سیاست انقباضی بانک مرکزی، آتشی زیر خاکستر جنگ

برزو حق شناس، کارشناس بازارهای مالی، در گفتگو با بورس‌نیوز درخصوص سیاست‌های انقباضی بانک مرکزی مطرح کرد: سیاست آقای فرزین به عنوان رئیس کل بانک مرکزی مشخص است؛ ایشان معتقد به سیاست‌های انقباضی و نرخ بهره بالا هستند و همین سیاست‌ها را اعمال می‌کنند. نرخ رشد نقدینگی و رشد تورم بر کاغذ مهار شده، اما از سوی دیگر سایر داده‌ها این موضوع را تایید نمی‌کنند. آقای فرزین مصداق یک جراح چشم است که گویی بیماری آب مروارید را با از کاسه خارج کردن چشم درمان کرده و این عمل را موفقیت می‌داند.

وی با تاکید بر ضرورت تداوم نیافتن سیاست‌های انقباضی بیش از سه فصل، افزود: بانک مرکزی نه تنها از سیاست‌های انقباضی که منجر به نتیجه عکس خود خواهد شد، کوتاه نمی‌آید بلکه آن را شدیدتر نیز اعمال می‌کند. برای مثال حدود یک ماه پیش اعلام شد، ۵۰ همت از ذخایر قانونی بانک‌ها جهت پاسخدهی به وام‌های ازدواج و امثال این وام‌ها، آزاد شده است، اما از سوی دیگر بانک مرکزی سریعا تزریق در بازار بین بانکی را کاهش داد؛ بنابراین هر زمان که سیگنالی را مبنی بر عقب نشینی بانک مرکزی از سیاست انقباضی دریافت می‌کنیم، از سوی دیگر خروج نقدینگی از اقتصاد را شاهد خواهیم بود.

حق شناس گفت: نرخ بدهی دولت و شرکت‌های دولتی به بانک‌ها در حال رشد است، همچنین علی‌رغم اظهارات آقای فرزین مبنی بر کاهش نرخ رشد نقدینگی، نقدینگی همچنان در حال افزایش است. دارایی‌های خارجی بانک مرکزی نیز در حال کاهش است که به غیر از ارزپاشی مفهوم دیگری ندارد.

سیاست انقباضی یک چاقوی دولبه است

حق شناس بیان کرد: سیاست‌های اشتباه روسای کل پیشین بانک مرکزی، همچون حراج ذخایر طلای بانک مرکزی، در حال تکرار است که به عواقب به شدت منفی منجر خواهد شد. سیاست انقباضی را می‌توان به یک چاقوی دو لبه تشبیه کرد که در صورت افراط، لبه دیگر آن که تورم است، اثر خود را خواهد گذاشت.

دشواری تامین ارز برای تولیدکنندگان

وی یادآور شد: ارزی که سهم شرکت‌های تولید کننده است در جهت ارزپاشی و کنترل نرخ دلار استفاده شده و از سوی دیگر تخصیص ارز با تاخیر مواجه می‌شود؛ بنابراین مشکلاتی همچون دشواری تامین ارز که برای بخش تولید در حال ایجاد است، در نهایت به بخش تولید آسیب شدیدی وارد خواهد کرد.

کارشناس بازارهای مالی ادامه داد: تورم یک تعریف دارد؛ عدم توازن عرضه و تقاضا. مهار تورم صرفا با محدود کردن سمت تقاضا اتفاق نخواهد افتاد و لطمه به سمت عرضه و تولید خود سبب ایجاد تورم خواهد شد.

وی عنوان کرد: هرچند این مشکلات مطرح می‌شوند، اما پاسخگویی برای آن‌ها وجود ندارد. سه سال در دولت پیشین فریاد زدیم اقدامات شما صندوق‌های بازنشستگی را ناتراز می‌سازد، اما نتیجه آن به کاهش ۲۶ درصدی سود "شستا" در حال حاضر ختم شد و در پایان سال نیز دولت مجبور به چاپ پول برای حقوق بازنشستگان خواهد شد.

