۱۱۷ روز تاخیر پروازها در یک ماه؛ «خدمت ویژه» ایرلاین‌ها به مسافران
به گزارش خبرنگار اقتصادیخبرگزاری تسنیم، وزیر راه و شهرسازی اخیرا با تاکید بر این‌که باید در جهت افزایش کارایی صنعت حمل و نقل هوایی باید گام برداریم، گفت"آنچه در پیروزی انقلاب اسلامی به دست آوردیم، محصول روزگاران سخت بوده، بنابراین نمی‌خواهیم فضایی فراهم شود که این صنعت در پشت تحریم‌ها به ناکارآمدی خودش بی‌توجه باشد."
در سی و پنج‌سال سپری شده از پیروزی انقلاب به واسطه اعمال تحریم‌های آمریکا صنعت حمل‌ونقل هوایی کشور با محدودیت‌های فراوانی روبرو بوده؛ از مشکلات مربوط به خرید هواپیما گرفته تا عدم تحویل سوخت به شرکت‌های هواپیمایی در برخی فردگاه‌های اروپایی.
ماه‌ها و سال‌هاست که مصرف‌کنندگان صنعت حمل‌ونقل هوایی در آرزوی انجام یک پرواز با استاندارهای بین‌المللی هستند؛ پروازی با قیمت مناسب، به موقع و از همه مهم‌تر پاسخگو در برابر حقوق مسافران. واقعیت آن است که پروازهای داخلی که توسط شرکت‌های هواپیمایی ایرانی انجام می‌شود فاقد این سه مولفه بوده و مردم دل خوشی از عملکرد ایرلاین‌ها ندارند.
آشفته بازار قیمت بلیت پرواز به نجف همزمان با اریعین حسینی نشان داد با وجود وعده‌های داده شده حمل‌ونقل هوایی کشور به یک آشفتگی مزمن دچار است. این آشفتگی با نزدیک شدن به مناسبت‌های مختلف و اصطلاحا در ایام پیک سفر شدیدتر شده؛ چه آن‌که تقریبا از دو هفته مانده به اربعین حسینی به ناگاه بلیت سیستمی پرواز تهران-نجف با قیمت مصوب نایاب شد، اما در عوض بلیت‌های چارتری با قیمت‌های "آنچنانی" به فور یافت می‌شد.
البته این فقط گوشه‌ای از مصائبی است مصرف‌کنندگان حمل‌ونقل هوایی مسافری با آن مواجه هستند. سطح نازل خدمات پروازی با وجود افزایش حدود 200 درصدی قیمت بلیت هواپیما طی 10 سال اخیر همچنان به معضلی برای مردم تبدیل شده، مشکلی که هیچ فرد یا دستگاهی در قبال آن پاسخگو نیست.
افزایش 200 قیمت بلیت و صفر درصدی خدمات پروازی
بازخوانی پرونده افزایش قیمت بلیت هواپیما حاکی از آن است که از سال 83 تاکنون نرخ بلیت حدود 170 درصد افزایش یافته است. البته اگر افزایش قیمت ناشی از متنوع‌سازی قیمت‌ها را در نظر گرفته شود در 10 سال اخیر نرخ پروازهای داخلی 200 درصد افزایش یافته است.
وزیر وقت راه و ترابری دولت دوم اصلاحات در سال 83 مجوز افزایش 33.5 درصدی قیمت بلیت هواپیما را به بهانه نوسازی ناوگان هوایی کشور صادر کرد. در حالی که این افزایش قیمت هیچ کمکی به نوسازی ناوگان شرکت‌های هواپیمایی نکرد که حدود سه سال بعد رحمتی وزیر وقت راه و ترابری مجوز افزایش 17 درصدی قیمت بلیت هواپیما را امضا کرد.
یکسال بعد یعنی دیماه سال 87 برای بار سوم بلیت هواپیما 15 درصد دیگر گران شد. روند افزایش قیمت بلیت هواپیما در حالی همچنان به بهانه‌های مختلف ادامه داشت که عملا با افزایش 65.5 درصد قیمت بلیت هواپیما هیچ اتفاق امیدوارکننده‌ای نه در بخش ورود هواپیماهای نو یا حداقل با سن کمتر از 10 سال و نه در ارائه خدمات پروازی تا سال 87 روی نداد.
تقریبا دو سال پس از چهارمین افزایش، ایرلاین‌های داخلی یکبار دیگر درخواست افزایش را به وزارت راه ارائه کردند تا سه ماه پیش از اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها (آذرماه سال 89) سازمان هواپیمایی کشوری چراغ سبز گران شدن 30 درصدی نرخ بلیت را به شرکت‌های هواپیمایی نشان داد.
این در حالی بود که شرکت‌های هواپیمایی از میزان پنجمین افزایش بلیت نارضی بوده و از پاییز 89 درخواست‌های مکرری برای بازنگری دراین‌باره از علی نیکزاد سرپرست وقت وزارت راه و ترابری داشتند. این رویه همچنان ادامه داشت تا آن‌که نیکزاد تیرماه سال 90 با افزایش 14 درصدی قیمت بلیت هواپیما به شرط ارتقای خدمات پروازی موافقت کرد.
با وجود آن‌که شرکت‌های هواپیمایی به تعهدات خود در رابطه با افزایش سطح خدمات پروازی پایبند نبودند که اواسط آبان‌ماه سال 91 برای بار هفتم رئیس وقت سازمان هواپیمایی کشوری مجوز افزایش 65 درصدی قیمت بلیت هواپیما را صادر کرد. پس از حضور عباس آخوندی در وزارت راه و شهرسازی تاکید فراوانی بر اجرای تکلیف قانونی برنامه پنجم توسعه مبنی برای متنوع‌سازی و آزادسازی قیمت بلیت هواپیما شد.
