گفت‌وگو با دبیرکل کانون نهادهای سرمایه‌گذاری "بخش اول"
به گزارش بورس نیوز، یکی از ارکان بازار سرمایه کانون نهادهای سرمایه گذاری ایران بوده که اعضای آن شرکت‌های سرمایه‌گذاری، صندوق‌های سرمایه‌گذاری و صندوق‌های بازنشستگی، شرکت‌های هلدینگ، شرکت‌های تأمین سرمایه، و سایر نهادهای سرمایه‌گذاری مانند سبدگردان‌ها و ... هستند.
با توسعه بازار سرمایه و گسترش دامنه فعالان این بازار، انتظارات سرمایه‌گذاران از نهادهای مالی بیشتر شده و گاهی هم انتقاداتی به عملکرد نهادهای مالی عضو کانون و نیز خود کانون نهادهای سرمایه‌گذاری وارد می‌شود و به نظر می‌رسد عملکرد این نهاد‌ها جای بهبود و اصلاح دارد.
در پی درخواست های مخاطبان محترم بورس نیوز در بخش صدای سهامدار، وعده داده بودیم به سراغ مدیران زیست بوم بازار سرمایه خواهیم رفت و این بار با دبیر کل کانون نهادهای سرمایه گذاری این وعده محقق شد. مجموعه بورس نیوز گفت‌وگوی مفصلی با سعید اسلامی بیدگلی دبیرکل کانون نهادهای سرمایه گذاری داشته که بخش اول این گفت‌وگو را امروز می‌خوانید.
شاخص بورس در یکی دو سال گذشته، رشد چشمگیری داشته است. کانون نهادهای سرمایه گذاری متناسب با رشد بازار سرمایه، چه برنامه ها و فعالیت هایی در دست انجام دارد؟
وجود دغدغه به معنای خطرناک بودن بازار سرمایه و هشدار ریزش این بازار نیست ولی به هر حال فعالیت تعداد کثیری از مردم در بازار سرمایه که اتفاقا بسیاری از آنها هم تجربه کافی ندارند
اسلامی بیدگلی: همانطور که اشاره کردید، بازار سرمایه در یکی دو سال اخیر رشد زیادی داشته است. از چند ماه قبل چندین بار، هم در جلساتی که با دوستان در سازمان بورس و مراجع تصمیم گیرنده داشته ایم و هم در جلسات و وبینارها و... موضوع برخی نگرانی ها از رشد بازار سرمایه و همچنین چالش های ورود تعداد زیادی از افراد جامعه به بازار سرمایه و رشد قیمت سهم ها را مطرح کردیم.
کانون نهادهای سرمایه گذاری و کانون کارگزاران یک نماینده هم در شورای عالی بورس دارند (که فعلا این وظیفه به عهده بنده است) و در شورای عالی بورس هم چندین بار این دغدغه ها مطرح شده است. وجود دغدغه به معنای خطرناک بودن بازار سرمایه و هشدار ریزش این بازار نیست ولی به هر حال فعالیت تعداد کثیری از مردم در بازار سرمایه که اتفاقا بسیاری از آنها هم تجربه کافی ندارند، چالش ها دغدغه هایی به همراه دارد که بخشی از این چالش ها هم به مسائل فنی مربوط است و بخشی ناشی از نگرانی های اقتصادی است.
دغدغه به معنای ریزش بازار سرمایه نیست، به این علت مطرح شد که نگرانی و هراسی ایجاد نشود. بیش از آنکه هراسی ایجاد کنیم، سعی می کنیم هشدار دهیم و درس آموزه داشته باشیم
برخی معتقدند بازار سرمایه نشانه ای از آینده اقتصاد کشور است و به هر حال این چالش ها باید مورد بررسی جدی قرار بگیرد. شاید چندمین باری است که بازار سرمایه با چنین رشدی مواجه است؛ ولی اولین باری است که حجم رشد به این شدت است. معمولا در چنین مواقعی بسیاری از فعالان بازار سرمایه، این دغدغه را دارند که چطور از رشد بازار منتفع شوند و خیلی به فکر بررسی اساسی چالش ها و رفع مشکلات نیستند.
به نظر می رسد نهادهای سیاست گذار و تصمیم گیرنده و همچنین سازمان ها و ارگان هایی همچون کانون نهادهای سرمایه گذاری که مستقیما از بازار سرمایه منتفع نمی شوند شاید بهترین جا برای بررسی چالش ها بپردازند.
