همه چیز درباره فدرال رزرو و ساختار آن

به گزارش بورس نیوز، فدرال رزرو (Federal Reserve) بانک مرکزی آمریکا است و نقشی اساسی در شکل‌دادن به چشم انداز اقتصادی این کشور ایفا می‌کند. این نهاد وظیفه کنترل تورم و ثبات قیمت‌ها، افزایش نرخ اشتغال و رشد اقتصادی کشور را بر عهده دارد. تصمیم‌های فدرال رزرو علاوه بر آمریکا، روی بازار‌های جهانی از جمله فارکس و ارز دیجیتال نیز اثرگذار است.

کافی است یکی دوبار اخبار اقتصادی را از تلویزیون یا رسانه‌های دیگر دنبال کرده باشید تا اسم فدرال رزرو به گوشتان خورده باشد. فدرال رزرو یا «فد» سیستم بانک مرکزی ایالات متحده و مسئول تعیین سیاست‌های پولی و بانکی و ارائه خدمات مالی به دولت و شهروندان است. هرچند این نهاد مستقیما با شهروندان ارتباط ندارد، اما تصمیم‌های آن روی جزئیات زندگی افراد از یک کارت به کارت ساده و پرداخت چک‌ها گرفته تا نرخ اشتغال و نرخ بهره تاثیر مستقیم دارد. 

دفتر مرکزی فدرال رزرو در واشنگتن قرار دارد و ۱۲ بانک منطقه‌ای هم زیرمجموعه آن هستند که هر کدام مسئولیت نظارت بر یک منطقه جغرافیایی خاص را دارند. قدرت و نفوذ اقتصادی فد به حدی است که نه تنها روی سیستم و بازار‌های مالی آمریکا، بلکه همه کشور‌های دیگر نیز تاثیر می‌گذارد. 

در سال ۱۹۱۳ اقتصاد آمریکا به واسطه دومینوی ورشکستگی بانک‌ها و هراس در بازار سهام تا ورطه سقوط پیش رفته بود. در آن زمان چندین اقتصاددان نخبه به رئیس‌جمهور وقت «وودرو ویلسون» پیشنهاد تاسیس یک نهاد مرکزی را برای کنترل اقتصاد دادند که نتیجه آن تاسیس فدرال رزرو شد. 

دولت امیدوار بود بانک مرکزی به عنوان یک آژانس مالی مستقل و سراسری سیاست‌های پولی و نهاد‌های مالی را مدیریت کرده و اقتصاد ایالات متحده را به ساحل آرامش برگرداند. فدرال رزرو در همان سال‌های اولیه توانست مسئولیتش را به خوبی انجام داده و ثبات را به بازار مالی کشور برگرداند.

بانک مرکزی آمریکا به واسطه ابزار‌های کارآمدی مثل تعیین نرخ بهره، بازخرید دارایی و اوراق و تعیین چشم‌انداز مالی آینده نفوذ عمیقی روی بازار‌های مالی دارد. ارتباط بین فدرال رزرو و بازار‌های مالی به صورت خلاصه به این شکل است: 

 تصمیمات فدرال رزرو در مورد نرخ بهره عامل اصلی تغییرات نرخ ارز است.

 نرخ بهره پایین باعث تضعیف دلار می‌شود، در حالی که نرخ بهره بالاتر آن را تقویت می‌کند.

 خرید دارایی‌های فدرال رزرو نقدینگی را به سیستم مالی تزریق کرده و قیمت سهام را افزایش دهد.

 فروش اوراق قرضه خزانه نقدینگی را از سیستم تخلیه کرده و شاخص بورس را نزولی می‌کند.

 بیانیه‌ها و چشم‌انداز‌های فدرال رزرو از شاخص‌های کلیدی برای فعالان بازار سرمایه است. 

