اثر دوگانه بازگشایی دامنه نوسان/مخابره پالس‌های وحشت به بازار سرمایه

عبداله رحیم‌لو، تحلیلگر اقتصادی در گفتگو با بورس‌نیوز مطرح کرد: متولی و رئیس سازمان بورس باید همواره در نظر داشته باشد که دامنه نوسان تنها ابزار مدیرت ریسک بازار نیست. حدود چهار ماه است که بازار سرمایه با ابزار دامنه نوسان به کمای مصنوعی رفته و هر زمان بیدار شود، اثرات این شرایط تشدید خواهد شد، اما کاهش نخواهد نیافت. بازار سرمایه در کنار ابزاری همچون محدودیت دامنه نوسان نیازمند یک مدیریت هوشمندانه‌تر و اعتماد سازی بیشتری بود. طولانی شدن زمان محدودیت دامنه نوسان دو اثر داشت: کاهش نقدشوندگی از بازار سرمایه و تحت فشار قرار دادن سهامداران خرد و همچنین دورتر کردن اعتماد از بازار سرمایه.

وی مطرح کرد: اگر هدف سازمان از محدود کردن دامنه نوسان، مراقبت از دارایی مردم بود، به این هدف دست نیافت و دارایی سرمایه گذاران در این مدت به طور تدریجی به سمت نابودی رفت. بازگشایی دامنه نوسان در روز جاری می‌تواند در عین مثبت بودن اتفاقی منفی نیز باشد؛ چراکه باید دید سازمان بورس و دولت همراه با این تصمیم چه تصمیمات دیگری را برای بازار اتخاذ کرده اند؟

دستکاری دامنه نوسان صرفا مستهلک کردن روان و دارایی سهامداران است

رحیم‌لو ادامه داد: دولت امروز به مثابه تمام دولت‌های دنیا وظیفه دارد از بازار سرمایه حمایت کند و برای این امر باید از ابزار‌های موجود استفاده کند. دستکاری دامنه نوسان صرفا مستهلک کردن روان و دارایی سهامداران است و عایدی دیگری ندارد. انتظار می‌رفت در هفته گذشته سازمان بورس تمهیداتی را اتخاذ کرده و امروز با بازگشایی دامنه نوسان همراه کند؛ برای مثال برای بازار سرمایه اعتبار بلندمدت یک ساله در نظر بگیرد. دولت جهت حمایت از بازار سرمایه، می‌توانست اقداماتی بسیاری را در نظر بگیرد، اما به آن‌ها نپرداخت و در نبود این شرایط نمی‌توان ابراز امیدواری نمود.

وی افزود: دامنه نوسان ابزار مدیریت دارایی و مدیریت ریسک نیست؛ بلکه ابزار مدیریت هیجان است. انتظار می‌رفت در روز جاری سازمان بورس پس از ۴ ماه محدود کردن دامنه نوسان به این تدبیر رسیده باشد که تصمیم خود را با تصمیمات پشتیبانی کننده همراه سازد، اما ظاهرا این اقدام را انجام نداده است.

رحیم‌لو یادآور شد: چندین سال است که وعده‌های حمایتی به گوش می‌رسند، رئیس جمهور پیشین در سازمان بورس اعلام کرد بورس را قلک دولت نمی‌داند، اما بر خلاف آن عمل کرد. با توجه به اینکه مطرح شده حمایت از بازار سرمایه در قانون بودجه ۱۴۰۴ قرار خواهد گرفت، لازم است نمونه پیشنهادات ارائه شده به سازمان برنامه و بودجه اعلام شود.

وی با تاکید بر خروج از کیفی گویی افزود: سرمایه گذاران در حال از دست دادن ثروت خود در اعداد و ارقام هستند؛ بنابراین حمایت‌ها نیز باید توسط عدد و رقم به بازار مخابره شود تا بازار سرمایه به این اخبار وزن بدهد و ارزش گذاری کند.

بانک مرکزی در مدار تقویت اقتصاد قرار نگرفته است

رحیم‌لو با اشاره بر نهاد‌های اثرگذار بر بازار سرمایه گفت: بانک مرکزی فعلا در مدار تقویت اقتصاد قرار نگرفته و کماکان مسیر تضعیف اقتصادی را در قالب تثبیت اقتصادی پیگیری می‌کند. در حال حاضر بانک مرکزی باید به سیاست‌های تقویت اقتصاد واقعی بازگردد.

