تالار همچنان در وضعیت قرمز/ اقتصاد کلان و نقدینگی دو عامل افت شاخص

ادامه دار بودن روند کاهش معاملات و افت شاخص، ترس، بی اعتمادی و خروج سرمایه گذاران از این بازار را به دنبال داشته است. ترس ناشی از ریسک معاملات هم سبب شده تا با وجود قیمت های بسیار مناسب برخی از سهام که از وضعیت مطلوب بنیادی هم برخوردارند نه تنها برای آنها متقاضی وجود نداشته باشد بلکه افت بیشتر قیمت را هم تجربه کنند.

شاخص بورس که در سال گذشته در حال فتح قله 89 هزار واحدی بود این روزها با یک عقبگرد به کانال 71 هزار واحد هم رسید تا شهریورماه 93، بدترین و سیاه ترین ماه بورسی لقب بگیرد.

افت روزانه قیمت سهام شرکت ها، کاهش قیمت اسمی و حجم و ارزش و تعداد معاملات در همین یکی دو هفته گذشته زنگ خطر را برای بورس به صدا درآورد. در این بین هرچند برخی سیاست های حمایتی مانند کاهش نرخ خوراک پتروشیمی ها و عرضه های کوچک در بورس انجام شده اما این سیاست ها هم نتوانسته اند تاثیر چندانی در این بازار داشته باشند.

بورس و بازار سرمایه را به دلیل قدرت بالای جذب نقدینگی و نقدشوندگی به عنوان بهترین مکان سرمایه گذاری که در شکوفایی اقتصاد هم نقش دارند، معرفی می کنند.

رئیس سازمان بورس به تازگی از کاهش 30 درصدی ارزش معاملات بازار سرمایه خبر داد و گفت: ارزش معاملات نسبت به مدت مشابه سال گذشته 30 درصد کاهش یافته و به 31 هزار میلیارد تومان رسیده است.

علی صالح آبادی افزود: همچنین ارزش بازار اوراق بهادار نسبت به ابتدای سال با کاهش 14 درصدی مواجه شده و از 384 هزار میلیارد تومان در ابتدای سال به 330 هزار میلیارد تومان رسیده است.

رییس سازمان بورس و اوراق بهادار خاطرنشان کرد: دفعات معاملات با رشد 8 درصدی نسبت به دوره مشابه سال گذشته مواجه شده و به 5 میلیون و 595 هزار دفعه رسیده است.

اما چه عواملی باعث شده شاخص بورس تهران که سال گذشته در اوج کاری خود بود، اینگونه در حال سقوط باشد؟ کارشناسان عواملی مختلفی را برای این وضعیت ذکر می کنند.

گروهی از کارشناسان با تاکید بر بالا بودن نرخ سود بانکی در کنار عدم جذابیت ها و ریسک بالا در بورس می گویند که بالا بودن نرخ سود بانکی سبب خروج سرمایه ها و ورود به بانک ها شده است در کنار این نبود ریسک در معاملات بانکی هم اشتیاق سرمایه گذاران برای ورود به بورس را کاهش داده است.

این کارشناسان با اشاره به کاهش سریعتر نرخ سود بانکی، بر ورود نقدینگی بیشتر به بورس با کاهش این نرخ تاکید می کنند.

طیفی دیگر از کارشناسان هم بااشاره به سیاست خارجی کشور و عدم نتیجه مشخص، مذاکرات ژنو را یکی دیگر از عوامل موثر در رشد شاخص بورس عنوان می کنند. ضمن اینکه این کارشناسان نیم نگاهی هم به شرایط رکود اقتصادی کشور، نرخ تورم و بیکاری و رشد اقتصادی منفی، کاهش درآمدها، تصمیمات دولت در حوزه های اقتصادی، افزایش هزینه بنگاه های اقتصادی و هدفمند کردن یارانه ها داشته و بر اثرگذاری این عوامل بر رشد یا کاهش شاخص بورس تاکید می کنند.

در این بین اما عرضه اولیه همراه با جذابیت بالا، بهبود تدریجی رشد اقتصادی، خوشبینی از نتیجه مذاکرات ژنو، بهبود فضای کسب و کار، رفع نیازهای بنگاههای اقتصادی و تولیدی، تامین منابع بهینه دربانک ها و بازار سرمایه، کاهش نرخ سود بانکی و تشویق و تسهیل شرایط صادرات و سرمایه گذاری از مهم ترین راهکارهایی است که از سوی کارشناسان برای تقویت و بهبود بازار سرمایه ارائه می شود.