۱. تاثیر فدرال رزرو بر بازار فارکس 

فارکس بازار مبادله ارز‌های فیات است و هرچند به لطف عمق بسیار زیاد به آسانی نوسان‌های شدید نمی‌بیند، اما در برابر تصمیم‌های فدرال رزرو کاملا مصون هم نیست و دستخوش تغییر می‌شود. 

سیاست‌های پولی فدرال رزرو به طور قابل توجهی بر ارزش دلار آمریکا نسبت به سایر ارز‌ها تأثیر می‌گذارد. وقتی فدرال رزرو نرخ بهره را افزایش می‌دهد، خرید دارایی‌های ایالات‌متحده مانند اوراق قرضه خزانه‌داری را برای سرمایه‌گذاران خارجی جذاب می‌کند. این افزایش تقاضا برای دلار آمریکا، منجر به افزایش ارزش دلار در برابر سایر ارز‌ها می‌شود. برعکس، وقتی فدرال رزرو نرخ بهره را کاهش می‌دهد، دارایی‌های این کشور جذابیت کمتری پیدا کرده که باعث کاهش تقاضا و در نهایت تضعیف دلار نسبت به سایر ارز‌ها می‌شود.

تعامل بین نرخ بهره و نرخ ارز، تاثیر مستقیمی بر فارکس دارد. معامله‌گران و سرمایه‌گذاران از نزدیک بر سیاست پولی فدرال رزرو نظارت می‌کنند تا نرخ بهره را سنجیده و روند قیمت ارز را پیش‌بینی کنند. به عنوان مثال، اگر انتظارات از نرخ بهره کاهشی شود، معامله‌گران با فروش دلار ارز‌هایی مثل یورو، پوند و ین می‌خرند.

تصمیمات بانک مرکزی در مورد نرخ تورم، چاپ پول و سیاست‌های پولی آینده از دیگر شاخص‌های مهم برای معامله‌گران در بازار فارکس است. 

۲. تاثیر فدرال رزرو بر بازار سهام

سیاست‌های پولی فدرال رزرو تاثیر قابل‌توجهی بر بازار‌های سهام نه فقط در آمریکا بلکه در سراسر جهان دارد. وقتی فدرال رزرو نرخ بهره را کاهش می‌دهد، وام‌گرفتن برای مشاغل و مصرف‌کنندگان آسان‌تر و ارزان‌تر می‌شود. در نتیجه افراد و شرکت‌ها با دریافت وام اقدام به خرید کالا و سرمایه‌گذاری می‌کنند که رشد اقتصادی و درآمد شرکت‌ها را تقویت کرده و بر قیمت سهام تاثیر مثبت می‌گذارد.

از سوی دیگر زمانی که فدرال رزرو نرخ بهره را افزایش می‌دهد، وام گرفتن سخت شده و به طور بالقوه فعالیت اقتصادی و سود شرکت‌ها کاهش می‌یابد. همچنین افراد ترجیح می‌دهند به جای خرید کالا یا سهام پول را در بانک‌ها سپرده کننده که در نهایت منجر به افت شاخص بورس و کاهش قیمت سهام شرکت‌ها می‌شود.

علاوه بر نرخ بهره، خرید و فروش دارایی فدرال رزرو نیز هم بر بازار‌های سهام تاثیرگذار است. وقتی بانک مرکزی دارایی‌هایی مانند اوراق قرضه خزانه را خریداری می‌کند، پول را به سیستم مالی تزریق کرده و باعث افزایش نقدینگی می‌شود. این امر با افزایش تقاضا برای سهام، شاخص بورس را صعودی می‌کند. برعکس، زمانی که فدرال رزرو دارایی‌ها را می‌فروشد، پول را از سیستم مالی خارج کرده و نقدینگی را کاهش می‌دهد که نتیجه آن فشار فروش در بازار سهام خواهد بود.

ارتباط فدرال رزرو با کریپتو

رابطه بین تصمیمات فدرال رزرو و بازار ارز‌های دیجیتال چندوجهی است و تحت تاثیر عوامل مختلفی قرار دارد. البته تجربه نشان داده ارتباط بین این دو چندان دوستانه نیست و در اکثر موارد در دو جبهه مخالف قرار دارند. 

