پرنوسان و کم‌ریسک‌‌های "پتروشیمی" کدامند

به گزارش بورس نیوز، در سال های اخیر نرخ سرمایه گذاری در کشور ما منفی بوده و این عدم‌ سرمایه گذاری های جدید منجر به فرسودگی بخشی از تجهیزات تولید و کاهش راندمان صنایع شده است.

فرهنگ حسینی کارشناس بازار سرمایه در گفت‌وگو با بورس نیوز در این خصوص بیان کرد: در سال‌های گذشته، نرخ سرمایه گذاری در اقتصاد ملی صفر و در صنایع بورسی مثبت بوده؛ اما نرخ سرمایه گذاری در صنایع بورسی هم مطلوب سرمایه‌گذاران و سهامداران نبوده است.

وی ادامه داد: اتفاقات در اقتصاد واقعی، خیلی کندتر از آنچه در بازار سرمایه یا بخش سیاسی پیش بینی می‌شود، رخ می‌دهد و زمان‌بر است. با این حال باید در نظر داشت که اجرا یا تکمیل طرح‌های توسعه ای، نیازمند فاینانس بوده و قطعاً توافق احتمالی موجب تسریع در فرایند اجرای پروژه‌ها و طرح‌های توسعه‌ای در صنایع بورسی خواهد شد. اما در بین صنایع بورسی، فقط چند گروه فلزی و معدنی با تمرکز سنگ آهنی‌ها، پتروشیمی‌ها (عمدتا زیر مجموعه‌های هلدینگ صنایع پتروشیمی خلیج فارس) و همچنین پالایشگاه‌ها به منظور ایجاد ارزش افزوده و کاهش میزان تولید نفت کوره، طرح‌های توسعه‌ای در دست انجام دارند.

حسینی اضافه کرد: در سایر صنایع از جمله صنایع مصرفی مثل سیمانی‌ها و غذایی‌ها و... طرح‌های توسعه بزرگی در دست انجام نیست و اگر هم طرحی اجرا شود، طرحی در اندازه کوچک خواهد بود که شاید ارتباط چندانی هم به تحریم‌ها نداشته باشد. البته به طور میانگین، سرعت اجرای طرح‌های توسعه‌ای و پروژه‌ها در کشور ما کندتر از سایر کشور‌های دنیاست. دلیل این کُندی اجرا، فقط تحریم نبوده و تا حدودی هم محیط کسب و کار بر فرآیند اجرای طرح‌های توسعه‌ای اثرگذار بوده اما در هر حال، توافق احتمالی در وین، سرعت اجرای طرح‌های توسعه را افزایش خواهد داد.

نفت و ارز با چاشنی برجام

وی در ادامه در رابطه با تاثیر توافق بر درآمد‌های نفتی و نرخ ارز گفت: عده‌ای توافق وین و بازگشت ایران به بازار جهانی نفت را عاملی برای کاهش قیمت نفت در بازار‌های جهانی می‌دانند. حال آنکه معتقدم دلیل کاهش نفت در زمان امضای برجام، بازگشت ایران به بازار‌های جهانی نبود و اتفاقاً قیمت جهانی نفت قبل از امضای برجام کاهش پیدا کرده بود.

این کارشناس بازارسرمایه تصریح کرد: کاهش قیمت نفت در سال‌های گذشته، به دلیل افزایش عرضه‌های نفت شیل بود؛ ولی به نظر می‌رسد عرضه نفت شیل به دلیل مسائل زیست محیطی، افزایشی نخواهد داشت و اتفاقاً با توجه به محدودیت‌هایی که رئیس‌جمهور آمریکا وضع کرده، احتمالاً عرضه‌های نفت شیل کاهشی هم خواهد بود. تسهیل فرآیند فروش نفت ایران و افزایش درآمد‌های ارزی دولت، لزوماً به معنای کاهش نرخ ارز نخواهد بود، چرا که دولت برای فروش ارز خود نیاز به آزادسازی واردات دارد و این اتفاق، تقاضای ارز را هم تحت تاثیر قرار خواهد داد.

این کارشناس بازار سرمایه در تحلیل وضعیت پتروشیمی‌ها گفت: در بررسی وضعیت پتروشیمی ها، باید دو عامل بهای تمام شده و نیز عرضه و تقاضا را مورد توجه قرار داد. بهای تمام شده، معمولاً کف قیمتی را نشان می‌دهد و عرضه و تقاضا هم رقابت قیمت ایجاد می‌کند و حتی می‌تواند کف قیمتی را پایین بیاورد.

