داستان خرید شبه برانگیز پالایشگاه تهران

بورس نیوز: 

به نظر شما تصمیمات تاثیرگذار مربوط به سهام عدالت ۸۰ میلیون ایرانی را می‌بایست کبری خانوم مدیر مهد کودک ۴ ستاره رنگارنگ بگیرد و یا صغری خانوم معلم دوره ابتدایی کودکان کم شنوا؟ می‌دانستید یکی از تصمیم گیرندگان برای سهام عدالتتان، ۳ سال در زمینه طرح طلاق دادگستری تجربه دارد؟ باور کنید در حق معلمان زحمتکش و شاغل در کودکستان‌ها و دبستان‌های دولتی اجحاف شده است. حداقل بخشی از مسئولیت‌های وزارت اقتصاد و بانک مرکزی را هم در اختیار آن‌ها بگذارید.

باورش دشوار است، اما متاسفانه در بررسی هر رویداد و فعالیت اقتصادی که به دولت و حکومت ربط دارد، آنقدر نکات عجیب و تاسف بار می‌بینیم که نمی‌دانیم به حال این مملکت باید خندید یا گریست؟

سبک مدیریت، انتخاب و جایگذاری افراد در پست‌های مختلف اقتصادی به قدری اسفناک و سوال برانگیز است که در بسیاری از موارد حتی اشخاص نزدیک به دایره حکومت نیز در زمره معترضین قرار می‌گیرند. به واسطه حضور افرادی بی سواد و کم دانش در پست‌های مدیریتی، کمتر تصمیم اقتصادی خرد و کلانی در کشور گرفته می‌شود که دارای باگ‌ها و گاف‌های بزرگ علمی نباشد.

اکنون دیگر کار به جایی رسیده که شعار‌ها و اهداف مورد بحث بسیاری از مدیران و مسئولین کشور، تبدیل به سوژه‌هایی برای خندیدن و تمسخر مردم کوچه و بازار گردیده است. یعنی در این کشور، تا به این حد دچار قحط الرجال شده ایم که می‌بایست شاهد حضور چنین افراد بی سواد و بی تخصصی در مسئولیت‌های حیاتی باشیم.

شوربختانه انتسابات و انتخابات سوال برانگیز در شرکت‌ها به بدنه بازار سرمایه نیز رسوخی جدی داشته است. انتساب افرادی بی تخصص و کم دانش در هیات مدیره شرکت‌های دولتی و یا خصولتی در سال‌های اخیر، منجر به آسیب‌های جدی در کیفیت فعالیت‌ها و البته صدمه به حقوق سهامداران گردیده است.

متاسفانه اعضای هیات مدیره، که در شرکت‌های بین المللی به عنوان عامل اصلی اتخاذ و ارزیابی استراتژی‌های شرکت و همچنین ناظرین بر عملکرد مدیران شرکت در راستای منافع صاحبان سهام، مطرح می‌باشند، در ایران به جایگاهی برای بیکار نبودن بازنشستگان کم دانش، تسویه حساب‌های سیاسی، مجریان قرآنی، مداحان اهل بیت و ...، تبدیل شده است.

به عبارتی، اعضای هیات مدیره‌ای که در شرکت‌های بین المللی و بزرگ دنیا، از افراد با نفوذ علمی و سیاسی، دانشمندان و افراد مجرب، حقوق دانان و متخصصان علوم مالی و سرمایه گذاری تشکیل شده اند، در ایران از مداحان، فعالان سیاسی کم نام و نشان، مجریان حامی دولت، بازنشستگان نهاد‌های نظامی، عده‌ای از بیکاران و بستگان ناکارآمد مسئولین و ...، تشکیل شده است.

اینکه چگونه مسئولیت نظارت بر عملکرد صحیح مدیران شرکت ها، ارزیابی و نظارت بر استراتژی‌های بلند مدت شرکت بر عهده چنین افرادی گذاشته می‌شود، سوالیست که پاسخش، بسیاری از عوامل عقب ماندگی و ورشکستگی شرکت‌های دولتی و خصولتی را توجیه می‌کند.

از هیات مدیره شرکت‌ها و اهمیت غیر قابل انکار نقش آن‌ها در عملکرد شرکت‌ها گفتیم چرا که بخشی از گزارش چهارشنبه‌های داغ این هفته، به این موضوع بر می‌گردد.

در گزارش این هفته چهارشنبه‌های داغ، به چرایی و چگونگی خرید ۵۱ درصد از سهام شرکت پتروشیمی اراک توسط پالایشگاه تهران می‌پردازیم، تا از زوایایی متفاوت به نحوه تصمیم گیری‌ها در بنگاه‌های اقتصادی و تبعات فاجعه بارش، نگاه کنیم.

