در این میزگرد، مهمانانی که به صورت حضوری در استودیوی برنامه بودند، نعمت الله ترکی معاون برنامه ریزی استاندار تهران و علیرضا مروت پور، دبیر اتحادیه نان های ماشینی و صنعتی کشور بود و به صورت تلفنی نیز دکتر زهرا عبدالهی مدیر کل دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت درباره کیفیت نان بحث کرد.
مجری در ابتدای گفتگوی خود، اعلام کرد برخی سایتها نوشته اند اخیرا ماده ای به نام جوهر قند برای سفید شدن نان و نچسبیدن نان استفاده می شود. رئیس اتحادیه نانوایان سنتی تمایلی برای صحبت نداشت و بلافاصله از مهمان تلفنی برنامه پرسید: آیا خبر این افزودنی ها صحت دارد؟
وزارت بهداشت: به خمیر، جوهر قند می زنند
دکتر زهرا عبدالهی، مدیرکل دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت گفت: درباره افزودنی ها باید گفت، ما همچنان از اضافه شدن جوش شیرین به نان را در نانوایی ها داریم با وجودی که سالهاست ممنوع شده و جرم است. علت عدم استفاده از این افزودنی نیز جلوگیری از تخمیر نان است و باعث می شود اسید سیتریک در اسید باقی می ماند و مانع از جذب املاح آهن، کلیسیم، منیزیم و روی می شود. خوردن این نان تبعاتی مانند کمخونی و پوکی استخوان و افزایش فشار خون دارد و از لحاظ اقتصادی نیز افزایش ضایعات نان و کم شدن ماندگاری نان را داریم.
مجری پرسید: وزارت بهداشت در طرح تحول پیش بینی کرده بود حذف جوش شیرین و مهر غنی شدن آرد را داشته باشیم. چه اقدامی در این باره شد؟
عبدالهی گفت: بهبود کیفیت نان در برنامه امسال ماست تا با تشدید نظارت و کنترل نانوایی ها از این مواد افزودنی استفاده نشود. برخی از نانوایی ها از جوهر قند نیز استفاده می کنند که غیرقانونی است. با تشدید نظارت ها و بازرسی ها و دوره آموزشی برای نانواها، تلاش داریم این مشکلات را حل کنیم.
مجری پرسید: برای جلوگیری از اضافه شدن جوش شیرین به خمیر اقدام عملی شما چه بوده؟
عبدالهی گفت: باید جانشین مناسب برای جوش شیرین استفاده شود که خمیرمایه صنعتی ترش است که باید در اختیار نانواها با قیمت مناسب قرار گیرد. خوشبختانه تولید این خمیرمایه خوب است و قیمت در بازار آن چنان بالا نیست.
مجری گفت: ولی برخی نانواها می گویند قیمت خمیر مایه صنعتی بالاست؟
مدیرکل دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت پاسخ داد: واقعا اینطور نیست. برای کاهش قیمت خمیرمایه، تمهیداتی اندیشیده شده، این بیشتر بهانه است. خمیرمایه یعنی دو ساعت خمیر را بگذارند بماند که این کار را نمی کنند.
دولت: مخالف هر گونه افزودنی به نان هستیم
نعمت الله ترکی، معاون برنامه ریزی استاندار تهران، مخاطب سئوال بعدی بود: آیا در کمیته نان برای ارزان شدن خمیر مایه کاری شده؟
ترکی جواب داد: بخش نظارت و کیفیت می گوید کلا مصرف جوش شیرین ممنوع است. ما هر گونه افزودنی برای پخت نان را ممنوع اعلام کرده ایم.
مجری دوباره به سئوال از دکتر عبدالهی بازگشت و پرسید: بازرسان وزارت بهداشت چقدر از نانوایی های سنتی بازرسی می کنند؟
عبدالهی گفت: بازرسان بهداشت محیط و مرکز سلامت محیط و کار نظارت را بر عهده دارندو به نانوایی ها مراجعه می کنند و نمونه برداری می شود و به آزمایشگاه می فرستند. مسایل بهداشتی نانوایی نیز کنترل می شود. واقعیت این است که جوش شیرین تا حدود زیادی حذف شده، نه صد درصد، در برخی جاها مانند تهران 30 تا 40 درصد نانوایی ها دارند هنوز از جوش شیرین استفاده می کنند.