حق شناس اشاره کرد: در حال حاضر موضوع ریسک سیستماتیک در بازار سرمایه و سایر بازار‌ها مبحثی جداگانه است. طبیعی است که در این شرایط بازار سرمایه صف فروش شده و میزان عرضه افزایش خواهد یافت و از سوی دیگر بازار دلار و سکه مورد اقبال قرار می‌گیرند، اما اگر در حال حاضر با ریسک سیستماتیک مواجه نبودیم نیز تفاوت چندانی در وضعیت بازار ایجاد نمی‌شد. بازار سرمایه به طور موقت به وعده‌های آقای همتی درخصوص تعیین تکلیف نرخ بهره و دلار نیما بها می‌دهد، چراکه از سوی دیگر شاهدیم روز گذشته آقای فرزین در صحن علنی مجلس اعلام کرد، نرخ نیما بیش از ۴۷ هزار تومان افزایش نخواهد یافت؛ بنابراین بازار سرمایه از یک زمان نیازمند اقدامات عملیاتی است.

کارشناس بازارهای مالی مطرح کرد: در روز جاری به دلیل وجود ریسک سیستماتیک، افزایش صف فروش طبیعی است و توسط اقدامات سازمان بورس دامنه نوسان و ضریب ریسک سیستماتیک کاهش یافته، اما اگر مباحث ذکر شده چاره اندیشی نشوند، پس از برطرف شدن ریسک سیستماتیک نیز همچنان بازار سرمایه توانایی صعود را نخواهد نداشت.

وی یادآور شد: در مراسم معارفه آقای صیدی، از سوی وزیر اقتصاد وعده‌هایی درخصوص کاهش نرخ بهره و تک نرخی شدن دلار نیما به گوش رسید، اما در عمل بانک مرکزی سیاستی بر خلاف این وعده‌ها را پیش گرفته است؛ زیرا از همان روز نرخ بهره بین بانکی به صورت هفتگی سقف شکافته و نرخ اخزا مجددا در حال افزایش به سمت ۲۸ درصد است که این موارد سیگنال‌های منفی برای بازار سرمایه هستند. همچنین سیاست انتقباضی که آقای فرزین درخصوص سایر بازار‌ها در پی گرفته، حتی از حدی که در توصیه‌ها وجود دارد نیز درحال افزایش است. تداوم سیاست انقباضی بیش از سه فصل توصیه نمی‌شود، اما آقای فرزین درحال تداوم این امر است که سبب ایجاد تورم و اختلال در بخش اعظم اقتصاد خواهد شد.

وجود بی انضباطی مالی در دولت

حق شناس اشاره کرد: هرچند بیان شده ناترازی بانک‌ها توسط سیاست کنترل تزارنامه کاهش یافته است، اما از سوی دیگر دارایی‌ها و منابع بانک‌ها به اسم تسهیلات به جیب دولت رفته که چگونگی بازگشت سود آن نیز مشخص نیست و عدم بازگشت صحیح آن منجر به ناترازی بانک‌ها و چاپ پول خواهد شد.

وی درباره کسری بودجه دولت گفت: دولت از برج دوم سال به فروش اوراق روی آورده که این اقدام بی‌سابقه بیانگر وجود مشکلات عظیم و عدم توانایی دولت در برقراری انضباط مالی است.

حق شناس افزود: از سوی دیگر در نیمه اول سال، ۳۵۰ همت از صندوق توسعه برداشت شده که تداوم این اقدامات مسیر رقم کسری بودجه در پایان سال را زیر سوال خواهد برد. این مسائل ریشه تورم در کشور هستند، اما از سوی دیگر شاهدیم در عرضه و تقاضا دست برده شده، رکود ایجاد می‌شود و تولیدکننده و تجار تحت فشار قرار می‌گیرند که گویی درمان سرطان توسط مسکن‌های موقت است.