پیش‌بینی ناپذیری نرخ ارز در اقتصاد دستوری / احتمال کاهش نرخ دلار صفر نیست

اصغر سمیعی زفرقندی رئیس هیئت مؤسس کانون صرافان در گفت‌وگو با بورس‌نیوز در خصوص احتمال کاهش نرخ ارز بیان کرد: پاسخ به این سؤال که آیا اصولاً امکان ارزان شدن دلار به طبیعی هست یا خیر، مثبت است؛ احتمال کاهش نرخ دلار صفر نیست، ولی اگر فرض کنیم قیمت دلار به‌طور طبیعی و واقعی بالا رفته باشد و به نوزده هزار تومان رسیده باشد، باید گفت پس پائین آمدن آن خطا بوده است؛ مگر اینکه بگویند رسیدن قیمت به نوزده هزار تومان خطا بوده که البته در این صورت مدیریت بازار یعنی نهادی که بیش از 80درصد عرضه ارز در بازار را در اختیار دارد، مسئول است و شایسته است که به خطای خود که همانا عدم کنترل بازار است اذعان داشته و سعی کند که آن خطا تکرار نشود. ولی اگر آن را هم خطا نمی‌داند و آن قیمت را برای آن مقطع صحیح ارزیابی می‌کند، خوب است توضیح دهند که چه اتفاقی در اقتصاد کشور رخ داد که آن قیمت‌های بالا بعد از گذاشتن اثر تورمی و روانی، با شتاب حدود 30درصد ارزان شد.

این تحلیلگر بازار ارز تصریح کرد: قیمت ارز تابع نرخ‌های تورم، بهره، حجم نقدینگی، نرخ بیکاری، و دستمزدها در یک کشور در مقایسه با کشور صاحب ارز مورد تسعیر است، آیا هیچ‌یک از این موارد در کشور ما تغیر مثبت نشان داده که باعث ارزانی شده باشد؛ مسلماً پاسخ منفی است.

سمیعی افزود: اگر بدون توجه به این عوامل قیمت پائین آمده، به معنای آن است که نرخ‌های جدید مصنوعی بوده و فقط با ابزارهایی مثل تزریق بیش از تقاضا یا تبلیغ و تشویق به عرضه ارز صورت گرفته است که این هم البته کاری غیراقتصادی و ناصحیح و زیان‌آور و رانت زا برای اقتصاد کشور خواهد بود. 

وی ادامه داد: بدون شک هر چه قیمت مصنوعی تفاوت بیشتری با نرخ واقعی داشته باشد، صدمه آن برای اقتصاد کشور و در درازمدت برای مردم بیشتر خواهد بود.

رئیس اسبق کانون صرافان در رابطه با تأثیر کاهش قیمت جهانی نفت و افت احتمالی صادرات تحت تأثیر تحریم‌ها بر نرخ ارز اظهار داشت: افزایش و کاهش قیمت جهانی نفت البته بر درآمدهای دولت‌ها اثر دارد، ولی منطقاً نباید روی قیمت ارز مؤثر باشد؛ مگر اینکه همان‌طور که گفتم دولتی بخواهد از این ابزار یعنی درآمد اضافه برای سرکوب موقت نرخ ارز و قیمت‌های دیگر استفاده کند که اگر این‌طور باشد، همان بهتر که درآمدی نداشته باشد تا نتواند با ایجاد نرخ‌های غیرواقعی و دادن علامت‌های غلط، بازار را منحرف و مردم را متضرر کند .

وی اضافه کرد: اگر صادرکنندگان غیرنفتی بتوانند ارز حاصل از صادرات خود را باقیمت آزاد به بازار عرضه کنند و سیاست تک‌نرخی در کشور حاکم باشد و از دادن هرگونه ارز با هر عنوان باقیمت‌های غیرواقعی پرهیز شود، واردات و صادرات هم‌پوشانی خواهند داشت. 

سمیعی تصریح کرد: صادرکننده، هر ارزی که دریافت کند به صرافان مجاز می‌فروشد و صراف آن را به ارز مورد تقاضای واردکننده تبدیل کرده و به او می‌فروشد. بانک مرکزی هم وظیفه نظارتی خود را خواهد داشت و اداره مالیات هم از همه فعالان مالیات حقه را دریافت می‌کند و درنهایت کارها با شفافیت سامان می‌گیرد و آن‌وقت است که هر تحریمی بسیار کم اثر خواهد بود .

کارشناس بازار ارز در مورد پیش‌بینی نرخ ارز در بازار ثانویه و سیاست‌های ارزی فعلی دولت بر بازار سرمایه گفت: سیاست فعلی دولت یعنی صرفه‌جویی شدید ارزی از طریق کنترل واردات، اگر ادامه یابد احتمال دارد به فلج شدن بخش عمده‌ای از فعالیت‌های اقتصادی منجر شود. چند نرخی بودن ارز در کشور را روش صحیحی ارزیابی نمی‌کنم، سیستم نیما هم به شرطی که از قیمت‌های بازار تبعیت کند می‌تواند بسیار مفید باشد؛ اما در کل به نظر می‌رسد نرخ ارز در کشور بیش از آنکه بر اساس منطق تحلیلی باشد، دستوری است و نرخ غیرواقعی و دستوری می‌تواند بدون دلایل اقتصادی تغییر کند و قابل پیش‌بینی نیست.