پول های "بورس انرژی" هم سر از سپرده بانکی درآورد؟! / به نام نفت به کام بانک / لزوم جداسازی بورس انرژی از کالا چه بود ؟

به گزارش بورس نیوز، این اپیدمی که ماه هاست در نظام اقتصادی کشور شایع شده، تا جایی پیش رفته که در بازار سرمایه مجموعه هایی همانند شرکت بورس انرژی در شرایط کنونی اقتصاد کشور منابع خود را در شبکه بانکی سپرده کرده و بیشترین حجم سود خود را مرهون سپرده های بانکی و اوراق مشارکت است.

آنچنان که شرکت بورس انرژی در سال مالی منتهی به پایان اسفند ماه 93 در حالی حدود 25 میلیارد و 520 میلیون ریال درآمد کسب کرده که در مقابل آن بیش از 94 میلیارد و 797 میلیون ریال سود از محل سپرده های بانکی و اوراق با درآمد ثابت شناسایی کرده است؛ بدین معنا که این مبالغ معادل 371 درصد از کل درآمدهای بورس انرژی در سال مالی قبل بوده است با این شرایط واقعا دلیل جداسازی بورس انرژی از بورس کالا چه بود ؟ عملا در این بورس در حال حاضر چه فعالیتی انجام می شود که امکان انجام آن در بورس کالا نبود؟

این در حالی است که ایده و هدف از تأسیس بورس انرژی در اوایل دهه 80 انجام معاملات نفت طی فرآیندی مشترک میان وزارتخانه های نفت و اقتصاد بود که شش سال بعد مبادلات فرآورده های نفت و پتروشیمی از این طریق در بازار سرمایه آغاز گردید تا در نهایت طبق مصوبه 30 خرداد ماه سال 1390 شورای عالی بورس و اوراق بهادار با تجمیع درخواست های جداگانه برای راه اندازی بورس نفت و نیز بورس برق به راه اندازی بورس انرژی رأی داد.

بدین ترتیب با صدور این مصوبه چهارمین بورس کشور جهت عرضه محصولات نفت و مشتقات نفتی، برق، گاز طبیعی، ذغال سنگ و سایر حامل های انرژی شروع به فعالیت کرد.

اما در عمل آنچه که طی مدت فعالیت چند ساله این مجموعه مشاهده شده، اینکه تاکنون چندان دستاورد قابل توجهی در پذیرش و عرضه کالاهای از جنس انرژی به دست نیامده که بتواند چندان درآمدزدایی به همراه داشته باشد، بطوریکه به نظر می رسد سیستمی با 200 میلیارد ریال سرمایه چه در آن معامله ای انجام بشود یا نشود، فرقی نمی کند.

چرا که این شرکت بیشتر با سود بانکی و اوراق با درآمد ثابت گذران امور می کند نه از طریق درآمد حاصل از فعالیت های اصلی خود. حال آنکه این رویه درآمدی همانند کاری است که در صندوق های سرمایه گذاری در اوراق بهادار با درآمد ثابت انجام شده و از طریق سود سپرده های بانکی و یا سایر اوراق با درآمد ثابت بازدهی سرمایه گذاران شناسایی شود.

با این وجود بورس انرژی بر خلاف وعده هایی که بارها و بارها از سوی مسئولین و متولیان امر برای عرضه نفت خام و معامله آن از کانال این بورس داده شده، اما همچنان از عرضه نفت خام خبری نیست؛ ضمن اینکه این نهاد اجرایی در حوزه توسعه زیر ساخت های بازار سرمایه نیز طرح خاصی اجرایی نکرده است.

از این رو بایستی مسئولین به دنبال پاسخ این سوال باشند که آیا زیر ساخت های موجود در بازار سرمایه آنچنان کامل، بی نقض و مطابق با استانداردهاست که این مجموعه سپرده کردن نقدینگی های خود در بانک ها و اوراق با درآمد ثابت و کسب سود از این محل را به فعالیت بیشتر جهت جذب و پذیرش کالاهای بیشتر و مذاکره با تولیدکنندگان برای عرضه در این بازار ترجیح داده است؟

آیا تمامی ایرادات موجود در سامانه های معاملاتی مرتفع شده و نیازی به فرهنگ سازی مناسب در خصوص مزایای حضور در بورس و شفافیت عرضه از طریق آن نیست که نیازمند صرف هزینه و اجرای طرح هایی جهت اصلاح آنها باشد؟