۱. نرخ بهره و سیاست پولی

یکی از مهمترین مواردی که روی بازار ارز دیجیتال اثر می‌گذارد تغییرات در نرخ بهره است. نرخ بهره بالاتر دارایی‌های سنتی مانند اوراق قرضه و حساب‌های پس انداز را در مقایسه با ارز‌های دیجیتال برای افراد جذاب‌تر می‌کند. در چنین مواردی معامله‌گران وجوه خود را از دارایی‌های دیجیتال به حساب پس‌انداز منتقل می‌کنند که نتیجه آن کاهش قیمت ارز دیجیتال خواهد بود. یک مثال بازار افزایش نرخ بهره در سال ۲۰۱۸ بود که با سقوط بسیاری از توکن‌های مهم همراه شد. 

از طرف دیگر تجربه نشان داده کاهش نرخ بهره باعث روانه شدن پول به سمت بازار‌های پرریسک‌تر مانند ارز دیجیتال می‌شود. همین عامل باعث شده تریدر‌های کریپتو همیشه خبر‌های مربوط به تغییرات در نرخ بهره آمریکا را دنبال کنند. 

۲. انتظارات تورمی

ارز‌های دیجیتال و به ویژه دارایی‌های با سقف عرضه ثابت مانند بیت‌کوین به عنوان پوشش بالقوه در برابر تورم در نظر گرفته می‌شوند. اگر فدرال رزرو اقداماتی را برای مقابله با فشار‌های تورمی انجام دهد، از جذابیت بیت کوین و آلت‌کوین‌ها برای معامله‌گران کاسته شده و روند آن‌ها نزولی می‌شود.

عکس این هم قضیه هم صادق است. برای مثال هنگامی که فدرال رزرو نرخ تورم را با عرضه پول افزایش می‌دهد، سرمایه‌گذاران به سمت خرید ارز دیجیتال به عنوان پوششی در برابر تورم سوق پیدا می‌کنند. 

۳. شرایط کلان اقتصادی

ارز‌های دیجیتال و به ویژه بیت کوین به عنوان یک دارایی امن در نظر گرفته می‌شوند، اما در دوره‌های بحران یا رکود اقتصادی، علاقه به آن‌ها کاهش می‌یابد. فدرال رزرو در چنین شرایطی سیاست‌های پولی انبساطی را برای تحریک فعالیت‌های اقتصادی اعمال می‌کند، که رونق را به بازار برمی‌گرداند. برای مثال طی همه‌گیری کرونا در سال ۲۰۲۰ فدرال رزرو سیاست‌های انبساطی را در پیش گرفت که نتیجه آن دوران طلایی بازار در سال ۲۰۲۱ بود و بسیاری از ارز‌های دیجیتال رشد چند صد درصدی را تجربه کردند. 

۴. شرایط نظارتی

دیدگاه‌های فدرال رزرو به عنوان مهمترین رکن نظارت بر بازار‌های مالی، تاثیر قابل توجهی بر بازار ارز دیجیتال دارد. پذیرش ارز‌های دیجیتال توسط مقامات نظارتی و روی خوش نشان‌دادن آن، اعتماد به این دارایی‌ها را بین شرکت‌ها و افراد دو چندان کرده و به رونق آن کمک می‌کند. یک نمونه بازار اخبار مربوط به پذیرش ETF بیت‌کوین توسط کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا بود که باعث رشد چشمگیر قیمت بیت‌کوین و دیگر ارز‌های دیجیتال شد.

