تجارت آهن و فولاد چین و اوکراین در چه وضعیتی قرار دارد؟

به گزارش بورس نیوز، تجارت آهن و فولاد چین و اوکراین در چه وضعیتی قرار دارد؟ به نظر می‌رسد تا پیش از جنگ روسیه و اوکراین، بیشترین تجارت آهن و فولاد اوکراین با کشور چین بوده است. اگرچه در حال حاضر روزنه‌های تجاری بین این دو کشور با گره‌های متفاوتی مواجه شده است، اما در صورت امن شدن کریدور دریایی اوکراین، افزایش چشمگیری به خود خواهد گرفت. با این حال، برخی از شرکت‌های چینی در همین وضعیت جنگی اوکراین، دست به سرمایه‌گذاری در صنعت آهن و فولاد این کشور زده‌اند. در این گزارش به موضوع آمار تجارت آهن و فولاد چین و اوکراین می‌پردازیم.

قبل از شروع جنگ تمام عیار، چین شریک تجاری اصلی اوکراین بود. به دلیل از بین رفتن زنجیره‌های تامین آشنا و تغییرات لجستیک، کشور‌های اروپایی به بازار‌های اصلی صادرات اوکراین تبدیل شده‌اند، اما واردات از چین همچنان تراز تجاری این کشور را به خود اختصاص داده است.

راه‌اندازی کریدور دریایی و بازگشایی بنادر اودسا بزرگ، فرصت‌هایی را برای صادرکنندگان آهن و فولاد اوکراینی ایجاد می‌کند تا به بازار آشنای چین، هرچند با حجم کمتر، به دلیل کاهش تولید داخلی بازگردند؛ بنابراین با امن شدن کریدور دریایی، می‌توان امیدوار بود که تجارت آهن و فولاد چین و اوکراین رونقی دوباره پیدا کند.

در سال ۲۰۲۱، چین شریک تجاری اصلی اوکراین بود و حجم مبادلات تجاری بین این کشور‌ها بالغ بر ۱۹ میلیارد دلار بود. به دلیل جنگ و سایر جریانات کالا و مسیر‌های لجستیکی، وضعیت تغییر کرده است. بر اساس گزارش سرویس گمرک دولتی اوکراین (SCSU)، در سال ۲۰۲۳، کشور چین پس از لهستان (۴.۷۵ میلیارد دلار) و رومانی (۳.۸ میلیارد دلار) از نظر صادرات اوکراین (۲.۴ میلیارد دلار) در جایگاه سوم قرار دارد. در مقایسه با سال ۲۰۲۲، چین یک رتبه بالاتر از ترکیه (۲.۳۷ میلیارد دلار) رفته است.

در عین حال، چین با ۱۰.۴ میلیارد دلار (۱۶.۴ درصد از کل) در بین تامین‌کنندگان واردات در سال ۲۰۲۳ پیشتاز است. پس از آن لهستان (۱۰ درصد) و آلمان (۸ درصد) به ترتیب با ۶.۶ میلیارد دلار و ۴.۹ میلیارد دلار قرار دارند.

جنگ میان اوکراین و روسیه، چه تاثیری بر تجارت آهن و فولاد چین و اوکراین گذاشته است. به دلیل جنگ، صادرات اوکراین به چین در سال‌های ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۳ از نظر حجمی ۷۱ درصد کاهش یافت؛ در حالی که واردات از چین تنها ۱۱ درصد کاهش یافت. در سال ۲۰۲۲، محموله‌های چینی به اوکراین به دلیل مشکلات لجستیکی ۸۰۰ هزار تن کاهش یافت، اما این روند تا حدود زیادی در سال ۲۰۲۳ بهبود یافت.

صادرات اوکراین به چین تقریبا ۷۰ درصد کاهش یافت؛ در حالی که واردات اوکراین از چین تقریبا در سطح قبل از جنگ باقی مانده است. به طور مطلق، چین صادرات خود را تقریبا ۱.۸ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۳ افزایش داد.

ساختار تجارت بین اوکراین و چین از نظر فیزیکی نشان می‌دهد که چین بیشتر سنگ آهن، ذرت، روغن آفتابگردان، کنجاله و سایر محصولات کشاورزی صادر می‌کند. اوکراین به طور سنتی کالاها، ماشین‌آلات و تجهیزات مصرفی و صنعتی را از چین وارد می‌نماید.
در ادامه بررسی موضوع تجارت آهن و فولاد چین و اوکراین، به محدودیت‎های پیش روی اوکراین در زمینه صادرات محصولات فولادی می‌پردازیم. به دلیل مشکلات لجستیکی، اوکراین در توانایی خود برای صادرات آهن و فولاد به چین محدود است. به گزارش سرویس گمرک دولتی، ذخایر آهن و فولاد اوکراین به این کشور از نظر فیزیکی با ۶۸ درصد کاهش سالانه به ۱.۴ میلیون تن، از نظر پولی با ۷۸ درصد نسبت به سال قبل به ۹۴.۶ میلیون دلار کاهش یافت.