آیا شورای عالی بورس دغدغه رشد بازار سرمایه را دارد و اساسا برنامه‌ای برای روز مبادایی که خیلی از صاحب نظران اقتصادی از آن صحبت می کنند دارد؟
اسلامی بیدگلی: اینکه دغدغه به معنای ریزش بازار سرمایه نیست، به این علت مطرح شد که نگرانی و هراسی ایجاد نشود. بیش از آنکه هراسی ایجاد کنیم، سعی می کنیم هشدار دهیم و درس آموزه داشته باشیم و برای روزهایی که ممکن است بازار سرمایه با این روند رشد نکند، تدبیری بیندیشیم. چرا که ممکن است نه فقط بازار سرمایه که کل اقتصاد کشور با چالش جدی مواجه شود.
در شورای عالی بورس، گزارش‌های مداومی از افزایش شناوری سهام ارائه شده و وزیر اقتصاد و صمت نیز پیگیر افزایش عرضه‌ها در بازار سرمایه بودند و رئیس جمهور نیز بر این موضوع تاکید زیادی دارد.
ولی در پاسخ سوال شما باید گفت بله؛ در غالب جلسات شورای عالی بورس، اولین دستور جلسه بررسی شرایط بازار سرمایه است. معمولا دغدغه ها مطرح شده و پیشنهاداتی هم ارائه می شود.
باید توجه داشته باشیم که رشد بازار سرمایه چه به لحاظ ورود نقدینگی جدید و چه به لحاظ ورود سرمایه گذاران جدید و افزایش کدهای فعال معاملاتی و نیز طرح هایی مثل صندوق های سرمایه گذاری قابل معامله دولت و آزاد سازی معاملات سهام عدالت که خود منجر به افزایش تعداد سرمایه گذاران شد و... رشد زیادی داشته و تقریبا تمام ارکان بازار از نهادهای سیاست گذار و رگولاتوری مانند سازمان بورس و اوراق بهادار تا نهادهای اجرایی مثل شرکت بورس و فرابورس و کارگزاران و سبدگردان ها و... و شاید حتی رسانه ها انتظار چنین رشدی نداشته اند و به نوعی از آن جا مانده اند و نتوانسته اند خود را به سرعت با این رشد هماهنگ کنند.
بنابراین در شورای عالی بورس در این مورد مباحثی مطرح شده و گزارش های مداومی از افزایش شناوری سهام ارائه شده است. هم وزیر اقتصاد و وزیر صمت پیگیر افزایش عرضه ها در بازار سرمایه بوده اند و رئیس جمهور هم روی این موضوع تاکید زیادی داشته اند. ولی شرکت ها آمادگی لازم را نداشتند و بنابراین در شورای عالی بورس تصمیماتی در جهت تسهیل فرآیند پذیرش شرکت ها گرفته شد و سازمان بورس و اوراق بهادار هم در این زمینه فعالیت جدی داشت.
از جمله پیشنهادی که از دل اعضا به ویژه کانون ها و اتاق بازرگانی درآمد، طرحی بود که با حمایت وزیر اقتصاد به مصوبه ای تبدیل شد که به موجب آن شرکت هایی که صورت های مالی خود را برای پذیرش در بازار سرمایه ارائه کنند، سنوات قبل شان توسط سازمان امور مالیاتی بررسی نخواهد شد و این مصوبه گام بزرگی برای رفع دغدغه های شرکت ها بود. همچنین سازمان بورس و اوراق بهادار یک دغدغه جدی را هم در مورد پذیرش شرکت ها مرتفع کرد و عملا پذیرش شرکت ها را به بورس و فرابورس سپرده است. امیدواریم با تشکیل هیات پذیرش جدید پذیرش شرکت ها تسریع گردد.
اگر شرکت ها فقط تعهدات خود را برای رسیدن به سهام شناور تعهدشده ایفا کنند حدود ۹۰ هزار میلیارد تومان سهام جدید وارد بازار خواهدشد.
همچنان معتقدم در افزایش سهام شناور آزاد، مجموعه بازار سرمایه سست عمل کرد؛ این کار از تسریع پذیرش شرکت ها کار آسان تری بود. در مقطعی در اردیبهشت ماه، جناب آقای امیری که آن زمان عضو هیات مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار بودند گزارشی ارائه کردند که اگر شرکت ها فقط تعهدات خود را برای رسیدن به سهام شناور تعهدشده ایفا کنند حدود ۹۰ هزار میلیارد تومان سهام جدید وارد بازار خواهدشد.
سازمان بورس و اوراق بهادار با تاکید وزیر که الان هم پیگیر ماجرای افزایش سهام شناور آزاد شرکت ها هستند، پیگیر این موضوع است. پیشنهاد کانون نهادهای سرمایه گذاری این بوده که شرکت هایی که وابسته به زیرمجموعه های دولت هستند و در بورس پذیرفته شده اند میزان سهام شناور آزاد خود را حتی بیش از آنچه تعهد کرده اند، افزایش دهند چرا که افزایش سهام شناور آزاد، زمان بری بررسی صورت های مالی و هیات پذیرش و... را نخواهد داشت.
