رانت سرخطی، از شائبه تا واقعیت/راهکاری برای افزایش عدالت در معاملات

به گزارش بورس نیوز یکی از انتقاداتی که در بازار سرمایه ما مطرح است، انتقاد به احتمال رانت در سرخطی ها است. این انتقاد در روزهای مثبت بازار سرمایه افزایش یافته و عدالت در معاملات را زیر سوال می برد.

روح الله دهقان مدیر عامل شرکت مدیریت فناوری بورس در گفتگو با بورس نیوز به خصوص بیان کرد: به طور خاص در بحث سرخطی زدن، تناسب بین استیشن ها و کاربران برخط، در گذشته یک بار در روز های اول و بازار سرمایه مورد بررسی قرار گرفته و آمارهای آن زمان نشان میدهند در سرخطی های نمادهای پر بیننده بازار، نسبت ایستگاه‌های معاملاتی به کاربران برخط تقریباً برابر است.

وی اضافه کرد: بیش از ۱۴۰۰ ایستگاه معاملاتی در کارگزاری ها وجود دارد و تفاوت این ایستگاه ها با آنلاین در این است که کاربران برخط فقط برای یک کاربر ثبت سفارش انجام می دهند و در استیشن ها می توان برای تمام مشتریان ثبت سفارش انجام داد.‌ انتقاد به رانت سرخطی‌ها در ایستگاه‌های معاملاتی منطقی نیست، چرا که استیشن ها برای مشتریان کارگزاری ها ثبت سفارش انجام می دهند و مشتریان می توانند از کارگزاری خود چنین تقاضایی داشته باشند.‌ درمورد سرخطی در ایستگاه‌های معاملاتی اتفاقاً تلاش شده تا عدالت بیشتری برقرار شود؛ چرا که تمام سفارش های ابتدای صبح از ایستگاه‌های معاملاتی سراسر کشور جمع آوری شده و در سیستمی رندوم سازی میشود و سفارشات توسط سیستم به سامانه معاملاتی ارسال می شود. با این کار حساسیت زمان از سفارشات گرفته می شود. اما در سیستم های آنلاین به هر دلیلی یا روشی ممکن است معامله گر در ابتدای صبح اقدام به ثبت سفارش کنند.‌

مدیر عامل شرکت مدیریت فناوری بورس ادامه داد: برای رعایت عدالت در سیستم های برخط از آنجا که شرکت مدیریت فناوری بورس متولی نیست، طبیعتا ممکن است هر کارگزاری از سیستم برخط خاصی استفاده کند. در سیستم های برخط برای رعایت عدالت، استاندارد سازی روش های ارتباطی با سامانه معاملات پیش بینی شده است. در اینجا لینک ارتباطی که در اختیار همه قرار دارد، مشخصات یکسانی دارد. ارتباطات مخابراتی، پهنای باند و... بنا به تعداد کاربری که شرکت کارگزاری دارد، نرمال شده که همه برای ارسال سفارشات به سامانه معاملات به امکانات یکسانی دسترسی داشته باشند. این حد از اقدامات توسط شرکت مدیریت فناوری بورس انجام شده تا عدالت رعایت شود. گرچه شاید ادعای رعایت ۱۰۰ درصدی عدالت، ادعای بی‌جایی باشد. به هر حال هر سیستمی، نقطه ضعف هایی دارد که شاید بتوان از آن سوء استفاده کرد.‌ ولی با امکانات موجود این اقدامات در راستای اجرای عدالت در معاملات هم در سطح ایستگاه‌های معاملاتی و هم در رشته ارتباطات شرکت های آنلاین با‌ سامانه معاملات انجام شده و رقابت این دو با یکدیگر نشان می دهد که تقریباً سهم یکسانی از‌ سفارش های سرخطی دارند.

دهقان تصریح کرد: ‌اما معتقدم معضل تمایل به سرخطی زدن، به وجود محدودیت دامنه نوسان برمیگردد.‌ مادامی که دامنه نوسان محدوده وجود داشته باشد، افراد در زمان با یکدیگر رقابت می کنند. اگر دامنه نوسان افزایش یابد، رقابت روی قیمت سهم خواهد بود، نه زمان؛ و عملا موضوع رانت سرخطی منتفی است. در دامنه نوسان بازتر معامله گران با احتیاط بیشتری اقدام به ثبت سفارش میکنند‌ و تمایل به چسبیدن به سقف چه در سمت منفی و چه در سمت مثبت کاهش پیدا میکند.