از عرش تا فرش

به گزارش بورس نیوز، بورس تهران سال ۹۹ را از کانال ۵۱۲ هزار و ۹۰۰ واحدی و با نفت ۲۶ دلاری، مس ۴۹۵۹ دلاری و روی ۱۸۵۱ دلاری و اونس طلای ۱۴۹۰ دلاری استارت زد.

در سالی که توسط مقام معظم رهبری سال جهش تولید نامگذاری شده بود و در شرایطی که به سبب شیوع کرونا، بسیاری از مشاغل و بازارها دچار رکود یا حتی توقف فعالیت شده بود، نه فقط چشم سرمایه گذاران که حتی خیلی از مردم عادی هم به بازار سرمایه بود. و اینطور بود که بورس تهران مورد اقبال عمومی قرار گرفت و کارگزاری های بورسی شاهد اتفاقی باورنکردنی بودند؛ صف های پر حجم مردم برای دریافت کد بورسی!

اما همزمان با آنکه رشد قیمت سهم ها، محرکی برای جذب مردم به این بازار شده بود، سیاست گذاران و دولتمردان هم با اظهار نظرهای خود در آتش اشتیاق مردم می دمیدند و چنین شد که بورس تهران عجیب ترین سال خود را پشت سر گذاشت و چشم جهانیان را خیره کرد!

بد نیست نگاهی به مهم ترین رویدادهای سالی که گذشت، داشته باشیم.

وزیر اقتصاد در روزهای آغازین سال گفت: در سال جدید توجه ویژه ای به بازار سرمایه خواهد شد تا جریان تامین مالی صنایع را بر عهده بگیرد.

این وعده در حالی داده شد که بازارهای جهانی شیب نزولی داشتند. نفت خام ایران به کمتر از ۲۰ دلاری رسیده بود و غول های نفتی جهان حتی به خرید نفت ۲۰ دلاری هم رغبتی نداشتند. مس جهانی هم ترمز بریده بود و تا سطح ۴۵۰۰ دلاری نزول کرده بود.

۱۹ فروردین ماه بود که شاپور محمدی بعد از آنکه برنامه هایش برای کشیدن افسار بازار سرمایه، مجال اجرا نیافت، با سازمان بورس و اوراق بهادار وداع کرد و بعد از این وداع، حسن قالیباف اصل بر کرسی ریاست این سازمان تکیه زد.

آخرین مصوبه سازمان بورس پیش از خروج شاپور محمدی از این سازمان، کاهش حد نصاب سهام صندوقهای با درآمد ثابت از ۲۵ درصد به ۱۰ درصد بود که همچون سایر مصوبه های متعدد امسال، دوامی نداشت. شورای عالی بورس کمی بعد اعلام کرد به این جمع بندی رسیده که با توجه به نیاز ما و اقبال مردم به بازار سرمایه، بهتر است تصمیمات پیشین هیات مدیره سازمان، تعلیق گردد. دژپسند وزیر اقتصاد هم بازار سرمایه را سکوی جهش اقتصادی خواند.

رئیس جدید از همان بدو ورود بر صعود پر قدرت بورس تاکید داشت. همان ایام خبر عرضه سهام دولت در شرکت های بورسی در قالب صندوق های قابل معامله با تخفیف ۲۰ درصدی، شوک مثبت دیگری به این بازار وارد کرد. مبنای قیمت گذاری، قیمت میانگین سهام در ۳۰ روز منتهی به تاریخ فراخوان بود. عرضه های اولیه هم پر رونق بود و با عرضه "شستا" یا به قولی عالیجناب بورس در ۲۷ فروردین ماه، کام تازه واردها بیش از پیش شیرین شد.

اول اردیبهشت ماه؛ خبر کاهش نرخ سود سپرده های بانکی، تنور بورس را داغ تر کرد. نرخ سود سپرده های بلندمدت به ۱۵ درصد رسید و سپرده گذاری بلندمدت در بانک ها، جذابیتی نداشت! نقدینگی سرگردان راهی بورس شد و خیلی از مردم عادی هم کم کم با فروش خودرو و ملک و طلا و... راهی بورس شدند تا از شهد شیرین بازدهی این بازار بنوشند.

چند روز بعد رهبر معظم انقلاب در ابلاغیه ای با آزادسازی سهام عدالت موافقت کردند و تاکید کردند که دولت هر چه زودتر اقدامات مقتضی را بعمل آورد تا مردم سریع تر از منافع سهام خود بهره‌مند شوند.

۱۱ اردیبهشت وزیر کشور اعلام کرد با رسانه های تضعیف کننده بازار سرمایه برخورد می کنیم. علی صحرایی مدیرعامل شرکت بورس هم در واکنش به افت ۳۰ هزار واحدی شاخص کل در آن روزها گفت: "عده ای در فضای مجازی و برخی رسانه ها موافق توجه به بورس نیستند و بر حبابی بودن بورس تاکید می کنند."

