بررسی دلایل اقبال بانک‌ها/ آثار مثبت افزایش سرمایه بانک‌ها

به گزارش بورس نیوز، گروه بانکی چند وقتی است که مورد توجه اهالی بازار سرمایه قرار گرفته است. با وجود آنکه اسامی تقریبا تمام بانک های دولتی و خصوصی ایرانی در فهرست تحریم های اخیر امریکا بود، ولی واکنش سهامداران به این موضوع تنها یک دهن کجی بود و گروه بانکی هفته سوم آبان ماه را با صف خرید به پایان رساند. به نظر می رسد اتفاقات داخلی پیش روی بانک ها از جمله خبرهای مربوط به افزایش سرمایه بانک ها برای سهامداران با اهمیت تر از تحریم ها بوده است.

علی اکبر نیکو اقبال، کارشناس بازارهای مالی در گفت و گو با بورس نیوز در خصوص تاثیر تحریم ها بر صنعت بانکی بیان کرد: تاثیر تحریم ها بر بانک ها بستگی به میزان روابط بین المللی آنها خواهد داشت. هر چه روابط بین المللی و پرداخت های ارزی در بانکی بیشتر باشد، قطع مراودات پولی به سبب تحریم ها اثرگذار تر خواهد بود. نظام پولی، پیش نیاز هر گونه مبادله تجاری است و تحریم نظام پولی، دغدغه مشکلات در روند مبادلات تجاری را هم به دنبال خواهد داشت.

وی افزود: به هر حال بخشی از درآمد بانک ها از محل صدور اسناد تجاری و مبادلات پولی و ارائه خدمات مالی ارزی بوده که با تحریم های بانکی، این درآمد در معرض تهدید قرار خواهد گرفت. البته باید بانک ها را از هم تفکیک کرد و میزان ثبت سفارشات ارزی هر بانک مورد بررسی قرار بگیرد. بانکی که از این محل درآمدی نداشته، با تهدیدی هم مواجه نیست.

دانشیار دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران در ادامه اظهار داشت: نظام پولی، پیش نیاز هر گونه مبادله تجاری است و تحریم نظام پولی، دغدغه مشکلات در روند مبادلات تجاری را هم به دنبال خواهد داشت. البته اتحادیه اروپا تمهیداتی جهت سوییفت اروپایی اندیشیده تا در آینده بتوان نقل و انتقالات ارزی را انجام داد و مبادلات تجاری قطع نشود. ضمن اینکه فعلا ۸ کشور از تحریم های نفتی امریکا علیه ایران معاف شده اند و می توان مبادلات تجاری پایاپای با این ۸ کشور انجام داد. با توجه به این شرایط، نظام بانکی کشور را در معرض خطر بزرگی نمی بینم و امیدوارم وضعیتی ایجاد گردد که واردات و صادرات صدمه نبیند و بانک ها هم فعالیت خود را ادامه دهند.

نیکو اقبال در مورد واکنش اهالی تالار شیشه ای به سهم بانک ها گفت: به نظر می رسد واکنش ها در بازار سرمایه، منطقی و صحیح بوده است. چرا که در ماه های گذشته نگرانی هایی بابت تحریم ها بر بازار سایه افکنده بود. اما به تدریج با توجه به اتفاقاتی همچون معافیت ۸ کشور از تحریم ها علیه ایران و چشم انداز مثبت ارتباط تجاری با اروپا، دغدغه ها بسیار کمرنگ تر شد و با فرارسیدن موعد اعمال فاز دوم تحریم ها، هراس عمومی از تحریم ها از بین رفت و اقبال سرمایه گذاران به سهام بانک ها افزایش یافت.

به هر حال گروه بانکی در کوتاه مدت، احتمالا اتفاقاتی همچون افزایش EPS و افزایش سرمایه در پیش دارد و بانک ها مورد حمایت بانک مرکزی قرار دارند. وضعیت بانک ها مطلوب ارزیابی می شود و چشم انداز آینده روشن است. البته هنوز شرایط جهانی کاملا قابل پیش بینی نیست؛ ولی به نظر می رسد اتحاد اولیه در گروه ۱+۵ کمرنگ شده و توانایی امریکا برای تحمیل خواسته ها و اعمال فشار بر ایران از طریق تحریم های اقتصادی کاهش یافته است. به اعتقاد اکثر کارشناسان در بدبینانه ترین حالت باز هم صادرات ۱ میلیون بشکه نفت خام صورت خواهد گرفت و با توجه به ذخیره ارزی ۱۳۰ میلیارد دلاری بانک مرکزی، نسبت به گذر از تحریم ها خوشبین هستم.