** شرایط بورس ناشی از وضعیت کلان اقتصادی است

مدیرعامل کارگزاری تامین سرمایه امید در این باره می گوید: به طور کلی یک رابطه مستقیم میان قیمت اوراق بهادار و شرایط و واقعیت هایی که در یک بنگاه تولیدی حاکم است، وجود دارد یعنی همواره بین شاخص های اقتصادی یک شرکت و قیمت آن رابطه مستقیم و معناداری برقرار است.

محسن فاضلیان در گفت و گو با خبرنگار اقتصادی ایرنا، اظهار داشت: بنابراین وقتی که شرکتی در بورس پذیرفته شده ظرفیت های واقعی و شاخص های مالی که در گزارش این شرکت ها افشا می شود به عنوان عامل موثر و جدی در قیمت اوراق سهام مشخص می شود و نشان دهنده شرایطی است که در بنگاه ها وجود دارد.

وی ادامه داد: شرایطی که در واقعیت مالی بورس وجود دارد تحت تاثیر عوامل کلان اقتصادی است و این عوامل در وضعیت بورس کاملا موثر هستند و نمی توانیم تصور کنیم که این شاخص ها جدای از این فرایند کار می کنند.

فاضلیان گفت: وقتی اقتصاد دچار رکود تورمی است قطعا می تواند تاثیر بسیار بدی در همه شاخص های اقتصادی باقی بگذارد و شرکت های پذیرفته شده در بورس هم از این شرایط نمی توانند فارغ باشند.

مدیرعامل کارگزاری تامین سرمایه امید خاطرنشان کرد: باید قبول کرد که شرایط الان بازار سرمایه ناشی از شاخص اقتصاد کلان مانند نرخ ارز، نرخ بیکاری، نرخ تورم و افزایش قدرت سودآوری بنگاهها است، ضمن آنکه این افزایش قدرت سودآوری در بنگاهها در این شرایط می تواند تاثیر قابل توجهی در قیمت سهام و افزایش یا کاهشی شدن شاخص ها داشته باشد.

فاضلیان با بیان اینکه تغییرات شاخص نمود کل بازار سرمایه به شمار می رود، اظهار داشت: با توجه به خروج آرام آرام کشور از رکود، در دستور کار قرار داشتن سیاست های حمایتی دولت از بازار سرمایه و کاهش نرخ ارز، قیمت ها در بازار واقعی شده و ورود سرمایه گذاران به بازار در این شرایط می تواند به نفع بازار سرمایه باشد.

وی با بیان اینکه نباید بگذاریم قیمت ها بیش از حد افزایش پیدا کند، تصریح کرد: بازار الان در بهترین شرایط سرمایه گذاری است و کسی که وارد بازار می شود می تواند به نسبت ظرفیت های مشابه سرمایه گذاری در دیگر حوزه ها، بازار سرمایه را تقویت کرده و منابع و سود بازار را برای بنگاه های تولیدی تامین کند و از یک سود مناسب اقتصادی برخوردار شود.

مدیرعامل کارگزاری تامین سرمایه امید با اشاره به وضعیت اقتصاد و نرخ تورم بالا در ابتدای کار دولت یازدهم، گفت: اقدامات حمایتی دولت یازدهم باعث تغییر مسیر اقتصاد کشور به سمت ثبات اقتصادی شد و در شرایط ثبات اقتصادی هم زمینه فعالیت سرمایه گذاری بدون ترس و ریسک فراهم می شود.

وی با بیان اینکه باید از بازار سرمایه حمایت کرد، ادامه داد: در این شرایط باید از نیت و عمل سرمایه گذاری که اطلاعی از شرایط بازار ندارد و قصد خرید هم دارد، حمایت کرد و مانع رشد کاذب قیمت ها هم شد.

فاضلیان گفت: از آنجا که بازار سرمایه پیشانی اقتصاد محسوب می شود باید با ایجاد فضای بازارگردانی و تعریف ابزارهای مالی موثر به رشد و شکوفایی این بازار کمک کرد.

وی تصریح کرد: با توجه به روند ثبات اقتصادی در کشور، می توان گفت بازار مساعد و قیمت ها هم واقعی است بنابراین سرمایه گذاران بهتر است، وارد بازار شوند، ضمن اینکه با حمایت های دولت در آینده شاهد رونق بازار خواهیم بود و اگر سرمایه گذار امروز وارد بازار شود می تواند به انتظارات معقول خود برسد.

