آغاز تحولی عظیم با احراز هویت الکترونیکی

به گزارش بورس نیوز، بعد از اعلام خبر آزادسازی سهام عدالت، سیل مراجعه مردم برای احراز هویت در سجام سبب شد از طرح جدیدی رونمایی شود. احراز هویت الکترونیکی سهامداران عدالت با فیلم سلفی! این احراز هویت برای آن دسته از سهامداران سهام عدالت است که کد بورسی ندارند. فرایند احراز هویت الکترونیک به این صورت است که پس از تطبیق شماره تلفن، آدرس منزل، اطلاعات بانکی و هویتی کاربر، عکس او با عکس کارت ملی مقایسه می‌شود در صورت صحت تطبیق در گام بعد از وی در خواست می‌شود تا متنی تصادفی که بر روی صفحه ظاهر می‌شود را به وسیله یک ویدئو سلفی بخواند.

به منظور بررسی بیشتر این طرح، خبرنگار بورس نیوز گفتگویی با علیرضا ماهیار مشاور فناوری و نوآوری شرکت سپرده گذاری مرکزی انجام داده که ماحصل این گفتگو را میخوانید.

در مورد این طرح کمی توضیح دهید.

ماهیار: طبق قانون مسئولیت حقوقی احراز هویت به عهده شرکت سپرده گذاری مرکزی است. نکته اینجا است که در کشور ما مجموعه ها و شرکت های فعال در حوزه فناوری اطلاعات متعددی وجود دارد که از تکنولوژی لازم جهت احراز هویت دیجیتال برخوردار هستند و جهت همکاری با شرکت سپرده گذاری مرکزی برای احراز هویت الکترونیکی، اعلام آمادگی کرده اند. از میان این شرکت ها، فعلا ۲ شرکت تاییدیه معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری را اخذ کرده اند که این مورد، مزیت محسوب می شود.
نکته بعدی این است که علاوه بر استعلام های لازم و راستی آزمایی، "همانی سنجی" نیز انجام خواهد شد. "همانی سنجی" با این هدف انجام خواهد شد که خطا، به حداقل برسد و برای این منظور، نیروی انسانی هم در کنار هوش مصنوعی در این احراز هویت نقش خواهد داشت. از این رو پیشنهاد شده هر مجموعه حقوقی از جمله پیشخوان دولت، بانک ها، و یا نهادهای مالی که آمادگی همکاری در این فرآیند را داشته باشد، می توانند با مجموعه های حوزه فناوری تایید شده، جوینت شده و با شرکت سپرده گذاری مرکزی در رابطه با احراز هویت الکترونیکی قرارداد همکاری منعقد کنند‌. این موضوع، هم به شرکت های حوزه فناوری، فضای فعالیت خواهد داد و هم احراز هویت الکترونیکی را محدود به چند دفتر نکرده و می توان شبکه ای از دفاتر احراز هویت دیجیتال تشکیل داد. چنین فضایی، ظرفیت بسیار بالایی هم برای انجام این کار فراهم خواهد کرد.

 تمام استارت آپ ها یا شرکت های فعال در حوزه فناوری اطلاعات، در صورت داشتن پتانسیل های لازم، امکان همکاری در طرح احراز هویت الکترونیکی را خواهند داشت؟

ماهیار: بله، در صورت اخذ تاییدیه های فنی و حقوقی از شرکت سپرده گذاری مرکزی، می توانند در این طرح مشارکت کنند.

تا این لحظه، شرکتی در این حوزه، موفق به اخذ تاییدیه های لازم شده یا قراردادی منعقد شده است؟

ماهیار: در همه بخش ها، کارها به صورت موازی پیش می رود. به هر حال، احراز هویت الکترونیکی، یک پروژه ملی و جهادی است و همکاران در شرکت سپرده گذاری مرکزی به صورت شبانه روزی در تلاش هستند تا این طرح هرچه زودتر وارد فاز اجرایی شود.

"کرونا" زمینه ساز اجرای طرح الکترونیک کردن احراز هویت بود؟

ماهیار: کرونا و دستورات ستاد ملی مبارزه با کرونا، قطعا در اجرای این طرح بی تاثیر نبود؛ اما طرح الکترونیک کردن احراز هویت از سال قبل در دست بررسی بود و بهتر است بگوئیم "کرونا"، اجرای این طرح را تسهیل و تسریع کرد. تیم های فناوری اطلاعات در کشور ما، تیم های قدری هستند و امکان اجرای چنین طرحی، نشان از قدرت فناوری اطلاعات ما دارد.