واکاوی خرید ۵۱ درصدی سهام پتروشیمی اراک توسط پالایشگاه تهران:

احتمالا برای بسیاری از شما مخاطبین محترم بورس نیوز نیز، این سوال پیش آمده باشد که چرا شرکتی همچون پالایشگاه نفت تهران، یکی از قدیمی‌ترین و ناکارآمد‌ترین پالایشگاه‌های کشور، می‌بایست با پرداخت بیش از ۲۴.۰۰۰ میلیارد تومان وجه نقد، ۵۱ درصد از سهام یک شرکت پتروشیمی که ارزش بازار ۱۰۰ درصدی سهامش تنها ۲۵.۰۰۰ میلیارد تومان است را خریداری کند؟

به چه دلیل پالایشگاهی با قدمتی ۵۷ ساله (عمر مفید پالایشگاه‌ها در دنیا ۲۵ تا ۳۰ سال است)، ضریب پیچیدگی پایین ۵.۲ (نرم جهانی در حدود ۷) و تولید تنها ۱۹ درصد بنزین از نفت دریافتی (یکی از پایین‌ترین نرخ‌های تبدیل در پالایشگاه‌های بزرگ کشور)، ۲۴.۰۰۰ میلیارد تومان بابت خرید ۵۱ درصد سهام شرکت پتروشیمی اراک می‌پردازد در حالی که با توجه به از عمر پالایشگاه، این مبلغ می‌توانست صرف توسعه و بهسازی مجتمع گردد.

چه کسانی طرح چنین خریدی را به تصویب رسانده است؟ اعضای هیات مدیره (عمدتا از نمایندگان شرکت‌های سهام عدالت استانی)؟ سهامداران عمده (دارندگان سهام عدالت)؟

۱- واگذاری سهام شرکت پتروشیمی اراک:

احتمالا خوانندگانی که سابقه بیشتری در بازار سرمایه ایران دارند، داستان هر ساله واگذاری‌های بنگاه‌های اقتصادی تحت مالکیت بانک‌ها و به ویژه واگذاری سهام پتروشیمی اراک توسط سرمایه گذاری گروه توسعه ملی (وبانک) را به یاد می‌آورند.

پس از شایعات هر ساله واگذاری سهام بانک پارسیان توسط ایران خودرو و واگذاری سهام شرکت‌های ایران خودرو و سایپا، احتمالا واگذاری سهام پتروشیمی اراک یکی از قدیمی‌ترین شایعات و خبر‌های بازار سرمایه به شمار می‌رود.

بالاخره و پس از سال‌ها کشمکش و عدم وجود مشتری برای سهام پتروشیمی اراک، خبر خرید بلوک ۵۱ درصدی این شرکت توسط پالایشگاه نفت تهران آنهم در واپسین روز‌های سال ۱۴۰۲ همه را شگفت زده کرد.

اما چرا پتروشیمی اراک؟

همه می‌دانیم که مالکیت ۶۴ درصدی مستقیم سهام سرمایه گذاری بانک ملی متعلق به بانک ملی و ۱۰۰ درصد سهام بانک ملی ایران در مالکیت دولت جمهوری اسلامی ایران می‌باشد.

" به عبارتی ذینفع اصلی فروش ۵۱ درصدی سهام پتروشیمی اراک، دولت بی پول جمهوری اسلامی ایران است که این روز‌ها برای سامان دادن اوضاع مالی خود به هر چیزی چنگ می‌زند. "

بنابراین همان‌گونه که در نمودار بالا مشاهده می‌کنید:

" فروشنده اصلی پتروشیمی اراک، دولت است "

در حقیقت بیشترین منافع از فروش این شرکت (چه در صورت افزایش سرمایه گروه توسعه ملی و ورود نقدینگی به مجموعه بانک ملی و چه در صورت تقسیم سود و برداشت مستقیم بانک ملی)، نصیب بانک ملی ایران، بانکی با سیستم فشل مالی و بیش از ۷۰.۰۰۰ میلیارد تومان زیان انباشته و البته تحت مالکیت دولت می‌شود.

همان‌گونه که ذکر شد دولت به دلیل کسری بودجه شدید، به ویژه در سال‌های اخیر، از فروش هیچیک از دارایی‌ها و شرکت‌های تحت مالکیت مستقیم و غیر مستقیم خود مضایقه نمی‌کند. کافیست شرکت‌های تحت مدیریت مستقیم و غیر مستقیم خود را واگذار نماید تا دسترسی بیشتری به منابع مالی جهت پوشش هزینه‌های بی حساب و کتاب خود داشته باشد.

در مورد فروش سهام پتروشیمی اراک توسط سرمایه گذاری ملی و بانک ملی ایران نیز، وضعیت به همینگونه است و فروش سهام این واحد پتروشیمی، دست دولت را برای برداشت‌های جدید از جیب بانک ملی و یا صرفه جویی‌های هزینه ای، باز می‌کند. 