وی عنوان کرد: بانک مرکزی همچنان فضای بهره برداری از رانت دلار چندنرخی و تسهیلات بانکی را پشتیبانی می‌کند و حمایت از صنعت و تولید در دستورکار آن نیست. بانک مرکزی باید از فضای رانت پروری، فسادپروری و واردات محوری خارج شده و به صادرات، تولید و تورم بپردازد، چراکه تداوم این رویکرد به لطمه به بازار سرمایه و اقتصاد و همچنین ایجاد تورم‌ها منجر خواهد شد.

تحلیلگر اقتصاد گفت: دولت و مجلس باید به بخش واقعی اقتصاد یاری رسانند. در مجلس بیان شد ۳۰۰ میایارد تومان از دستگاه خورویی که تولید می شود، به جیب دلال می رود. ضروری است این موارد سریعتر اصلاح گردند، همه چیز در دلالی خلاصه نمی‌شود! ضروری است حاکمیت شرکتی در شرکت‌ها توسط دولت و مجلس تعیین تکلیف شود. کافی ست دولت و مجلس تصمیم بگیرند دست خود را از جیب شرکت‌ها خارج کنند و درخصوص نیاز کشور به ارز و صادرات تصمیم گیری نمایند. لازم است سازمان بورس نیز این اقدامات را پیگیری کند.

وی مطرح کرد: ابزارها، روش ها، فرآیندها، نرم افزار و سخت افزار در بعد انسانی و غیرانسانی در بازار سرمایه، به بازبینی، هوشمندسازی و عبور از اشتباهات و سلیقه‌های انسانی نیاز دارد. بدون در نظر گرفتن این اقدامات دستکاری دامنه نوسان موجب تشدید مسائل خواهد شد. سازمان بورس باید برنامه آموزشی را در نظر بگیرد تا استدال و مبنای خرید و فروش مشخص شود. باید مواردی همچون منطق رفتار حقوقی که در صف خرید در کف فولاد سهم می‌فروشد روشن شود؛ این موارد موجب نگرانی سهامداران شده و پالس‌های وحشت را به بازار سرمایه مخابره می‌کند. لازم است سلیقه‌ها از بعد نظارت و امضا‌هایی که در ساختار بازار سرمایه ارائه می‌شود، هوشمندسازی شده و از انسان محوری خارج گردد.

لزوم بازنگری در فضای کلی تحلیل و تصمیم سازی در بازار سرمایه

رحیم‌لو اشاره کرد: بازار سرمایه نیازمند خروج از ابداعات بدون توان و انگیزه و همچنین الگوبرداری و اجرای نسخه‌های نتیجه بخش خارج از کشور است. متولی و برخی از کارشناسان بازار نیز آگاهی کافی را ندارند. همچنان بیان می‌شود حجم معاملات در سال ۹۹، ۲۵ همت بود و امروز به ۳ همت رسیده است و تشخیص داده نمی‌شود که ۲۵ همت سال ۹۹، امروز مساوی با ۱۰۰ همت است و ارزش معاملات روزانه نسبت به سال ۹۹ منفی است؛ این تحلیل به دولت و مجلس نیز منتقل می‌شود. ارزش بازار نیز همین گونه مقایسه شده و ارزش روز دلار در این مقایسه‌ها درنظر گرفته نمی‌شود. مبنای تحلیل‌ها و تصمیم گیری‌ها به همین شکل زیر سوال می‌رود. شرکت‌های غیرمالی آمریکایی پس از کرونا ۹۳ درصد رشد سود داشته اند، اما ما در همین بازار ۲۳ میلیارد دلار سود خود را به ۱۵ میلیارد دلار رسانده ایم.

وی با تاکید بر خروج از فضای روزمرگی خاطرنشان کرد: دکتر صیدی باید در انتخاب تیم اجرایی و مشاوران خود بازنگری کند. کسانی که بازار را به این وضعیت رسانده و عاقبت به خیری را برای رئیس سابق سازمان به بار آورده‌‎اند، پس از این نیز نمی‌توانند به بازار سرمایه کمکی کنند!
باید در فضای کلی تحلیل، تصمیم گیری و تصمیم سازی در بازار سرمایه بازنگری شود.