با توجه به اینکه حدود ۴۱ میلیون نفر، دارنده سهام عدالت هستند و مقایسه این رقم با دارندگان کد بورسی، به نظر می رسد باید منتظر تقاضای ۲۵ میلیون متقاضی جدید کد بورسی باشیم. ظرفیت احراز هویت الکترونیکی این تعداد متقاضی را خواهیم داشت و این کار چقدر زمان خواهد برد؟

ماهیار: روز گذشته، ۱۷۲ هزار مورد ثبت نام در سامانه سجام صورت گرفته است. این عدد، عدد بزرگی است و البته در مقابل تعداد تقاضایی که در روزهای آینده با آن روبرو خواهیم شد، اندک است.
در نظر داشته باشید که بخشی از دارندگان سهام عدالت، در مورد مدیریت دارایی خود، روش مستقیم را برگزیده اند و احتمالا به فعالیت در بازار سرمایه و خرید و فروش سایر سهم ها نیز گرایش خواهند داشت‌. بنابراین باید اینطور فرض کرد که جامعه مخاطب بازار سرمایه، رویکرد متفاوتی خواهند داشت و فعالان این بازار افزایش خواهند یافت. لذا باید چند کاناله حرکت کرد.
اتفاق خوبی که در این زمینه رخ داده، این است که با هماهنگی وزیر محترم اقتصاد و دارایی و وزیر محترم ارتباطات و فناوری، دستوری به مجموعه های پست و پست بانک داده شده که از هفته آینده حدود ۴ هزار دفتر پست و پست بانک به شبکه احراز هویت دیجیتال اضافه شود و با احتساب ۴ هزار دفتر احراز هویت فعال در حال حاضر، دفاتر احراز هویت حضوری هم به حدود ۸ هزار عدد خواهد رسید. این ظرفیت به منظور پاسخگویی به مراجعات سهامداران عدالت، در نظر گرفته شده است. البته برای احراز هویت و اخذ کد بورسی سهامداران عدالت که روش مستقیم را انتخاب کنند، یک بازه زمانی ۲ ماهه در نظر گرفته شده و آن دسته از سهامداران سهام عدالت که روش غیر مستقیم را برگزیده اند، زمان بیشتری در اختیار خواهند داشت.

آیا سهامداران عدالت که به روش الکترونیک، احراز هویت شوند، کد بورسی اخذ می کنند و امکان معامله در بازار سرمایه را خواهند داشت؟

ماهیار: با انجام فرآیند احراز هویت و...، سهامداران عدالت، کد بورسی محدود به سهام عدالت اخذ می کنند. ولی جهت سهولت فعالیت این افراد در بازار سرمایه، تلاش می شود از طریق وزارت اقتصاد، این موضوع در جلسه هیات دولت مطرح شود تا در صورت تایید هیات دولت، زمینه برای فعالیت سهامداران عدالت در بازار سرمایه و معامله سایر سهم ها نیز فراهم کرد.

زیرساخت های لازم در سایر حوزه ها از جمله سیستم معاملاتی بازار سرمایه هم، همپای احراز هویت افزایش ظرفیت خواهند داشت؟

ماهیار: همکاران در شرکت مدیریت فناوری بورس بطور شبانه روزی در تلاش هستند تا بسترهای معاملاتی هم برای معاملات مربوط به سهام عدالت و هم صندوق های ETF تقویت شود.
به هر حال ظرف ۲ ماه آینده، شاهد تحولی عظیم در بازار سرمایه کشور خواهیم بود و این افق روشن، قطعا دست یافتنی نیست؛ مگر آنکه همکاری درستی بین تمام مجموعه ها، از شرکت های فناوری و کارگزاری ها و دفاتر پیشخوان و... گرفته تا رسانه ها شکل بگیرد. امیدواریم ظرف ۲ ماه آینده به افق روشنی که مطلوب تمام هموطنان مان باشد، برسیم.

برای احراز هویت الکترونیکی، نیاز به نصب اپلیکیشن خاصی هست؟

ماهیار: با توجه به اینکه اپراتورهای مختلف امکان مشارکت در این طرح را دارند، بنابراین هر اپراتور می تواند از طریق اپلیکیشن خاص خود، این خدمت را ارائه دهد. ولی نکته مهم این است که کاربران، پیش ثبت نام را از طریق سجام انجام داده و اطلاعات ارائه شده، راستی آزمایی گردد.

برای این کار حتما باید سیم کارت متعلق به کاربر باشد؟

ماهیار: در فرآیند احراز هویت الکترونیکی، ۳ مولفه حتما باید بررسی شود؛
تطبیق اطلاعات هویتی و همخوانی کد ملی با شماره موبایل کاربر،
همخوانی کد ملی با شماره حساب کاربر،
همخوانی کد پستی و کد ملی با محل اقامت کاربر
بررسی کد پستی با محل اقامت کاربر، با مشارکت سازمان ثبت احوال انجام خواهد شد و از سواستفاده های عمدی یا سهوی، جلوگیری خواهد کرد.

هزینه احراز هویت الکترونیکی چقدر خواهد بود؟

ماهیار: به هر حال احراز هویت الکترونیکی هزینه ای هم خواهد داشت؛ ولی با توجه به کاهش هزینه رفت و آمد کاربران، به نظر می رسد هزینه انجام احراز هویت الکترونیکی برای کاربران مقرون به صرفه تر از احراز هویت حضوری خواهد بود.