حائز اهمیت بودن دارایی‌ شرکت‌ها در ایران

بورس نیوز:

مهران رضوانی کارشناس بازار در گفتگو با بورس نیوز، در رابطه با این موضوع که در روز‌های گذشته بحث تجدید ارزیابی دارایی‌ها باعث رشد بازار شده، این بحث را از نظر کیفی و اسمی ارزیابی کرد: در خصوص موضوع تجدید ارزیابی دارایی‌ها که از آن به عنوان داغ‌ترین بحث این روز‌های بازار سرمایه یاد کرد و عملاً می‌توان گفت که در این چند روز اخیر محرک اصلی بازار بوده و تحرکات مثبتی را در بازار شاهد بوده‌ایم. 

در وهله اول می‌خواهیم از این موضوع را ارزیابی داشته باشیم که اساساً این بحث تجدید ارزیابی مثبت تلقی می‌شود یا خیر. در یک اقتصاد تورمی که ما در کشورمان با آن دست و پنجه نرم می‌کنیم اساساً این موضوع واجب هست یعنی ببینید بازار‌های موازی همه بر مبنای تورم، تحرکات مثبت دارند و فقط بازار سرمایه است که یکسری موانع در مقابل آن وجود دارد که گاهاً نمی‌تواند در مسیر تورمی حرکت صعودی انجام دهد.

وی گفت: در یکی یا دو سال اخیر می‌بینید که به هر حال نرخ‌های بالای تورم داشتیم اما؛ بازار سرمایه حرکتی را به همراه نداشته است. این گرهی که وجود داشته بحث مجوز افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها است. شرکت‌هایی وجود دارد که زمین و ملک‌های زیادی دارند که به هر حال نیاز هست که قیمت آن‌ها به روز شود و ارزش این شرکت‌ها عملاً آپدیت شود.

به طور کلی در یک اقتصاد تورم محور موضوع تجدید ارزیابی دارایی‌ها واجب است و آن را مثبت تلقی می‌کنم و در واقع این موضوع باید وجود داشته باشد که بتواند بازار را تا حدی نجات بدهد. اساساً تحرکات مثبت اخیر نیز باعث و بانی آن موضوعات اخیر است. بحث بسیار مهمی که مطرح شده موضوع کاهش دوره تجدید ارزیابی دارایی‌ها از ۵ سال به ۳ سال است که به عنوان یک پیشنهاد در بودجه ۱۴۰۳ قرار است مطرح شود و این موضوع نکته مهمی است.

سوالی که در خصوص موضوع تجدید ارزیابی دارایی شرکت‌ها و تأثیر آن بر بازار سرمایه وجود دارد این است که آیا ملاک سرمایه‌گذاری در بازار، سودآوری شرکت‌ها است و یا اینکه دارایی آن‌ها؛ رضوانی در این خصوص گفت: در یک اقتصاد تورم محور به جز موضوع سودسازی و درآمدسازی یک شرکت باید به دارایی‌های آن شرکت نیز دقت داشته باشیم. زمانی که شرکت دارایی‌های زیادی اعم از ملک و زمین و ... دارد، در فضایی که تورم و گذر زمان منجر به افزایش قیمت این موضوعات شود چرا به آن توجه نکنیم.

وی ادامه داد: در بازار‌های مالی مختلف دنیا سهامدار‌ها با نگاه سودسازی شرکت‌ها را خریداری می‌کنند. عمدتا تورم کمتری در دیگر نقاط دنیا می‌شود که انتظار داشت. به همین دلیل سودسازی شرکت‌ها بسیار مهم است اما؛ در بازار سهام ایران موضوع دارایی‌ها بسیار حائز اهمیت است، زمانی که قیمت ارز محرک اصلی بازار هست و با رشد قیمت ارز خوب انتظارات تورمی پیش میاد و طبیعتاً خریدن سهام شرکت‌هایی که دارایی بیشتری دارند می‌تواند نکته مثبتی تلقی شود.

رضوانی گفت: در یک اقتصادی که پایدار باشد و تورم محور نباشد، طبیعتاً سرمایه‌گذاری بر شرکت‌هایی که سودسازی بالاتری دارند منطقی‌تر است و اساساً اتفاق بهتری برای کل اقتصاد می‌تواند رقم بزند اما؛ در شرایط فعلی که اقتصاد ایران به همراه دارد موضوع تجدید ارزیابی و اتفاقاً توجه به این موضوع باعث می‌شود عقب افتادگی بازار سرمایه نسبت به بازار‌های موازی به طور کامل جبران شود. 