نهاد‌های مالی حدود ۱۰۰ کشور از جمله چین، هند و روسیه در حال بررسی و توسعه ارز دیجیتال بانک مرکزی (CBDC) هستند. برخی کارشناسان باور دارند اگر فدرال رزرو یک CBDC را معرفی کند، تقاضا برای سایر ارز‌های رمزنگاری شده، به ویژه توکن‌های ناپایدار یا سوداگرانه کاهش می‌یابد. البته برخی کارشناسان هم مخالف این دیدگاه هستند؛ برای مثال «رابرت کیوساکی»، نویسنده کتاب «پدر فقیر، پدر پولدار» پیش‌بینی کرده که عرضه CBDC از سوی فدرال رزرو به رونق بیشتر بیت کوین کمک خواهد کرد. 

به طور خلاصه، رابطه بین تصمیمات فدرال رزرو و بازار ارز‌های دیجیتال پیچیده و به هم پیوسته است. این ارتباط تحت تاثیر نرخ بهره، سیاست‌های پولی، شرایط اقتصاد کلان و تحولات نظارتی قرار دارد که در مجموع رفتار سرمایه‌گذاران و روند بازار را در فضای ارز دیجیتال شکل می‌دهند.

اهداف فدرال رزرو

ماموریت فدرال رزرو همان چیزی است که در زمان تأسیس تعریف شده بود: خدمت به منافع عمومی و ارائه یک سیستم مالی امن و پایدار برای کشور. مسئولیت‌های اصلی این نهاد تعیین سیاست‌های پولی، نظارت بر سیستم بانکی و ارائه خدمات مالی است. فدرال رزرو برای تعیین سیاست‌های پولی از سه ابزار نرخ بهره، مدیریت گردش پول در گردش و عملیات بازار باز استفاده می‌کند.

۱. تعیین نرخ بهره

نرخ بهره یکی از مهم‌ترین ابزار‌های بانک‌های مرکزی برای اجرای سیاست‌های پولی کلان است. نرخ بهره همان سودی است که بانک‌ها هنگام اعطای وام از شما می‌گیرند یا در ازای سپرده‌گذاری به شما پرداخت می‌کنند. فدرال رزرو با افزایش یا کاهش نرخ بهره، میزان تقاضا برای پول را در اقتصاد تغییر داده و با تورم مقابله می‌کند. 

افزایش نرخ بهره باعث می‌شود که افراد برای کسب سود، دارایی نقدی را در بانک سپرده کنند و به این ترتیب، تقاضا برای کالا‌ها و خدمات کاهش می‌یابد. برعکس، زمانی که اقتصاد ایالات متحده با رکود مواجه می‌شود، فدرال رزرو برای تقویت آن نرخ بهره را کاهش می‌دهد. این امر مصرف‌کنندگان و شرکت‌ها را به سوی خرید در بازار هدایت کرده و به عنوان محرکی برای رشد عمل کنند. برای مثال این نهاد در سال ۲۰۱۹ و در بحبوحه جنگ تجاری آمریکا و چین، نرخ بهره را در سه جلسه متوالی کاهش داد تا به رشد اقتصاد کمک کند. 

۲. مدیریت گردش پول

فدرال رزرو با خرید یا فروش اوراق بهادار دولتی، حجم پول در گردش را تغییر می‌دهد. خرید اوراق بهادار دولتی باعث افزایش حجم پول در گردش و در نتیجه کاهش افزایش تورم می‌شود. به همین ترتیب فروش اوراق بهادار دولتی حجم پول در گردش را در کاهش داده و از هجوم آن به سمت بازار‌های مسکن، طلا، خودرو و ... جلوگیری می‌کند.

یکی از پیچیده‌ترین ابزار‌های سیاست پولی «عملیات بازار باز» است که در آن نرخ بهره بین بانکی مشخص می‌شود. در این پروسه فدرال رزرو اوراق بهادار دولتی را از بانک‌های تجاری می‌خرد یا می‌فروشد. این عملیات از اجزای اصلی بانکداری نوین است و تاثیر مستقیمی بر نرخ بهره و حجم پول در گردش دارد.