بازرسی از 90 هزار نانوایی!؟
مجری پرسید: بین 70 تا 90 هزار نانوایی سنتی در کشور وجود دارد. بازرسان شما آیا این تعداد را می توانند بازرسی کنند؟ کمیته نان چه راهکار عملی دارد؟
ترکی، معاون برنامه ریزی استانداری گفت: در بخش پخت نان سنتی، بعد از اجرای مرحله اول هدفمندی، می خواستیم گندم، آرد و نان، کیفیت، قیمت و نظارت مطرح شد و طبق ماده 110 برنامه پنجم باید تا پایان سال 94 کلیه نانوایی های سنتی به نانوایی صنعتی تبدیل شوند. در استان تهران حدود 8 تا 9 هزار نانوایی سنتی داریم که بخش عمده ای رصد شده و قدمت برخی از اینها 60 سال است. نحوه تولید نان در این سالها برای آن فرق اصلی نکرده است.
مجری پرسید: پس چرا توسعه صنعتی در نانوایی ها نداشتیم؟
ترکی گفت: این زمانی تحقق پیدا می کند که ما بتوانیم اینها را ساماندهی کنیم. قدمت برخی از نانوایی ها به 60 سال قبل برمیگردد و اکثرا افرادی که مستقیما کار می کردند، تقریبا همه موارد را رعایت می کردند ولی الان عوامل اصلی، همان قبلی ها نیستند.
مجری باز پرسید: چرا نان صنعتی توسعه نیافته؟
علیرضا مروت پور، دبیر انجمن نان های صنعتی گفت: علت این بود که دولت و افرادی که قرار بود این کار را بکنند، قرارشان را اجرایی نکردند. در ابتدای دهه 70 هیات وزیران مصوبه ای دارد که کارخانه هایی با تولید 5 تن در کشور به صورت اتوماتیک ساخته شود. سرمایه گذاران بر اساس بندهای این مصوبه سرمایه گذاری کردند. در سال 80 هم قرار شد تا پایان سال 94، 40 درصد نان کشور به صورت صنعتی تولید شود.
مجری پرسید: پیش بینی قانونگذار محقق شده؟
مروت پور گفت: نه نرسیدیم.
از سال 80، وضعیت پخت نان فرقی نکرده
مجری دوباره پرسید: 90 درصد نان ما سنتی است. سال 80 هم همین میزان مصرف نان سنتی بود. پس چرا هدف قانونگذار محقق نشده؟
ترکی، معاون برنامه ریزی استاندار تهران گفت: نان سنتی ارزان است به دلیل یارانه ای که دولت پرداخت می کند. یارانه واقعا کم نیست. تقریبا 5500 تومان سرانه یارانه نان است. تا زمانی که این یارانه وجود دارد و ارزان نان سنتی تولید می شود، قطعا به سمت تولید صنعتی نمی رویم. میانگین نان سرانه اش 350 گرم است که مصرف سرانه سالانه 117 کیلوگرم می شود. در کشورهای اروپایی این میزان 50 کیلوگرم است. کشورهای اروپایی در بخش صنعتی کار کرده اند و ذائقه مردم به این نانها خو گرفته و ضایعات نان از بین رفته است.
مجری پرسید: چرا کیفیت بالا نرفت؟
ترکی گفت: بخش اعظم افزایش قیمت در سال 93 نبود. تا سال 92 دولت قیمتگذاری در آرد و نان داشت. در سال 92 هیچ نظارتی در بخش نان در کشور نبود. به تناسب آن که نانوایی سنتی پخت می کرد، اتحادیه قیمت می داد. سال گذشته دولت در ساماندهی قیمت نان ورود پیدا کرد.
مجری پرسید: این ساماندهی باعث حذف یارانه نان صنعتی شد؟
ترکی گفت: نه این طور نبوده.
مروت پور وارد بحث شد و گفت: قیمت نان سنتی به قدری ارزان است و قیمت آرد نان صنعتی با قیمت آرد نان سنتی بسیار متفاوت اس. قرار بود به مرور زمان این قیمت یکسان شود که نشد. وقتی همه بخواهند یک کاری انجام شود و نشود، قطعا مشکلی در کار است. قبل از انقلاب تاکنون می خواستند وضعیت نان را درست کنند ولی به علت اینکه دولت آمد و برخی از بندهای مصوبه های خودش را اجرایی نکرد، این کار نشد، شاید به خاطر اینکه مردم علاقه زیادی به نان سنتی دارند، باعث این کار شده.