چین به نوبه خود موفق شد عرضه محصولات فولادی به بازار اوکراین را در سال گذشته افزایش دهد. واردات فولاد چین به اوکراین در سال ۲۰۲۳ با ۲.۱ برابر افزایش به ۲۰۴ هزار تن، از نظر پولی، ۸۲ درصد در سال به ۳۲۷ میلیون دلار رسیده است. این روند در سال ۲۰۲۲ نسبت به سال ۲۰۲۱ کاهش داشت که به ترتیب با ۶۱ درصد سالانه به ۹۹۰۰۰ تن و ۵۰ درصد در سالبه ۱۸۰ میلیون دلار رسید.

در پایان سال گذشته، ۲۶ درصد از واردات فولاد اوکراین از چین تامین می‌شد. این آمار بیشتر از سهم نزدیکترین همسایه خود یعنی لهستان (۹.۱ درصد) و کمتر از سهم ترکیه (۳۹ درصد) است؛ بنابراین تجارت آهن و فولاد چین و اوکراین بستگی به شرایط مختلف دارد.

چالش‌های صادرات آهن و فولاد اوکراین به چین

در ادامه بررسی موضوع تجارت آهن و فولاد چین و اوکراین، به چالش‌هایصادرات آهن و فولاد اوکراین به چین می‌پردازیم. صادرات آهن و فولاد اوکراین به چین با لیست بسیار محدودی از محصولات ارائه می‌شود. صنعت قدرتمند فولاد چین، قیمت‌های داخلی پایین، لجستیک گران و حمایت دولت از این صنایع، عرضه محصولات فولادی نهایی از اوکراین را عملا غیر ممکن می‌کند. بنابراین، شرکت‍های اوکراینی مواد اولیه را به چین عرضه می‌کنند.

چه قبل از جنگ و چه در حال حاضر، بیشترین کالای صادراتی اوکراین به چین، سنگ آهن است. با این حال، به دلیل جنگ و مشکلات لجستیکی ناشی از آن، عرضه سنگ آهن اوکراین به ۱.۴ میلیون تن در سال ۲۰۲۳ کاهش یافت. در سال ۲۰۲۱ یعنی مدتی قبل از جنگ، صادرات سنگ آهن به چین ۱۸.۵ میلیون تن بود.

اوکراین در سال ۲۰۲۲ محصولات نیمه تمام آهن خام، فروآلیاژ و فولاد را به چین عرضه کرد. این محموله در ژانویه تا فوریه قبل از محاصره بنادر دریایی تحویل داده شد. در سال گذشته تا کنون به غیر از محموله فروآلیاژ (۲.۴ هزار تن) محصولات فولادی جدیدی ارسال نشده است.

در سال‌های ۲۰۲۲ تا ۲۰۲۳، محموله‌های کوچکی از محصولات فولادی تمام شده (میلگرد معمولی و میلگرد‌ها آلیاژی، مقاطع شکل‌دار مقاوم در برابر خوردگی و لوله‌های بدون درز) تا ۱۰۰ تن به چین صادر شده بود.

مشکل اصلی در صادرات محصولات آهن و فولاد اوکراین به چین، لجستیک است. سال گذشته پس از افتتاح کریدور دریایی، عرضه سنگ آهن به چین به میزان ۱.۴ میلیون تن امکان‌پذیر شد. بر اساس گفته برخی منابع، اولین محموله اوکراین به چین در اوایل سپتامبر ۲۰۲۳ انجام شد. در آن زمان کشتی فله بر Ying Hao ۰۱ با وزن مرده ۷۵ هزار تن بندر Pivdennyi را ترک کرد.

افتتاح این کریدور به شرکت‌های معدنی اوکراین اجازه داد تا به حجم قابل توجهی از صادرات سنگ معدن (۱.۳ میلیون تن در دسامبر ۲۰۲۳) از طریق دریا دست پیدا کنند. تا پایان سه ماهه اول، شرکت‌های آهن و فولاد اوکراین ممکن است ۲ تا ۳ میلیون تن سنگ آهن در ماه صادر نمایند. پس تجارت آهن و فولاد چین و اوکراین، بستگی مستقیم به راه‌اندازی کریدور امن دریایی دارد.

عوامل بازدارنده برای صادرات سنگ آهن از طریق بنادر اودسا بزرگ، عملکرد و ایمنی کلی کریدور دریایی، ظرفیت توان عملیاتی زیرساخت‌های راه آهن و وضعیت قیمت در بازار جهانی سنگ آهن است. افزایش خطرات مسیر‌های صادراتی از طریق دریای سرخ نیز یکی دیگر از مشکلات پیش رو است که توسط حوثی‌های یمنی مسدود شد.