آلوین تافلر یکی از نویسندگان قرن اخیر در کتاب موج سوم می‌گوید وقتی موجی وارد کشوری میشود مردم به سه دسته تبدیل می‌شوند:
۱- دسته اول که یک درصد هستند با موج همراه و همسو می‌شوند و آنرا قبول می‌کنند و سود بسیار زیادی می‌برند. این دسته از افراد، ریسک‌پذیر هستند که همیشه موفقیت‌های چشمگیری دارند.
۲- دسته دوم آن نه درصد افراد به اصطلاح زرنگ جامعه هستند که صبر می‌کنند ببیند آیا آن یک درصد سود می‌کنند یا نه؟ این افراد سود کمتری نسبت به آن یک درصد کسب می‌کنند. این افراد در کل افرادی هستند که ریسک‌های بزرگی نمی‌کنند و البته که سود‌های کلانی هم نمی‌توانند ببرند.
۳- دسته سوم نود درصد مابقی جامعه هستند که موج می‌آید و از رویشان عبور میکند. این افراد اگر ضرر نکنند هیچ سودی نصیب‌شان نمی‌شود. این افراد اصلا ریسک‌پذیر نیستند و افراد عادی جامعه را تشکیل میدهند که همیشه از زندگی ناراضی هستند و افراد دسته اول را به سخره می‌گیرند!
در بازار بورس اوراق بهادار ایران قریب به ۶۵۶ شرکت پذیرفته شده اند (تا تاریخ نگارش این مقاله) و روزانه مورد معامله قرار می‌گیرند. اما در این بین دسته‌ای از شرکت‌ها با داشتن روند صعودی قوی سود‌های خوبی را نصیب سهامدارانشان می‌کنند و دسته‌ای دیگر یا در حال در جا زدن هستند و یا روندی نزولی دارند که در چنین شرایطی متأسفانه برخی افراد (عوام) متحمل ضرر‌های سنگین نیز می‌شوند.
آنچه در این بین مطرح است چرا برخی افراد سود‌های کلان نصیب‌شان میشود و برخی دیگر سود زیادی نصیب‌شان نمی‌شود و حتی ضرر هم می‌کنند؟ افرادی که سود می‌کنند به چه چیزی توجه می‌کنند که بقیه معامله‌گران به آن توجهی ندارند؟ آن‌ها چه مزیت یا قابلیت یا دانشی دارند که سایر افراد ندارند؟ چرا حتی زمانی که سهمی را در کف قیمتی تاریخ معاملات آن خریداری می‌کنند سودی عایدشان نمی‌شود یا بسیار اندک است؟
امروزه بحث‌های زیادی در رابطه با پول هوشمند و شناسایی آن و هماهنگ شدن با آن در بازار‌های سرمایه در همه نقاط جهان در جریان است که بازار بورس اوراق بهادار ایران نیز از این مقوله مستثنی نیست.
اگر بخواهیم تعریفی از پول هوشمند داشته باشیم م یبایست آن را اینگونه بیان کنیم: «پول هوشمند عبارتست از قدرتی که توانایی ایجاد روند‌های بزرگ بازار را در اختیار دارد و عمده حرکات اصلی قیمتی در سهام‌های مختلف توسط این قدرت صورت می‌گیرد».
با توجه به مطالب مذکور میتوان چنین استنباط کرد که اکثر قریب به اتفاق معامله‌گران با یک مشکل دست و پنجه نرم می‌کنند و آن انتخاب سهم درست در قیمت مناسب و در زمان درست است که تفسیر هر کدام از این عبارات توضیحات خاص خود را می‌طلبد. در این مقاله میخواهیم به این موضوع بپردازیم.
این جمله بدین معناست که نوسانات بازار در حقیقت به صورت مصنوعی توسط معامله‌گران حرفه‌ای ایجاد میشود که پوزیشن‌های معاملاتی که اختیار می‌کنند به اندازه‌ای بزرگ است که تاثیراتی را در قیمت بازار به وجود می‌آورد. از این رو این پوزیشن گرفتن‌های بزرگ را «پول هوشمند» مینامیم. در نهایت، هدف پول هوشمند دستکاری بازار است تا اینکه آن‌ها بتوانند پایین بخرند و بالا بفروشند و سود هنگفتی بدست آورند.
اگر بخواهیم پول هوشمند را با بازی دومینو مقایسه کنیم پول هوشمند مانند ایجاد یک حرکت اولیه در دومینو است که بقیه بازار بصورت خود جوش آنرا دنبال میکند و قیمت‌ها شروع به بالا رفتن یا پایین آمدن میکند و این پول هوشمند است که جهت و مدیریت این حرکت رابه عهده دارد.
پول هوشمند
برای اینکه آن‌ها چنین کاری انجام دهند بایستی برای معامله‌گران ناآگاه (عوام) دامی ترتیب دهند که این معامله‌گران را مجبور کند بالا بخرند و پایین بفروشند. به همین خاطر آنالیز اسپرد به معامله‌گران کمک میکند تا حرکت پول هوشمند را تا حدی تشخیص دهند و تا حد ممکن در جهت آن حرکت کنند و نه خلاف آن.
