"الگوریتم"، شانس سرخطی زدن نیست

به گزارش بورس‌نیوز، این روزها انتقادات فراوانی به معاملات الگوریتمی وارد است. فعالان بازار سرمایه انتظار دارند امکان معاملات الگوریتمی برای تمامی سهامداران فراهم باشد؛ اما به نظر می‌رسد زیرساخت‌های فنی برای انجام این کار مهیا نیست.

روح‌الله دهقان مدیرعامل شرکت مدیریت فناوری بورس در گفت‌وگو با بورس‌نیوز در این خصوص بیان کرد: به لحاظ امکانات فنی، محدودیت خاصی برای ارائه خدمات معاملات الگوریتمی وجود ندارد. سامانه و هسته معاملات باید امکان دریافت و ثبت سفارشات را داشته باشد تا این معاملات قابلیت انجام داشته باشد که در حال حاضر در این زمینه مشکلی وجود ندارد.

وی افزود: نکته حائز اهمیت در معاملات الگوریتمی بحث کسب و کار معاملات الگوریتمی است بوده و امکان استفاده از ابزار معاملات الگوریتمی باید توسط کارگزار یا شرکت دیگری در اختیار اشخاص بیرونی قرار بگیرد و کارگزاری‌ها (به‌عنوان یک شرکت خصوصی) باید بر اساس تحلیل‌های کسب‌و‌کار خود، به این نتیجه برسد که ارائه این خدمت برای آنان توجیه اقتصادی دارد.

دهقان افزود: به‌عبارتی از سمت سیاست‌گذار، نمی‌توان کارگزاران یا هر نهاد دیگری را مجبور به فراهم کردن زیرساخت‌ها و ارائه خدمات الگوریتمی کرد؛ معمولاً سیاست‌گذاران به این حوزه ورود نمی‌کنند و فقط به قانون‌گذاری و ایجاد امکان انجام معاملات الگوریتمی می‌پردازند که در حال حاضر، زیرساختهای قانونی معاملات الگوریتمی فراهم است و هر کارگزاری (یا شرکتی) که قوانین تدوین شده در حوزه معاملات الگوریتمی را رعایت کند، امکان ارائه خدمات در این زمینه را به مشتریان خود دارد. در سامانه معاملاتی هم محدودیت خاصی بابت انجام معاملات الگوریتمی وجود ندارد.

مزایا و معایب معاملات الگوریتمی

وی ضمن اشاره به مزایا و معایب انجام معاملات الگوریتمی اظهار کرد: معاملات الگوریتمی همانطور که می‌تواند مزایایی همچون سرعت بالای انجام معاملات را برای معامله‌گران به همراه داشته باشد، ریسک‌های خاص خود را هم دارد. در واقع معاملات الگوریتمی تیغ دولبه است که به همان اندازه که مزایا به همراه دارد، معایبی را نیز شامل می‌شود‌‌. از این رو معتقدم اشخاصی باید به دنبال معاملات الگوریتمی باشند که مخاطرات انجام این معاملات را بپذیرند. چراکه اگر اشخاص نتوانند به هر دلیلی به درستی از ابزار معاملات الگوریتمی استفاده کنند، ممکن است متحمل زیان‌هایی شوند که در معاملات معمولی چنین زیانی ایجاد نمی‌شود.

مدیرعامل شرکت مدیریت فناوری بورس گفت: بنابراین نمی‌توان گفت لزوما تمامی فعالان بازار‌سرمایه تشنه انجام معاملات الگوریتمی هستند و این معاملات به نفع تمام فعالان بازار سرمایه خواهد بود. این معاملات معمولاً برای اشخاصی جذابیت دارد که سطحی از دانش IT و توان برنامه‌نویسی داشته باشند. معاملات الگوریتمی ابزاری کاملاً حرفه‌ای برای معامله‌گران حرفه‌ای و ریسک‌پذیر است و تمامی فعالان بازارسرمایه مشتریان بالقوه معاملات الگوریتمی نیستند.