۲- خریدار سهام شرکت پتروشیمی اراک:

اما بیایید کمی بیشتر در خصوص کاندیدا‌های خرید سهام پتروشیمی اراک صحبت کنیم. به نظر شما چرا هیچ هلدینگ و یا شرکت سرمایه گذاری فعال در حوزه صنعت پتروشیمی در سال‌های اخیر تمایلی به خرید بلوک پتروشیمی اراک نداشته است؟

چرا پس از سال‌ها آگهی کردن بلوک سهام پتروشیمی اراک، یک شرکت تولیدی در حوزه پالایشگاهی تصمیم به خرید آن گرفته است؟ آیا هلدینگ‌های پتروشیمی، سرمایه گذاری‌های حوزه پتروشیمی، صندوق‌های بازنشستگی و ...، از پتانسیل‌ها و توجیه اقتصادی خرید سهام این شرکت آنهم در ارزش‌های بیش از ۵۰.۰۰۰ میلیارد تومانی آگاه نبودند؟

برای شما سوال پیش نیامده که چگونه شرکتی حاضر می‌شود، بابت خرید ۵۱ درصد سهام پتروشیمی اراک بیش از ۲۴.۰۰۰ میلیارد تومان وجه نقد پرداخت کند در حالی که ارزش بازار ۱۰۰ درصد سهام شرکت در ماه گذشته تنها در حدود ۲۲.۰۰۰ میلیارد تومان بوده است.

آیا هیات مدیره شرکتی حاضر است برای خرید ۵۱ درصد از سهام شرکتی قدیمی (با قدمت ۳۷ ساله) و حاشیه سودی بسیار پایین‌تر از سایر پتروشیمی‌ها (با توجه به خوراک مایع بودن این مجتمع پتروشیمی، حاشیه سود خالص شرکت در حدود ۱۲ تا ۱۳ درصد می‌باشد)، بیش از ۲۴.۰۰۰ میلیارد تومان پول پرداخت کند؟

کدام سهامداری حاضر است قید سود ۳۰ درصدی اوراق با درآمد ثابت ۲۴.۰۰۰ میلیارد تومان (معادل ۷.۲۰۰ میلیارد تومان سالانه) را به خاطر سهم سودی ۱۲۰۰ تا ۱۳۰۰ میلیارد تومانی سالانه این شرکت بزند؟

آیا این خرید توجیهی برای سهامداران خرد و کلان شرکت دارد و آیا مدیران و اعضای هیات مدیره می‌توانند توجیهی برای چنین خریدی در چنین قیمت‌هایی پیدا کنند؟

و، اما چرا پالایشگاه تهران:

هما‌ن‌گونه که اشاره شد، توجیه نمودن شرکت‌های خصوصی و یا هلدینگ‌های مطرح خصولتی برای خرید ۵۱ درصد سهام پتروشیمی اراک آنهم با قیمت‌ بیش از ۲۴.۰۰۰ میلیارد تومانی، پروژه‌ای دشوار و تقریبا نشدنی برای دولت و بانک ملی می‌باشد؛ بنابراین دولت برای واگذاری سهام پتروشیمی اراک می‌بایست به دنبال خریداری با سه ویژگی بگردد:

۱- وجه نقد و یا سود لازم (بیش از ۲۴.۰۰۰ میلیارد تومان سود در چند سال) برای خرید سهام پتروشیمی اراک را داشته باشد.

۲- سهامدارانی کم نفوذ و فاقد حق رای تاثیرگذار داشته باشد

۳- دارای هیات مدیره‌ای همراه (از دست نشانده‌های دولتی باشد)، ناآگاه نسبت به علوم سرمایه گذاری و آمادگی امضاء و تصویب هر گونه درخواستی از حکومت را داشته باشد.

علی رغم انکه تعداد شرکت‌های دارای ویژگی سوم بسیار زیاد است، اما شرکت‌هایی که دارای سهامدارانی کم نفوذ و دارای توانایی مالی چنین خریدی باشند، تعداد کاندیدا‌های خرید را محدود می‌کند.

با چنین شرایطی، بی تردید " شرکت پالایش نفت تهران " یکی از مناسب‌ترین و اصلی‌ترین گزینه‌های انتخاب دولت برای فروش پتروشیمی اراک به شمار می‌رود.

نه تنها شرکت پالایش نفت تهران برای خرید سهام پتروشیمی اراک، از اولویتی غیر قابل انکار برخوردار است بلکه برای خرید بسیاری دیگر از شرکت‌های قدیمی و بنجول دولت نیز از کاندیدا‌های اصلی محسوب می‌گردد.

بیایید کمی بیشتر به ویژگی‌های اصلی پالایشگاه تهران، سهامدارانی کم نفوذ و هیات مدیره‌ای همراه و همچنین توانایی مالی خرید سهام پتروشیمی اراک بپردازیم:

بخش دوم و جذاب این گزارش را در هفته بعد از دست ندهید ...

بورس‌نیوز، رسانه تخصصی بازارسرمایه در راستای شفافیت هرچه بیشتر و روشن‌شدن مسیر سرمایه‌گذاری سهامداران، آمادگی درج پاسخ افراد و نهاد‌های ذکر شده در مطلب را دارد.