جهت شناسایی پول هوشمند ابتدا می‌بایست ساختار بازار را درک کنیم. بازاری که پول هوشمند درآن فعالیت میکند دارای چهار مرحله زیر است و در ادامه به تشریح اینکه پول هوشمند در هر مرحله چه کاری انجام میدهد، خوهیم پرداخت.
۱- جمع‌آوری
۲- بالا بردن
۳- خالی کردن
۴- پایین آوردن
۱- جمع‌آوری: در این مرحله هدف پول هوشمند بدست آوردن بیشترین مقدار سهامی است که می‌توانند در پایین‌ترین قیمت ممکن خریداری نمایند. جهت اطمینان از اینکه در قیمت پایین خرید می‌کنند، پول هوشمند سهام را در حجم‌های سنگین خریداری نمی‌کنند چرا که این کار سبب افزایش قیمت خواهد شد. به همین خاطر پول هوشمند ناچار است تا سهام مورد نظر خود را طی یک دوره زمانی جمع‌آوری کند بدین صورت که در ابتدای بازار میخرند و در ساعات پایانی دست به فروش می‌زنند تا قیمت را پایین نگه دارند، اما در مجموع بیشتر از مقداری که میفروشند، خریداری می‌کنند. به همین دلیل است که قیمت سهم در این مرحله، خنثی می‌ماند و با حجم پایین همراه است. عوام بطور طبیعی به سهم در این مرحله توجهی نمی‌کنند به این خاطر که جابجایی قیمت کم است در صورتی که معامله‌گرانی که به آنالیز اسپرد حجم می‌پردازند به خوبی می‌دانند که اکنون زمان درستی جهت خرید است.
توجه داشته باشید مرحله جمع‌آوری و خشک کردن سهم ممکن است چند روز یا چند ماه طول بکشد.
۲- بالا بردن: در این مرحله هدف پول هوشمند بالا بردن قیمت سهم جهت فروش در آینده است. زمانی که حجم‌های بزرگ توسط پول هوشمند خریداری میشود، عرضه در بازار کم میشود. در این هنگام پول هوشمند به ایجاد تقاضا از طریق خرید مستمر ادامه میدهد و قیمت به دلیل کمبود عرضه افزایش مییابد.
قیمت سهم با حجم معامله بالاتر به آرامی افزایش مییابد. عوام زمانی که جابجایی قیمت توجه آن‌ها را جلب میکند، شروع به خرید می‌کنند در حالی که آن‌هایی که به حجم معاملات توجه می‌کردند، موقعیت‌های معاملاتی شان وارد سود شده است، زیرا آن‌ها زودتر از دیگران دست به کار شده اند.
۳- خالی کردن: در این مرحله پول هوشمند شروع به انتقال مالکیت سهم به خریداران عوام میکند (فراچارت: اصطلاحا شروع به نقد شدن می‌کنند). آن‌ها سهام خود را با حجم بالا نمیفروشند، چون این کار سبب کاهش قیمت میشود. بجای آن مقداری از آنرا ساعات اولیه بازار میفروشند و در ساعات پایانی خرید می‌کنند تا قیمت را حفظ کنند، اما در مجموع بیشتر از مقداری که میخرند دست به فروش می‌زنند. از این رو آن‌ها سود می‌کنند چرا که قیمت فروش آن‌ها بالاتر از قیمت خرید آن‌ها در مرحله جمع‌آوری میباشد. به همین دلیل قیمت سهم در این مقطع زمانی تقریبا ثابت می‌ماند و با حجم معاملات پایین همراه است. عوام به خرید کردن ادامه میدهند با این امید که افزایش قیمت ادامه مییابد و این درست زمانی است که معامله‌گران حرفه‌ای‌تر از آنچه که پول هوشمند در حال انجام دادن است پیروی می‌کنند و شروع به شناسایی سود می‌کنند.
توجه داشته باشید این فرایند نقدشدن و خالی کردن ممکن است چند روز یا چند ماه طول بکشد.
۴- پایین آوردن: در این مرحله پول هوشمند سهام جمع‌آوری شده در مرحله اول را تا اندازه زیادی به فروش رسانده است از این رو آن‌ها عمدا میخواهند قیمت سقوط کند به همین دلیل دست به عرضه با حجم زیاد می‌زنند. قیمت با حجم بالا به سمت پایین حرکت میکند. عوام با دیدن چنین وضعیتی وحشت زده می‌شوند و از ترس شروع به فروش سهام خود می‌کنند (این خود به کاهش بیشتر قیمت کمک میکند).
خوش اقبال ها، آن‌هایی که مدیریت می‌کنند تا بالاتر از قیمت خریدشان بفروشند اندکی سود کسب می‌کنند، اما اکثریت ضرر می‌کنند، زیرا برای فروش دارایی هایشان طی یک روند نزولی سریع، برنامه ریزی نکرده اند.
