گفتوگو با دبیرکل کانون نهادهای سرمایه‌گذاری "بخش پایانی"
به گزارش بورس نیوز، یکی از ارکان بازار سرمایه کانون نهادهای سرمایه گذاری ایران بوده که اعضای آن شرکت‌های سرمایه‌گذاری، صندوق‌های سرمایه‌گذاری و صندوق‌های بازنشستگی، شرکت‌های هلدینگ، شرکت‌های تأمین سرمایه، و سایر نهادهای سرمایه‌گذاری مانند سبدگردان‌ها و ... هستند.
با توسعه بازار سرمایه و گسترش دامنه فعالان این بازار، انتظارات سرمایه‌گذاران از نهادهای مالی بیشتر شده و گاهی هم انتقاداتی به عملکرد نهادهای مالی عضو کانون و نیز خود کانون نهادهای سرمایه‌گذاری وارد می‌شود و به نظر می‌رسد عملکرد این نهادها جای بهبود و اصلاح دارد.
در پی درخواست های مخاطبان محترم بورس نیوز در بخش صدای سهامدار، وعده داده بودیم به سراغ مدیران کانون نهادهای سرمایه گذاری خواهیم رفت و این وعده محقق شد. مجموعه بورس نیوز گفت‌وگوی مفصلی با سعید اسلامی بیدگلی دبیرکل کانون نهادهای سرمایه گذاری داشته که بخش پایانی این گفتوگو را امروز می‌خوانید.
بخش اول این گفتوگو را اینجا مطالعه کنید.
بخش دوم این گفتوگو را اینجا مطالعه کنید.
بخش اول ویدیو این گفتوگو را در اینجا مشاهده کنید.
بخش دوم ویدیو «قسمت اول» این گفتوگو را در اینجا مشاهده کنید.
بخش دوم ویدیو «قسمت پایانی» این گفتوگو را در اینجا مشاهده کنید.
بورس نیوز: اساسنامه کانون نهادهای سرمایه گذاری، از ابتدای فعالیت این کانون تا بحال، فقط یکبار اصلاح شده و آن اصلاح هم چندان بااهمیت نبوده است. انتقاداتی به اساسنامه کانون نهادهای سرمایه گذاری مطرح شده؛ چه اقداماتی جهت اصلاح اساسنامه صورت گرفته است؟
سال گذشته موضوع اصلاح اساسنامه طرح گردید و کمیته‌های هم برای انجام اصلاحات جدی در اساسنامه تشکیل شده و امیدواریم در جهت توسعه کانون این اصلاحات هر چه زودتر انجام شود.
اسلامی بیدگلی: نه فقط در کانون نهادهای سرمایه گذاری ایران، بلکه در تمام بازاری که در حال تغییر بوده و به ویژه در ۲ سال اخیر رشد زیادی داشته، هیچ قانون و دستورالعملی نمی‌تواند برای ۲۰ سال بدون تغییر بماند.
طبیعتا نه فقط اساسنامه کانون نهادهای سرمایه گذاری بلکه حتی اساسنامه بسیاری از اعضای کانون هم نیاز به اصلاح دارد. در زمان تدوین اساسنامه، خیلی از مشکلاتی که امروز با آن دست و پنجه نرم می‌کنیم وجود نداشت و سعی و خطای این چند سال می‌تواند تجربه‌ای برای اصلاح اساسنامه کانون نهادهای سرمایه گذاری باشد.
سال گذشته موضوع اصلاح اساسنامه طرح گردید و کمیته‌های هم برای انجام اصلاحات جدی در اساسنامه تشکیل شده و امیدواریم در جهت توسعه کانون این اصلاحات هر چه زودتر انجام شود. البته اساسنامه کانون باید ابتدا به تصویب سازمان بورس و اوراق بهادار هم برسد و بعد هم در مجمع کانون مصوب گردد و این فرآیند چند ماهی به طول خواهد انجامید. با این حال تلاش می‌شود در سال مالی جاری این کار صورت گیرد.
اسلامی بیدگلی: ایده تاسیس بورس مسکن در چند سال گذشته، بارها مطرح شده و دغدغه های جدی هم در مورد آن وجود دارد. برخی کارشناسانی هم که به دنبال راه اندازی بورس مسکن بودند، اعتقاد داشتند بورس مسکن می تواند محلی برای عرضه اوراق و ابزارهای مبتنی بر مسکن و شیوه های جدید تامین مالی و... باشد.