این کارشناس بازار در خصوص مولفه‌های مهم ارزش منصفانه بیان کرد: در خصوص ارزش منصفانه‌ای که می‌شود برای شرکت‌ها ارزش گذاری کرد، واقعیت این است که محصولات خلاقانه، توان کارکنان و به طور کلی سودآوری شرکت خیلی مهم است اما؛ شما مثلا شخصی را که بر فرض آمده سرمایه‌ای را برای مثال ۲ الی ۳ سال گذشته یک قطعه زمین خریداری کرده و آن را با کسی مقایسه کنید با ان سرمایه را وارد تولید کرده است.

وی افزود: به احتمال خیلی زیاد شخصی که زمین را خریداری کرده سود بیشتری را به همراه داشته است. شخصی که به عنوان مثال پول وارد تولید کرده شاید حالا یک محصول خاصی را به تولید رسانده و توانسته سودآوری بیشتری داشته باشد. به صورت میانگین عرض می‌کنم کسی که یک دارایی را خریداری کرده به احتمال زیاد سود بیشتری را کسب کرده است. طبیعتاً این اتفاق منصفانه نیست و اساساً برای ارزش‌گذاری یک کار و یک فعالیت اقتصادی کسی که کار تولید انجام می‌دهد خیلی می‌تواند به اقتصاد کشور بیشتر کمک کند. متاسفانه مشکلاتی که ما در اقتصاد داریم ریشه دوانده و این موضوع دیگر شعار گونه است که ما بگوییم پول را وارد تولید کنید و سود بیشتری خواهد داشت.

طبیعتا سرمایه‌گذاران زیادی در ایران هستند که پول رو اساساً از تولید خارج کردند و یا اگر سرمایه‌ای نی دارند آن را باز تبدیل به دارایی‌هایی مثل ملک، زمین و حتی خودرو یا طلا کرده‌اند. موضوع تجدید ارزیابی شرکت‌ها در این بحث مطرح است یعنی اینکه شما یک شرکتی را فرض کنید که تولید و سودآوری خیلی قوی را به همراه ندارد اما؛ به جهت دارایی‌هایی که از سال‌های گذشته این شرکت داشته ارزش آن در بازار سهام بالا می‌رود. اساساً از نگاه منصفانه بودن اگر بخواهیم بررسی کنیم انصاف نیست شرکتی که تولید زیادی دارد و نیروی جدید استخدام می‌کند و حتی کارآفرینی انجام می‌دهد، سهام آن رشد نمی‌کند اما؛ شرکتی که چند تکه زمین از سال‌های گذشته به همراه دارد به جهت رشد قیمت و تجدید ارزیابی به دارایی قیمت آن رشد خواهد کرد و این یک واقعیت تلخ اقتصادی است که در کشور ما و در بازار سرمایه ما وجود دارد.

رضوانی در پایان مطلب در رابطه با موضوع بیشترین میزان فروش در روز‌های اخیر با سهامداران عمده بوده بیان کرد: دلایل خیلی زیادی می‌تواند وجود داشته باشد که اساساً ما واقف به همه آن‌ها نیستیم. مقداری تامین نقدینگی با توجه به اینکه ما به آخر سال نزدیک‌تر می‌شویم و دیگر تقریباً در سه ماه آخر سال هستیم، یک مقداری که بازار رشد کرد و سهامدار عمده مشاهده کرد که می‌تواند یک مقداری سهام خود را نقد کند به جهت تامین نقدینگی پرداخت حقوق‌ها و سایر هزینه‌ها سهامداران عمده در روز‌هایی که بازار صعودی بود مقداری خروج زدند و تامین نقدینگی کردند.

معتقدم هستم بازار سرمایه محوریت تجدید ارزیابی دارایی‌ها وارد یک چرخه صعودی جدید شده که این موضوع وزن سنگین تری از سایر عواملی دارد که تا به امروز بر بازار اثر می‌گذاشتند. از سایر عوامل می‌توان به اخبار نظامی که در منطقه وجود داشته و یا حتی گزارش‌های شرکت‌ها اشاره کرد. این موضوع تجدید ارزیابی در حال حاضر از همه اخبار دیگر پررنگ‌تر است و بر روند بازار تاثیر مثبت دارد. به عنوان یک فعال بازار سرمایه از این موضوع خوشحال هستم و فکر می‌کنم یکی از روش‌هایی که سهامدار‌ها در بازار سرمایه به به حق خودشان می‌رسند همین موضوع است.