بر اساس بندی از قانون مذکور متنوع‌سازی قیمت بلیت هواپیما باید از سال دوم برنامه پنجم توسعه آغاز و آزادسازی نیز در سال سوم برنامه مذکور اجرایی می‌شد. سرانجام پس از کش و قوس‌های فراوان اردیبهشت امسال متنوع‌سازی (شناورسازی) قیمت بلیت هواپیما در کشور اجرایی شد که این امر موجب افزایش 30 درصدی قیمت‌ها شد.
*تاخیر 117 روزه ایرلاین‌ها در انجام پروازها طی یک ماه!
حال سری به وضعیت خدمات‌دهی شرکت‌های هواپیمایی داخلی می‌زنیم. بررسی عملکرد ایرلاین‌ها داخلی در بازه زمانی سال 83 تا سال 93 حاکی از آن است که با وجود افزایش حدود 200درصدی بلیت هواپیما، اما در هیچ تغییری سطح خدمات پروازی روی نداده است.
آمار رسمی سازمان هواپیمایی کشوری حاکی از آن است که در شهریور امسال از مجموع 4 هزار و 994 پرواز شرکت‌های هواپیمایی داخلی 2 هزار و 227 پرواز یعنی 44.5 درصد با تاخیر 168 هزار و 791 دقیقه‌ای‌انجام شده است. به عبارت دیگر حدود نیمی از پرواز ایرلاین‌های داخلی با 2 هزار و 813 ساعت معادل 117 روز تاخیر انجام شده است.
البته این فقط یک بُعد از خدمات‌رسانی نامیدکننده ایرلاین‌های داخلی به مصرف‌کنندگان است؛ واگذاری پروازها به صورت چارتری به آژانس‌های هواپیمایی گرفتاری‌های مصرف‌کنندگان بخش حمل‌ونقل مسافری هوایی را بیش از پیش افزایش داد.
چندی پیش در بحبوحه سفر به عتبات عالیات در آستانه اربعین حسینی برخی آژانس‌های هواپیمایی بلیت پرواز تهران-نجف را با قیمت‌هایی بین 2میلیون و 200 تا 2میلیون و 300هزار تومان بفروش رساندند.
نکته جالب توجه در بحث مربوط به پروازهای چارتری ادعای متولی حمل‌ونقل هوایی در کشور است؛ سازمان هواپیمایی کشوری مدعی است هیچگونه مجوزی را برای انجام پروازهای چارتری به شرکت‌های هواپیمایی نداده است. این یعنی ایرلاین‌های داخلی بدون هیچ دغدغه‌ای پروازهای خود را به‌صورت چارتری در اختیار آژانس‌های هواپیمایی قرار داده و آنها نیز نهایت استفاده را از این وضعیت برده‌اند.
*سرگردانی مسافران در فرودگاه‌ها
همچنان که گفته شد یکی از معضلات پروازهای داخلی تاخیرات کلافه‌کننده‌ای موجبات سرگردانی مسافران را به‌وجود آورده است. این مشکل نیز از بی‌برنامگی ایرلاین‌ها و عدم نظارت سازمان هواپیمایی کشوری نشات می‌گیرد.
در واقع شرکت‌های هواپیمایی هیچ برنامه مشخص و تدوین شده‌ای برای فعالیت در بخش حمل‌ونقل هوایی ندارد و با توجه به اتفاقات و رویدادهای روز برنامه‌ریزی می‌کنند. به‌عنوان مثال در ایام پیک مسافر خیلی راحت و در چشم بر هم زدنی تعداد پروازهای خود را افزایش می‌دهند بدون آن‌که ناوگان مورد نیاز را در اختیار داشته باشند.
این مسئله نیز منجر به تاخیرات پروازی چند ساعته و گرفتار شدن مسافران در فرودگاه‌های کشور می‌شود، فرودگاه‌هایی که در آنها هیچ پیش‌بینی برای اقامت موقت مسافران نشده است.
هفته گذشته مسافران پرواز یکی از ایرلاین‌های بزرگ کشور به دلیل تاخیر بیش از 20 ساعتی حاضر به ترک هواپیما نشدند. نارضایتی از علمکرد شرکت‌های هواپیمایی در حالی هر روز رو به افزایش است که در سوی دیگر ماجرا ایرلاین‌های داخلی ناکارآمدی خود را همواره به گردن تحریم‌ها انداخته‌اند.
گرچه نمی‌توان از تاثیر تحریم‌ها بر صنعت مذکور چشم‌پوشی کرد، اما در این بین ایرلاین‌های داخلی ناکارآمدی خود در ارائه سرویس‌های حداقلی را به "تحریم‌ها" گره زده‌اند، مسئله‌ای که وزیر راه در مراسم رونمایی از دستورالعمل تاسیس شرکت‌های هواپیمایی به آن اشاره کرد.
معاون هوانوردی سازمان هواپیمایی از نهایی شدن آئین‌نامه رعایت حقوق مسافران در حمل‌ونقل هوایی تا یکماه آینده خبر داده است. آیا با اجرای آئین‌نامه مذکور حقوق حقه مردم توسط شرکت‌های هواپیمایی داخلی رعایت می‌شود، آیا پس از ابلاغ آئین‌نامه رعایت حقوق مسافران هوایی ایرلاین‌ها خود را ملزم به پاسخگویی در برابر سطح خدمات پروازی و تاخیرات می‌دانند؟
