بیانیه مهم 40 نخبه ایرانی برای برقراری عدالت اقتصادی/ لزوم بازنگری جدی در سیاست های حمایتی دولت

تحقق عدالت، افزایش بهینگی و سلامت فعالیت های اقتصادی، منتافر نیستند. با حذف مداخلات قیمتی و تبدیل یارانه پنهان به درآمد پایه همگانی، می توان هر سه را محقق کرد .

کد خبر : ۱۸۹۲۷۷

بیانیه مهم 40 نخبه ایرانی برای برقراری عدالت اقتصادی/ لزوم بازنگری جدی در سیاست های حمایتی دولت

به گزارش بورس‌نیوز، عدالت یکی از آرمان های انقلاب اسلامی بود، اما با وجود تلاش های فراوان، نسبت به آنچه در نظر داشتیم. «در زمینه عدالت عقب مانده ایم، ریشه ناکامی در عدالت اقتصادی را می توان در نوع سیاست حمایتی مان یافت.

در این چهل ساله، شالودهی سیاست های حمایتی دولت، حمایت از مصرف کنندگان از طریق عرضه کالا با قیمت های یارانه ای و تعیین دستوری قیمت بوده و تخمین های مختلف، یارانه پنهان در قیمت حامل های انرژی را بین 600 تا 900 هزار میلیارد تومان در سال اعلام کرده اند که معادل روزی 2 تا 3 دلار یارانه پنهان برای هر ایرانی است لیكن بارانه پنهان، یکسان توزیع نمی شود. ساکنین شهر های بزرگ مثل تهران، چندین برابر حاشیه نشینان، کارگران ساده و روستاییان از یارانه پنهان بهره می برند.

به سه دلبل، نتیجه مستقیم قیمت های یارانه ای را عقب ماندن از آرمانهای عدالتخواهانه می‌دانیم:

اول: بهره‌مندترین افراد از یارانه پنهان در قیمت، طبعأ پرمصرف‌ترین‌ها هستند نه نیازمندترین‌ها.

دوم: قیمت های یارانهای مزیت های نسبی را مخدوش می کنند و بهروری تولید را کاهش می‌دهند.

سوم: در کنار قیمت های یارانه ای، بازار سیاه و قیمت های مرزی شکل می‌گیرند، لذا مشوق رانت جویی و فاجاق می شوند.

نگرانی از افزایش فقر معیشتی، تولید غیربهینه و فساد، ما را بر آن داشت تا طرحي به منظور بازنگری ریشه ای در سیاست حمایتی دولت، با این مولفه های اصلی پیشنهاد کنیم.

1- حذف تدریجی یارانه پنهان حامل های انرژی و توزیع نقدی و یکسان عواید آن در جامعه به صورت درآمد پایه همگانی مؤثرترین راه تحقق عدالت اقتصادي است .

2- درآمد پایه همگانی باید مسنقل از بودجه بوده و تنها از محل اصلاح قیمت حامل های انرژی تامین شود، اگر در آمد پایه همگانی برای بودجه تعهدآور باشد، به کسری بودجه منجر می شود و متعاقبا سیاست گذاری بودجه ای و سیاست‌گذاری پولی را مختل می‌کند. لذا تأسیس یک صندوق انرژی، با بهره مندی بکسان تک تک ایرانیان پیشنهاد می شود.

عواید ناشی از حذف یارانه پنهان در قیمت حامل‌های انرژی وارد صندوق انرژی خواهد شد و موجودی صندوق، به صورت هفتگی و یکسان بین تک‌تک ایرانیان توزیع می‌شود. در نتیجه میزان درآمد پایه همگاني، رقم ثابت از پیش تعهد شده‌ای نخواهد بود، بلکه رابطه ای مستقیم با میزان اصلاح قیمت حامل های انرژی خواهد داشت.

3- حذف یارانه پنهان حامل های انرژی باید تدریجی و مستمر تا رسیدن قیمت به هزینه فرصت صادرات ادامه یابد، تغییر ناگهانی قیمت فرصت اصلاح الگوی مصرف را به جامعه نمی دهد، لذا رکود زاست؛ تعهد به حذف مستمر مداخلات قيمتي، افق بلندمدت را روشن می کند و مشوق بهینه‌سازی مصرف انرژی است.

4- با تغییر سیاست حمایتی از قیمت های یارانه ای به نظام درآمد پایه همگانی، باید فرایند حذف تدریجی یارانه پنهان در سایر کالاها نیز آغاز شود تا از آن پس حمایت از مصرف کنندگان بر مبنای افزایش بهینگی تولید و مصرف و از طریق نظارت بر کیفیت و رقابت صورت گیرد.

5- با حذف یارانه های پنهان، ممنوعیت های صادراتی و موانع وارداتی دیگر توجیهی ندارند، لذا باید تجارت، تسهیل گردد. تسهیل تجارت، تاکید بر کیفیت و رقابت حذف دخالت های موردی و صلاحدیدی دولت و کنار گذاردن واردات یارانه‌ای به عنوان ابزار تنظیم بازار، مؤثرترین راه افزایش بهره وری و کاهش قاجاق و رانت است.

تحقق عدالت، افزایش بهینگی و سلامت فعالیت های اقتصادی، منتافر نیستند. با حذف مداخلات قیمتی و تبدیل یارانه پنهان به درآمد پایه همگانی، می توان هر سه را محقق کرد اما باید دقت داشت:

1) درآمد پایه همگانی مستقل از بودجه، و تنها از محل اصلاح قیمت حامل های انرژی باشد.

2) فرایند جایگزینی یارانه پنهان با درآمد پایه همگانی تدریجی و مستمر باشد.

3) برقراری درآمد پایه همگانی، توأم با حدف تدریجی یارانه پنهان سایر کالاها باشد.

4) همزمان با حذف یارانه پنهان، تجارت بخش خصوصی به تدریج تسهیل گردد.

جمعی از محققان جوان کشور . (بهمن ماه 1397)

این بیانیه که به همت چهل نفر از محققان جوان حوزه های اقتصادی و اجتماعی تهیه شده است. توسط تعداد زیادی از استادان، پیشکسوتان و چهره های سرشناس بخش های مختلف اقتصادی و اجتماعی مورد تایید قرار گرفته است.