** قیمت واقعی سهام در بورس مشخص نیست

یک عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی نیز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا، با بیان اینکه قیمت های واقعی شرکت های بورسی مشخص نیست، گفت: این وضعیت باعث می شود تا سهام یک شرکت که وضعیت خوبی دارد با کوچکترین واکنش بازار به شدت و به صورت حبابی بالا برود و در ادامه با همان شدت هم افت کند.

عطاالله حکیمی اظهار داشت: تغییرات مداوم قیمت سهام یک شرکت هم ریسک سرمایه گذاری را بالا می برد و در این شرایط خود سرمایه گذار چندان رغبتی به سرمایه گذاری و ورود به بازار نخواهد داشت و چون از آینده سرمایه گذاری مطمئن نیست، به بازارهای دیگر وارد می شود و قید سرمایه گذاری را در بورس می زند.

وی ادامه داد: تا زمانی که یک برنامه و استراتژی جامع و کامل در همه بخش های مختلف اقتصادی وجود نداشته باشد، بورس ما رشد نخواهد کرد و با همین وضعیت یا نهایتا با کمی تغییر پیش می رود.

حکیمی گفت: وقتی در حوزه های مختلف سرمایه گذاری هیچ برنامه کوتاه مدت، میان مدت و بلندمدتی وجود نداشته باشد طبیعتا منحنی های کلیدی در اقتصاد همیشه بالا پایین خواهند رفت و سرمایه گذاران نمی توانند برنامه های خود را به درستی و روشنی تعریف کنند.

عضو کمیسیون اقتصادی مجلس خاطرنشان کرد: تا زمانی که اساس و بنیان اقتصاد کشور را به صورت اساسی و جامع تعریف نکنیم و زیرساخت ها هم به صورت کارشناسی و علمی تعریف نشود، وضعیت بورس ما هم تثبیت نخواهد شد.

** بورس در حال تخلیه رشد حبابی خود است

علی امامی هم از دیگر کارشناسان اقتصادی در گفت وگو با ایرنا، درباره افت شاخص بورس و بازار سرمایه، اظهار داشت: شاخص بورس از سال گذشته رشد کندی داشته و علت آن هم تعیین ارزیابی سهام بوده که همین امر موجب شد قیمت ها بالا برود.

وی ادامه داد: در کنار این وضعیت رکود در بازار واقعی بورس هم یکی دیگر از دلایل این امر است چرا که وقتی در بازار واقعی رکود وجود داشته باشد، نمی توان انتظار رشد از بازار بورس را داشت.

این کارشناس اقتصادی ادامه داد: همچنین بخش عمده ای از مشکلات شرکت ها یا ناشی از بازار وام است و یا متاثر از تصمیمات دولت. مانند تعیین نرخ خوراک پتروشیمی و تصمیماتی که در حوزه کالایی گرفته شده است. این تصمیم ها روی بازار بورس تاثیر به سزایی داشته است.

امامی خاطرنشان کرد: بازار بورس امسال نمی تواند وضعیت خود را پیدا کند و علت آن رشد کاذب سهام بورسی در سال گذشته بوده است.

وی اضافه کرد: افت کنونی بازار سرمایه در واقع تخلیه رشد بخشی از حبابی بودن فعالیت خود است ولی می توان با یکسری اقدامات حمایتی از صنایعی که در بازار اثرگذار هستند، وضعیت را بهبود بخشید.

امامی گفت: بازار سرمایه و بازار پول رقیب هستند و به راحتی هم می توانند از یکدیگر تاثیر بگیرند به عنوان مثال وقتی بازار بورس منفی می شود نقدینگی از آن خارج و به سمت بازار پول با یک درآمد ثابت سرایزی می شود.

این کارشناس اقتصادی افزود: یکی دیگر از دلایل افت شاخص بورس نتیجه برخی اقداماتی است که برای مهار تورم انجام شد که بر بازار بورس هم تاثیر گذاشته است چرا که وقتی برای مهار تورم ناگزیر از جمع کردن نقدینگی از سطح بازار هستیم این کمبود نقدینگی بر روی میزان معاملات در بورس هم تاثیر مستقیم دارد که باعث کاهش معاملات و در ادامه افت شاخص و قیمت سهام خواهد شد.

از: سکینه محقق