رئیس جدید مجلس هم هنوز مهر ریاستش خشک نشده خبر داد که باید از ظرفیت عظیم نقدینگی موجود در بازار سرمایه، در بخش واقعی اقتصاد استفاده کرد.

سعید جلیلی هم استقبال مردم از بورس را فرصتی خواند که دولت باید از آن برای پروژه های راهبردی و ملی استفاده کند.

۲۰ اردیبهشت ماه، بورس به شاخص "یک میلیون واحدی" سلام داد و دیری نپایید که بورس دوباره استارت رشد زد. رشد تقریبا ۱۰۰ درصدی بورس در کمتر از ۲ ماه از شروع سال، آن هم در اوج رکود بورس های جهانی، چشم جهانیان را به بورس تهران خیره کرد.

حجم سنگین معاملات، بازار سرمایه را ۲ شیفته کرد و معاملات برخی نمادها از جمله عالیجناب و نورچشمی های جاده مخصوص به بعد از تایم عادی بازار منتقل شد.

۳ میلیون و ۶۰۰ هزار نفر در عرضه نخستین ETF دولتی یا دارایکم مشارکت کردند. بازدهی تقریبا ۱۱۴ درصدی دارا یکم، محرکی برای جذب بیشتر مردم در بورس بود.

صدور ۱ میلیون و ۵۰۰ هزار کد معاملاتی و نیز ورود ۳۰ هزار میلیارد تومان نقدینگی به بورس در ۳ ماهه اول سال، نتیجه تلاش ها برای کشاندن مردم به بازار سرمایه بود.

اواسط تیرماه، ۲۵ اقتصاددان در نامه ای سرگشاده به دولت و بانک مرکزی بابت رشد حبابی بورس، اظهار نگرانی کردند.
همان ایام نرخ سود سپرده های بانکی تغییر کرد و اولین ترکش بر پیکر بازار سرمایه نشست. بانک مرکزی هم اعلام کرد از روش حراج اوراق بدهی دولت، ۳۶ هزار میلیارد تومان کسری بودجه دولت بدون خلق نقدینگی جدید، تامین شده است!

۲۹ تیرماه، مصوبه افزایش شناور آزاد شرکت ها به ۲۵ درصد ابلاغ شد و این خبر شاید ترکش دیگری بود که بر پیکر این بازار اصابت کرد. بورس تهران اما آن روزها بیدی نبود که به هر بادی بلرزد و با وجود این مصوبه، کماکان صعود کرد.

۱۱ مرداد وزیر اقتصاد تاکید کرد که نقدینگی ۷۰هزار میلیارد تومانی وارد شده به بورس را حفظ می‌کنیم.

۱۲ مرداد روز طلایی بورس تهران بود و قله ۲ میلیون واحدی زیر پای سهامداران فتح شد.

۱۶ مرداد اما، روز خاصی برای مردم بود. روزی که هرگز از خاطر این بازار محو نخواهد شد.
روحانی با خنده ای بر لب اعلام کرد: مردم باید همه چیز را به بورس بسپارند!

قالیباف رئیس مجلس هم گفت: خبرهای خوب اقتصادی در راه است.

عمر خوشی ها اما همیشه کوتاه است؛ رییس سازمان خصوصی‌سازی با یک شوک منفی، ضربه ای بر اعتماد مردم زد که کمر بورس تهران را شکست.
خبر این بود: "عرضه صندوق پالایشگاهی‌ها منتفی شد"

پرده دوم؛

ریزش سنگین بورس تهران آغاز شد

بد نیست نگاهی هم به اظهار نظرهای ضد و نقیض سیاست گذاران در آغاز ریزش بازار سرمایه داشته باشیم.

رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس: نوسانات جزئی از بازار سرمایه است، مردم سهام بنیادی را خریداری کنند.
در حوزه نفت و انرژی خبرهای خوشی در راه است که بر بازار سرمایه تاثیر گذار است.

عضو هیات رئیسه مجلس: اتفاقات بازار بورس عادی نیست؛ دولت باید جواب منطقی برای این وضعیت داشته باشد...!
جریانی مشکوک، دائم و خزنده دنبال زمین زدن بورس است.

وزیر کشور: موضوع بورس، نیازمند هماهنگی رسانه ای برای جلوگیری از تهییج افکار عمومی است. رسانه های خارج از کشور مردم را دعوت به فروش سهام کردند!

قالیباف اصل: ورود ۱۰۰ هزار میلیارد تومان پول به بازار سرمایه در ۵ ماه اول سال

وزیر اقتصاد: کسانی که دیروز (یعنی ۱۸ شهریورماه) سهام خود را فروخته اند، ضرر کردند!