فدرال رزرو مسئول نظارت بر عملکرد بانک‌ها و موسسات مالی در ایالات‌متحده است. این نهاد باید اطمینان حاصل کند که بانک‌ها برای پوشش تعهدات خود دارایی‌های کافی دارند، خدمات باکیفیت را به مشتریان ارائه کرده و از قوانین و مقررات مربوط به بانکداری پیروی می‌کنند.

فدرال رزرو به‌طور منظم گزارش‌های مالی بانک‌ها را بررسی می‌کند و در صورت لزوم، اقدامات احتیاطی مثل اعطای وام به بانک‌های در معرض خطر را برای محافظت از سپرده‌گذاران انجام می‌دهد. این نهاد مسئولیت نظارت بر بازار اوراق بهادار و سایر نهاد‌های مالی را نیز بر عهده دارد.

۴. ارائه خدمات مالی

فدرال رزرو خدمات مالی مختلفی را به دولت و سایر نهاد‌ها ارائه می‌دهد که شامل نگهداری ذخایر ارزی، تسویه معاملات و ارائه مشاوره مالی است. این نهاد در مواقع بحران اقتصادی به بخش‌های آسیب‌دیده وام می‌دهد تا از ورشکستگی آن‌ها جلوگیری کند. برای مثال در دوران شیوع کرونا تقریباً در همه بخش‌ها و حتی بدهی شرکت‌ها و اوراق قرضه شهرداری، اقدام به بازخرید اوراق کرد که نتیجه آن تزریق سرمایه کلان به این واحد‌ها بود.

فدرال رزرو ذخایر ارزی خارجی دولت ایالات‌متحده را نگهداری می‌کند که برای تامین مالی واردات و سایر هزینه‌های خارجی دولت مورد استفاده قرار می‌گیرند. این نهاد تسویه معاملات مالی بین بانک‌ها و سایر نهاد‌های مالی را از طریق سیستم سوئیفت انجام می‌دهد. 

بانک مرکزی آمریکا همچنین به عنوان بازوی تحقیقاتی دولت در زمینه اقتصاد و امور مالی هم شناخته شده و در زمینه‌های مختلفی مثل مدیریت ریسک، سرمایه‌گذاری و تأمین مالی به دولت و سایر نهاد‌ها مشاوره مالی ارائه می‌کند.

فدرال رزرو از سه رکن اصلی تشکیل شده که نقش مهمی را در تعیین و اجرای دستورات آن دارند:

 شورای حکام (Board of Governors)

 ۱۲ بانک فدرال رزرو (Federal Reserve Banks)

 کمیته بازار آزاد فدرال (FOMC)

شورای حکام فدرال رزرو، نهاد اصلی حاکم بر کل سیستم فدرال رزرو است. این هیئت از هفت عضو تشکیل شده که توسط رئیس‌جمهور معرفی و در مجلس سنا تأیید می‌شوند. بر اساس اساسنامه فدرال رزرو، شورای حکام باید متشکل از افرادی باشد که منافع مالی، کشاورزی، صنعتی و تجاری و تقسیمات جغرافیایی کشور را نمایندگی می‌کنند. 

در حال حاضر ریاست این بانک بر عهده «جروم پاول» است که دوره ریاست خود را از سال ۲۰۱۸ آغاز کرده است. رییس قبلی «جنت یلن» بود که بعدا وزیر خزانه‌داری شد. اعضای هیئت مدیره حداکثر ۱۴ سال خدمت می‌کنند

شورای حکام باید دست‌کم دوبار در سال در کنگره حاضر شده و در مورد فعالیت‌ها، اهداف و برنامه‌های هیئت‌مدیره و کمیته بازار آزاد فدرال گزارش دهد. کارکنان هیئت مدیره به‌طور مرتب با اعضای کنگره ملاقات کرده و آن‌ها را در جریان مسائل مالی و راهکار‌های مورد نظر فدرال رزرو قرار می‌دهند.