دولت: نان سنگک 1000 تومان بود شد 800 تومان
مجری پرسید: پس حمایت دولت از نان صنعتی چیست؟
ترکی گفت: در سال 93 دستور کار دولت، ساماندهی قیمتها بود نه افزایش قیمتها. در سال گذشته قیمت نان سنتی سنگک، 1000 تومان بود. الان 800 تومان است. این که می گویند دولت 30 درصد قیمت نان را افزایش داده، اصلا چنین چیزی نبوده. اعلام شد 20 درصد آرد به آزادپزها داده شود. بیشتر تقاضای افراد کم درآمد جامعه روی بخش سنتی است. ما این سهم 20 درصدی آزادپزی را به نان صنعتی و فانتزی دادیم. خودشان می گفتند اگر قیمت ما آزاد شود، ما ضرر و زیان نداریم.
مروت پور گفت: بهترین کیفیت و قیمت در بازار رقابت به دست می آید. وقتی تولید کننده می خواهد قیمت تمام شده را کم کند، متاسفانه تقاضای ما طور دیگری جلوه کرد. ما خواستیم دولت آزادسازی کند تا ما بتوانیم رقابت کنیم. الان رقابت بین کارخانه هایی شده که با هزینه های زیاد، واحدهای خود رااحداث کرده اند و با کار نان نمی توانند خود را اداره کنند. قرار بود دولت زمین به آنها بدهد، بیمه و مالیاتشان را مانند نان سنتی حساب کند ولی نکرد.
ترکی گفت: دوستان شما گفتند یک کاری کنید ما روی پای خود بایستیم و درخواست کردند دولت نرخگذاری نکند. ما این را پذیرفتیم و اعلام کردیم یارانه نان صنعتی را برداریم و در نرخ گزاری دخالت نکردیم.
مروت پور گفت: علت عدم توسعه نان صنعتی این است که واحدهایی که احداث شده اند، جانمایی غلط شده اند، تکنولوژی غلط آورده اند و نفهمیدند در یک شهرستان کوچک واحد 20 تنی بزنند. بعد هم اهلش این کار را نکرد. جانمایی ها غلط بود و این مسایل باعث شد تولید نان صنعتی یک کار بیهوده باشد. در صورتی که اگر درست این کار شده بود، شاید این کار اتفاق نیفتد. قرار بود بیمه و مالیات ما مانند سنتی هاحساب شود که اینطور نشد. رسانه باید این کار را بکند که اعلام شود 45 درصد بیماری های دستگاه گوارش مربوط به نان است. در نان سنگک، آرد سفید مصرف می شود.
مردم نان صنعتی نمی خورند
مجری وارد بحث شد و پرسید: آیا نان صنعتی کفاف نیاز جامعه را می دهد؟ قیمت خوب دارد و در دسترس مردم قرار دارد؟
مروت پور گفت: برای اینکه فرهنگ مصرف نان صنعتی جا بیفتد و دولت جای دیگر هزینه درمان ندهد، باید پایش را جلو بگذارد و بگوید تولید نان صنعتی درست است. وقتی تصمیمات دولت اجرایی نشود، یک جای کار ایراد دارد.
ترکی گفت: دولت قرار است به عنوان سیاستگذار و پشتیبانی کننده بیاید و مصوبه اش این راه را باز کرده. وظیفه دولت در بخش سنتی، که اقشار کم درآمد علاقه دارند، این سیاست دنبال می شود.واحدهای صنعتی باید برنامه ریزی کنند و فرهنگسازی رسانه ای هم داشته باشند تا مردم استقبال کنند.
مروت پور گفت: این باید به کمک دولت صورت گیرد. اگر دولت قیمت انرژی، مالیات و بیمه و مسایلی که به نانهای حجیم و صنعتی تعدیل کند، ما می توانیم واحدهای صنعتی را خودکفا کنیم.
مجری دیگر به ترکی، معاون برنامه ریزی استانداری اجازه صحبت نداد و اینطور نتیجه گیری میزگرد را تمام کرد: هر قدر به سمت استفاده از نان صنعتی برویم سالمتر خواهیم بود. انتظار می رود دولت و ناظران، کیفیت نان سنتی را افزایش دهند و به تولید نان سلامت، بیشتر اقدام کنند.
ضربتی؟!!
نان؟!!
این همه سال همه چیز جهادی و ضربتی درست شد که این بشه؟
بیچاره نانوا ها که همیشه خط مقدم هستن!