۳۱ شهریورماه، بخشنامه الزام شرکت ها به بازارگردانی سهم ابلاغ شد.

مکرر هم از تخصیص ۱ درصد منابع صندوق توسعه ملی به صندوق تثبیت بازار صحبت می شد. همان ایام انتشار اوراق تبعی در برخی نمادها نیز انجام شد.

ولی ریزش های بورس تهران ادامه یافت و بازارگردان ها هم به جای حمایت از سهم ها، بلای جان بازار شدند و به نوسان گیری از سهامداران پرداختند.

سرمایه های مردم در نتیجه افت بیش از ۵۰ درصدی اکثر نمادهای بازار در عرض ۵ ماه ذوب شد!
دومین صندوق قابل معامله دولت با نماد پالایش یکم در همان روزها با تخفیف ۳۰ درصدی عرضه شد و اگر چه روز اول بازگشایی مثبت بود؛ ولی در روزهای بعد داغ دیگری بر دل خریداران زد و تا هفته ها، منفی بود.

در سایه ریزش بازار سرمایه، دلالان بازارهای ارز و طلا و مسکن و خودرو دوباره قد علم کردند و بازارهای موازی به سرعت جهش کردند.
بیستم مهرماه، دلار از مرز ۳۱ هزار تومان هم گذشت ! سکه ۱۶ میلیون تومانی، پیشکش دلالان به خریداران بود و مسکن هم بی محابا بالا میرفت.

این در حالی بود که در بازارهای جهانی در پی اخبار مثبت واکسن کرونا، قیمت ها شیب صعودی داشت. ولی نه نفت برنت ۴۲ دلاری و نه دلار بیش از ۳۱ هزار تومانی و نه کاهش تایم پیش گشایش و نه حتی اندیکاتور و مقاومت واعظی، نتوانست مانع از ریزش های بورس تهران شود و بورس تهران کانال ۱ میلیون و ۶۰۰ هزار واحدی را هم از دست داد!

۱۳ آبان ماه انتخابات آمریکا و شکست ترامپ، برگ دیگری از این سال پر تلاطم را ورق زد.
وزیر خارجه آلمان خواستار همکاری مجدد آمریکا و اروپا درباره برجام شد و احتمال توافق و گشایش سیاسی، ارز را در سراشیبی انداخت.
ریزش قیمت ها در بازار ارز و طلا و... آغاز شد و فصل کوچ بخشی از سرمایه گذاران به بازار کریپتوکارنسی ها رسید.

تلاش بی وقفه دولت برای فروش اوراق و تامین مالی از این طریق، تا اسفندماه ادامه داشت. شاخص کل بورس در نیمه دی ماه به کانال ۱ میلیون و ۳۰۰ هزار واحدی رسید.

۲۴ دی ماه ضربه دیگری بر پیکره بازار سرمایه نشست
روحانی اعلام‌ کرد: قیمت دلار واقعی نیست. اگر منابع در اختیار بانک مرکزی قرار بگیرد، فردا صبح قیمت دلار از ۲۵هزار تومان به ۱۵ هزار تومان می رسد. وعده دلار ۱۵ هزار تومانی، منفی های بازار را تشدید کرد.

بالاخره دی ماه با اعتراضات تخم مرغی سهامداران و استعفای قالیباف اصل به پایان رسید/ یک هفته بعد، دهقان دهنوی سکان هدایت این کشتی به گل نشسته را به دست گرفت.

بهمن ماه، آغاز اصلاحات در بورس تهران بود؛ راهکارهای جدید شورای عالی بورس، مُسکّن هایی بود که برای درمان این بازار تب زده تجویز شد و جواب نداد. مهم ترین تغییر، دامنه نوسان روزانه مثبت ۶ و منفی ۲ بود. فیکس اینکام ها هم ملزم به تخصیص ۳ درصد منابع شان برای خرید سهام شدند.

پایان سال سبز بورس

وداع بورس تهران با سال ۹۹ از کانال ۱ میلیون و ۳۰۷ هزار واحدی و با آلومینیوم ۲۱۹۶ دلاری، مس ۸۹۷۳ دلاری، طلای ۱۷۳۴ دلاری، و نفت ۶۸ دلاری !

در نهایت پرونده سال ۹۹ با یک رفت و برگشت سنگین از کانال ۵۱۲ هزار واحدی تا محدوده ۲ میلیون و ۱۰۰ هزار واحدی و بعد هم سقوط ۳۷ درصدی و پودر شدن حداقل ۵۰ درصدی سهامدارانی که در روزهای اوج وارد این بازار شدند، بسته شد.