الگوریتم و دامنه نوسان

دهقان در پاسخ به این سوال که "آیا در صورت افزایش یا حذف دامنه نوسان بازهم استفاده از معاملات الگوریتمی این‌قدر جذابیت خواهد داشت یا نه"، اظهار کرد: به هر حال افزایش یا حذف دامنه نوسان، پدیده صف نشینی را کاهش خواهد داد. اما چندان اعتقادی به تاثیر تغییر دامنه نوسان در جذابیت معاملات الگوریتمی ندارم. چرا که صف‌نشینی عمدتاً در تایم پیش‌گشایش و نیز در زمان بازگشایی نمادها صورت می‌گیرد که در آن مقطع الگوریتم‌ها مجوز فعالیت ندارند یا اصلاً کار نمی‌کنند. علاوه بر این در نظر داشته باشید که اگر چه الگوریتم‌ها به افزایش سرعت ارسال سفارش‌ها کمک می‌کنند، اما استفاده از الگوریتم به معنای داشتن شانس سرخطی زدن نیست.

سازمان یا بورس‌ها نقشی در خدمات الگوریتم به مشتریان ندارند

دهقان ضمن تاکید بر آنکه معاملات الگوریتمی ابزاری است که باید توسط نهادهایی همچون کارگزاری ها ارائه شود و سازمان بورس یا بورس‌ها نقشی در ارائه چنین خدماتی به مشتریان ندارند، تصریح کرد: چنانچه برخی فعالان بازار سرمایه تمایل به استفاده از الگوریتم در معاملات خود دارند باید این مطالبه آنها از کارگزاری‌ها باشد؛ چرا که سازمان بورس آنچه به عنوان قانونگذار در این زمینه بر عهده داشته، انجام داده و چارچوب و دستورالعملی مشخص نموده که تمامی فعالان بازار سرمایه در صورت رعایت آن دستورالعمل، امکان استفاده از این ابزار را داشته باشند.

اگر کارگزاری خدمات الگوریتم نداشت، کارگزاری را تغییر دهید

حوزه اجرا(ارائه خدمات معاملات الگوریتم) بر عهده کارگزاری‌ها است و در حال حاضر هم چند کارگزاری چنین فرصتی برای مشتریان خود فراهم کرده اند. بنابراین اگر احتمالا برخی کارگزاری‌ها تمایلی به ارائه چنین ابزاری نداشته باشند، مشتریان با تغییر کارگزاری میتوانند به معاملات الگوریتمی دسترسی داشته باشند.

مدیرعامل شرکت مدیریت فناوری بورس خاطرنشان کرد: برخی انتقادات فعالان بازار سرمایه به معاملات الگوریتمی، مبنای منطقی ندارد. به عنوان مثال گاهی معاملات بر اساس "حجم" دسته‌بندی می شوند و طبیعی است که عددهای شبیه به هم، کنار هم قرار می گیرند.

وی گفت: استناد به این دسته‌بندی معاملات و شباهت چند عدد تکراری و مشابه، و انتقاد به معاملات الگوریتمی و ادعای دستکاری در بازار از طریق الگوریتم توجیه ندارد. اگر معاملات هر نماد بر اساس زمان یا شماره معامله طبقه‌بندی شود، چنین شائبه‌های ایجاد نخواهد شد. به هر حال شاید نتوان منکر تاثیر معاملات الگوریتمی در برخی معاملات شد، اما تا این لحظه به شواهد و قرائنی که نشان دهد الگوریتم باعث دستکاری در قیمت سهمی شده، نرسیده‌ایم.

دهقان در پایان اضافه کرد: "رِنج کشی" در معاملات به صورت دستی هم قابل انجام است و اگر چنین اتفاقی در بازار سرمایه ما رخ داد، لزوما نباید معاملات الگوریتمی را زیر سوال برد.