سایر مسئولیت‌های هیئت مدیره شامل هدایت سیستم مالی، همکاری با کمیته بازار آزاد فدرال و نظارت بر ۱۲ بانک منطقه‌ای است.

ساختار فدرال رزرو در مقایسه با بانک مرکزی کشور‌های دیگر از جمله ایران غیرمتمرکز است. این نهاد شامل ۱۲ دفتر منطقه‌ای است که با نام «بانک‌های فدرال رزرو» شناخته می‌شوند و هر یک هیئت مدیره و رییس خاص خود را دارند. این بانک‌ها در بوستون، نیویورک، فیلادلفیا، کلیولند، ریچموند، آتلانتا، شیکاگو، سنت لوئیس، مینیاپولیس، کانزاس سیتی، دالاس و سانفرانسیسکو مستقر هستند.
بانک‌های رزرو به عنوان شعبه‌های سیستم فـدرال رزرو عمل می‌کنند. در ابتدا قرار بود سازوکار مستقل برای آن‌ها در نظر گرفته شود و هر کدام بر اساس منافع محلی سیاست‌ها و نرخ بهره خود را تعیین کنند. با این وجود افزایش پیچیدگی اقتصاد ایالات متحده باعث شد در دهه‌های ۱۹۳۰ و ۱۹۸۰ قوانینی برای هماهنگ‌سازی آن‌ها با نهاد ناظر مرکزی تدوین شود. 

امروزه هر بانک فدرال رزرو مسئول اجرای تصمیمات شورای حکام فدرال رزرو، صدور مجوز و نظارت بر بانک‌ها و موسسات مالی در سطح منطقه‌ای است. برخی از خدمات بانک‌های رزرو عبارتند از:

 اعطای وام به بانک‌ها

 نگهداری حساب‌های بانکی خزانه‌داری ایالات متحده

 پردازش و تسویه چک‌ها

 عرضه سکه و اسکناس جدید به بانک‌ها

 دریافت ارز‌های مخدوش، پاره یا تقلبی

بانک‌های منطقه‌ای سیاست‌های پولی را تعیین نمی‌کنند، اما نتایج تحقیق و پژوهش‌های اقتصادی آن‌ها روی تصمیمات کمیته بازار آزاد فدرال بانک مرکزی تاثیر به‌سزایی دارد.

سومین و تأثیرگذارترین بازوی فدرال رزرو، کمیته بازار آزاد فدرال (FOMC) است. این گروه سیاست‌گذاری که در دهه ۱۹۳۰ به فدرال رزرو اضافه شد، از ۱۲ عضو دارای حق رای، شامل اعضای شورای حکام فدرال رزرو و چهار نفر از ۱۲ رئیس بانک فدرال منطقه‌ای از جمله رئیس بانک فـدرال رزرو نیویورک است. 

فدرال رزرو حداقل ۸ بار در سال تشکیل جلسه می‌دهد و مسئول بررسی شرایط اقتصادی کشور، ارزیابی ریسک رشد اقتصادی و مدیریت نرخ وجوه فدرال است. خروجی این جلسات به ویژه در مورد نرخ بهره روی بازار‌های مالی از جمله ارز دیجیتال بسیار اثرگذار است و در صورت تغییر قابل توجه، موجی از نوسان را در بازار به راه می‌اندازد.

فدرال رزرو به عنوان بانک مرکزی آمریکا مسئولیت تعیین سیاست‌های پولی خرد و کلان را بر عهده دارد و سکاندار اقتصادی کشور محسوب می‌شود. این نهاد با تغییر نرخ بهره یا خرید و فروش اوراق قرضه میزان تورم را کنترل کرده و روی بازار‌های مالی از جمله فارکس، سهام و ارز دیجیتال اثرگذار است. از این‌رو فعالان بازار سرمایه باید به صورت مداوم جلسات و تصمیم‌های فدرال رزرو در مورد نرخ بهره را از نزدیک دنبال کنند.