همچنین با نگرانی هایی هم که در مورد برخی زیرساخت های معاملاتی داشته ایم، باید برخی زیرساخت ها را هم تغییر دهیم و مشکلات هسته معاملات و سیستم کارگزاران و ساختارهای فناورانه سبدگردان ها و... با سرمایه گذاری در بخش های فناوری و تغییر برخی ریزساختارها برطرف گردد.
با توجه به شرایط اقتصادی کشور، گویا نقدینگی با برنامه به سمت بازار سرمایه هدایت شده است و این انتقاد گاهی مطرح می شود که این نقدینگی کمکی به تولید و تحقق هدف از تشکیل بازار سرمایه نکرده‌است. در این زمینه چه کرده اید؟
متاسفانه دولتها در سال های گذشته در کنترل نرخ رشد نقدینگی موفق عمل نکرده اند
اسلامی بیدگلی: یکی از دغدغه ها این است که اساسا رونق بازار ثانویه باید به رونق بازار اولیه کمک کند؛ ولی با توجه به رشد ارزش بازار سرمایه، نقش نقش بازار ثانویه در تامین مالی بخش واقعی اقتصاد به ویژه در سال ۹۷ و ۹۸ پررنگ نبوده است. بنابراین یکی از دغدغه ها، چگونگی افزایش سرمایه شرکت ها خصوصا از محل صرف سهام بود که با سرعت کافی انجام نشد.
به یاد داشته باشید که رشد بازار سرمایه به این دلیل شکل گرفت که از رشد سایر بازارها جا مانده بود و با افزایش نرخ ارز، انتظار افزایش ارزش جایگزینی شرکت ها و رشد سودآوری مطرح بود. از این رو این بازار رشد خود را آغاز کرد و خبر رشد بازار سرمایه، باعث جذب سرمایه های جدید در این بازار شد. متاسفانه دولتها در سال های گذشته در کنترل نرخ رشد نقدینگی موفق عمل نکرده اند (اگر چه با ورود آقای همتی به بانک مرکزی، سیاست های ارزی موفق تر بوده) ولی به هر حال رشد نقدینگی ادامه داشت و نقدینگی وارد بازار سرمایه شد.
اولین باری است که سران قوا و حتی مقام معظم رهبری در مورد حمایت از بازار سرمایه، بیانیه و مصوبه صادر می کنند و حتی در مورد آزاد سازی سهام عدالت اختیارات قانونی به شورای عالی بورس داده می شود.
نرخ تورم هم در دو سال ۹۷ و ۹۸ بالا بود و مردم احساس می کردند از حفظ ارزش دارایی های خود جا مانده اند و تنها محلی که امکان سرمایه گذاری بدون محدودیت را دارند، بازار سرمایه است و تمام این موارد، موتور محرکی برای رشد بازار سرمایه بود. سیاست گذاران هم دیدند هم از مهار تورم عاجزند و هم به خاطر تحریم ها با کسری بودجه بسیار جدی مواجه اند و امکان تامین مالی از شبکه پولی را هم ندارند.
اقتصاددانان هم معتقد بودند اگر برای جبران کسری بودجه دولت برخی اقدامات انجام شود، تبعات جبران ناپذیری در پی خواهد داشت و نگران ونزوئلایی شدن اقتصاد کشور بودند. بنابراین به فکر تامین مالی دولت از طریق انتشار اوراق بدهی و فروش آن افتادند بانک مرکزی هم با تغییر نرخ سود بانکی، باعث تغییر ترکیب سپرده ها شد و در نهایت مردم به سمت سرمایه گذاری در بازار سرمایه ترغیب شدند.
بنابراین اینطور نبوده که از ابتدا دولت قصد داشته باشد بازار سرمایه چنین رشدی کند؛ هر چند اولین باری است که سران قوا و حتی مقام معظم رهبری در مورد حمایت از بازار سرمایه، بیانیه و مصوبه صادر می کنند و حتی در مورد آزاد سازی سهام عدالت اختیارات قانونی به شورای عالی بورس داده می شود. یعنی به نظر می رسد که برنامه هایی برای رشد بازار سرمایه و هدایت نقدینگی به سمت بازار سرمایه وجود داشته؛ ولی رشد بازار سرمایه فقط به این دلیل نبوده و عوامل اقتصاد کلان و انتظارات تورمی هم در این زمینه دخیل بوده اند. بخش بزرگی از معاملات توسط حقیقی ها انجام می شود و همین هم نگرانی هایی ایجاد کرده است.
ادامه دارد...
در بخش دوم این مصاحبه می‌خوانید ...
ضرورت اصلاح اساسنامه‌های عهد کهن
نیاز "شورای عالی بورس" به ارتباط پررنگ با سرمایه‌گذاران