این کارشناس صنعت بانکی ضمن تاکید بر این موضوع که مشکلات نظام بانکی فقط ناشی از تحریم سوییفت نبوده و ریشه مشکلات را باید در جای دیگر جست، عنوان کرد: ریاست جمهوری در یکی از آخرین سخنرانی های خود، بزرگترین مشکل و مسئله اقتصادی کشور را معضل نظام بانکی کشور عنوان کرد که چه از دیدگاه نظریه پردازی های علم اقتصاد و چه از لحاظ کاربرد و تجربه جهانی آن و یا در تجربه عملی آن در ایران بدون اغراق صحیح است. پول یا سیاست های پولی، مالی و بانکی یک کشور، سرنوشت خوب یا بد مردم را تعیین می کند. نظام بانکی در ایران طی دهه های گذشته به عارضه های کم و بیش حادی مبتلا شده است. ریاست جمهوری در همان سخنرانی به انحراف و کج روی های نظام بانکداری ایران از وظایف اصلی خود و حرکت به سمت فعالیتهای پیمانکاری، ساخت و ساز و همچنین تعدد بیش از حد شعبات بانکی اشاره کرد و اصلاح هر چه سریعتر نظام بانکداری در ایران توسط رییس بانک مرکزی و وزارت اقتصاد و دارایی را مورد تاکید قرار داد.

وی در رابطه با راهکارهای بهبود وضعیت نظام بانکی گفت: شناسایی وضعیت موجود یا تشخیص پیش زمینه ها و علل مسبب یک وضعیت تنها عاملی است که می تواند ادامه روند و گرایش وضعیت موجود را پیش نگری و امکان تجویز  یا تدابیر لازم جهت حرکت به سمت وضعیت مطلوب را فراهم نماید. به هر حال راهکارها و پیشنهادات مختلف و متعددی برای به حداقل رساندن مشکلات تحریم و بهبود وضعیت نظام بانکی ارائه خواهد شد که باید مورد بررسی قرار گیرد و بهترین راه حل اجرا شود. اما در کل، نظام بانکی تحت تاثیر سیاست های کلان اقتصادی است و امیدواریم اتفاقات مثبت در عرصه اقتصاد کلان رخ دهد.

نیکو اقبال در پاسخ به این سوال که "آیا افزایش سرمایه بانک ها توسط سهامداران از محل آورده نقدی راه حل مناسبی جهت افزایش نسبت کفایت سرمایه است یا خیر؟" اظهار داشت: باید گفت که مطمئنا جواب مثبت است، ولی آیا سهامداران مایل به انجام این کار با وضعیت اسفناک سوددهی و فساد سازمانی در بانکداری موجود می باشند و آیا سهامداران اصلی یعنی دولت توانایی انجام این کار را دارد یا نه؟ اگر دولت توانایی انجام این کار را دارد، پس بهتر است که دولت اول از همه، بدهی بیش از ۲۰۰ میلیارد تومانی خود را به نظام بانکی و پیمانکاران پرداخت کند و بعد از پرداخت بدهی ها، در خصوص افزایش سرمایه بانک ها صحبت شود.

این کارشناس بازارهای مالی در مورد تاثیر کاهش احتمالی ذخایر بانک ها نزد بانک مرکزی بیان کرد: در نظر داشته باشید که میزان ذخیره بانک ها نزد بانک مرکزی در حال حاضر ۱۰% است که نسبت بسیار پایینی است و کاهش بیشتر ذخایر فقط مسکن لحظه ای است و همین اعتماد کم و بیش لرزان سپرده گذاران بانکی را هم مضمحل می نماید.

وی در خاتمه تصریح کرد: به تازگی به ریاست بانک مرکزی ایران مصوبه اختیارات در خصوص جا به جایی و تعویض مدیریت های بانکی اعطا شده است که آن هم یک تبصره دارد، یعنی این تغییرات باید به تصویب نهایی برسد. باید دید این امر مبرهن و آشکار که شکست و یا پیروزی یک ارتش، یک سازمان و یا یک شرکت که به رییس، مدیر و یا رهبر آن پیوند خورده است چگونه در نظام بانکی ایران پیاده می شود.