در بازار‌های جهانی، قیمت تمام شده محصولات الفینی، وابستگی زیادی به قیمت نفت دارد و هچنان بخش قابل توجهی از محصولات الفینی شرکت‌های پتروشیمی، نفتا محور است. بهای تمام شده متانول و اوره هم به نرخ گاز و زغال سنگ بستگی دارد. اتفاقاتی که در اروپا رخ داده موجب افزایش قیمت گاز شده و مشاهده می‌کنیم اگرچه افزایش قیمت گاز هیچ جای دنیا چنین تاثیرگذاری نداشته، اما بازار سرمایه ما بعد از افزایش نرخ گاز در بازار‌های جهانی، به پتروشیمی‌ها روی خوش نشان نداد؛ چرا که در فرمول قیمت‌گذاری خوراک پتروشیمی‌ها در ایران، نرخ گاز بر اساس نرخ گاز تجاری اروپا قیمت‌گذاری شده و همین موضوع سبب شده تا قیمت تمام شده خوراک گازی در ایران بین کشور‌های منطقه، از جمله روسیه قطر و... حتی سایر کشور‌ها مانند ایالات متحده آمریکا، از جمله گرانترین نرخ‌ها باشد.

حسینی گفت: با این شرایط به منظور تحلیل بهای تمام شده پتروشیمی‌های تولید کننده اوره و آمونیاک باید ابتدا به تحلیل وضعیت نفت پرداخته شود. اگر چشم انداز قیمت جهانی نفت صعودی است، یعنی قیمت محصولات پتروشیمی هم صعودی خواهد بود و اگر در تحلیل‌ها چشم انداز قیمت نفت نزولی باشد، قیمت جهانی محصولات پتروشیمی هم نزولی خواهد بود.

نرخ محصولات پتروشیمی و آینده

وی با اشاره به پیش بینی قیمت محصولات پتروشیمی اظهار کرد: قیمت اوره در دنیا تا حد زیادی به قیمت مواد غذایی بستگی دارد و با توجه به افزایش قیمت جهانی غلات، به نظر می‌رسد اوره نه تنها جای کاهش قیمت ندارد، بلکه احتمالاً حاشیه سود تولید اوره تحت تاثیر بهای تمام شده، افزایش خواهد یافت. در خصوص متانول هم با توجه به کاهش قیمت قابل توجه زغال سنگی چین، قیمت متانول هم کاهش یافته و نسبت به اوره، حاشیه سود پایین تری دارد. الفینی‌ها بر اساس گرید محصولات قیمت‌های متفاوتی دارند. هر چه جهان به سمت صنعتی‌تر شدن برود، تقاضای محصولات الفینی هم افزایش خواهد یافت.

این فعال بازارسرمایه خاطرنشان کرد: گرید‌های سبک پلی اتیلن به سبب شیوع کرونا، با تقاضای بیشتر شده و محصولات پلی اتیلن با گرید سبک نسبت به گرید‌های سنگین تر، بیشتر افزایش قیمت داشته اند. انتظار می‌رود در صورت مهار کرونا، تقاضای گرید‌های سبک پلی اتیلن کاهش یافته و در مقابل تقاضای پلی اتیلن سنگین افزایش یابد. بر اساس سوابق تاریخی، پلی اتیلن‌ها همبستگی خوبی با قیمت نفت دارند.

حسینی اظهارکرد: سایر محصولات از جمله آروماتیک ها، LAB و میعانات هم همبستگی مستقیم با قیمت نفت دارند. در مجموع با در نظر گرفتن کلیه شرایط معتقدم در صورت توافق و بازگشت ایران به بازار جهانی نفت، قیمت نفت در بازار‌های جهانی می‌تواند اندکی تحت تاثیر قرار بگیرد؛ اما‌بازگشت نفت به قیمت‌های سال چند سال قبل بعید است. در بین محصولات مختلف در گروه پتروشیمی، "متانول" پرنوسان‌ترین محصول و "الفین" کم ریسک‌ترین محصولات تلقی می‌شوند. وضعیت فعلی از قیمت اوره حمایت می‌کند و حاشیه سود میعانات پالایشی‌ها همروندی همچون قیمت نفت خواهند داشت.

حسینی در خاتمه خاطرنشان کرد: با توجه به وضعیت بازار جهانی نفت و کامودیتی‌ها و همچنین سیاست‌های بانک مرکزی کشورمان در مورد مدیریت و عدم افزایش نرخ بهره، بازار سرمایه قابلیت رقابت با سایر بازار‌های مالی را خواهد داشت.