موفقیت بورس املاک و مستغلات بستگی به این دارد که چطور از ظرفیت ها استفاده شود. خیلی اوقات، از ریزش و متورم شدن بازار و... صحبت می شود و این نگرانی ها نشان دهنده اشکالاتی در سایر بخش های اقتصاد کشور است؛
جزو اشخاصی هستم که پیگیر راه اندازی ابزارها و نهادهای جدید هستند. اگر امکان راه اندازی این ابزارها و نهادها در سایر بخش ها وجود داشت، اصراری به راه اندازی و تاسیس بورس مسکن نبود؛ اما فعالان و کارشناسانی که پیگیر تاسیس بورس مسکن هستند، معتقدند بدون راه اندازی بورس مسکن، نمی توان اقدام به راه اندازی بسیاری از ابزارها و نهادها کرد. احتمالا شکل گیری یک ساختار نهادی به راه اندازی بسیاری از ابزارهای جدید مبتنی بر املاک و تامین مالی مسکن کمک خواهد کرد و اگر بدون راه اندازی بورس املاک و مستغلات، امکان راه اندازی این ابزارها و نهادها وجود داشت، تا این لحظه این اتفاق رخ داده بود. کما اینکه در سایر کشورها هم بازاری تحت عنوان بورس املاک و مستغلات وجود ندارد. اگر نرخ رشد نقدینگی کشور، ۳۵ درصد و تورم امسال ۴۰ درصد باشد و... نباید انتظار داشت هیچ یک از این ساختارها، کارکرد صحیحی داشته باشد.
از اعضای شورای عالی بورس، آقای شاهین چراغی که نماینده بورس کالا هم هستند، بطور جدی پیگیر راه اندازی بورس املاک و مستغلات هستند و جلسات متعددی هم با کارشناسان برگزار کرده اند و... هنوز ترکیب سهامداری بورس املاک شکل نگرفته ؛ ولی تاکید ایشان بر این است که هم از نهادهای مالی بخش مسکن هم از انبوه سازان و هم از نهادهای دولتی و حاکمیتی فعال در بخش مسکن، سهامدار بورس املاک و مستغلات باشند.
بورس نیوز: کانون نهادهای سرمایه گذاری، در گذشته فعالیت‌هایی در زمینه آموزش‌های عمومی داشت که به نظر می‌رسد در حال حاضر این فعالیت‌ها کمرنگ شده است. کمی در مورد اقداماتی که کانون نهادهای سرمایه گذاری برای آشنایی بیشتر سرمایه گذاران خرد با نهادهای مالی در دست انجام دارد، توضیح دهید.
اسلامی بیدگلی: موضوع فعالیت این کانون عمدتا ارتباط با نهادهای سرمایه گذاری است، ولی طبیعتا بعنوان یکی از ارکان بازار سرمایه و نیز به منظور ایفای مسئولیت‌های اجتماعی، برنامه‌هایی هم برای آموزش‌های عمومی در دست انجام داریم. اقداماتی از جمله آموزش‌های مجازی از طریق سایت‌ها در این زمینه انجام شده است.
از هفته گذشته تمام نهادهای سرمایه گذاری امکان طرح سوال و ارسال به سامانه تدان را دارند.
همزمان با برخی شهرداری‌ها هم مذاکره شده بود که در شهر‌های مختلف، دوره‌های آموزشی عمومی برگزار شود که به دلیل شیوع کرونا، فعلا امکان تشکیل جلسات وجود ندارد. اولین تئاتر مالی در کانون شکل گرفته و فایل‌هایی با نام "یک دقیقه با کانون" ارائه شده که اطلاعاتی در اختیار مردم قرار می‌دهد و ارایه این فایل‌ها به زودی شدت خواهد گرفت. ظرف ۲ ماه آینده هم قرار است یک CD آموزشی برای آشنایی بیشتر مردم با نهادهای سرمایه گذاری منتشر شود.
البته آموزش عمومی جزو وظایف کانون نهادهای سرمایه گذاری نیست و اقداماتی که در این راستا صورت گرفته، فقط به منظور همکاری با اعضا و مسوولیت پذیری اجتماعی این کانون انجام شده است.
بورس نیوز: در مورد سامانه تدان، انتقادات زیادی مطرح است. چرا ظرفیتی در تدان ایجاد نشده که سهامدار حقیقی هم امکان طرح سوال داشته باشد؟
اسلامی بیدگلی: همانطور که می‌دانید قبلا فقط شرکت‌هایی که مجوز مشاور سرمایه گذاری داشتند، امکان طرح سوال در سامانه تدان را داشتند؛ اما اتفاق مثبتی در این زمینه رخ داده و آن هم این است که کانون نهادهای سرمایه گذاری ایران، دو بار (یکبار قبل از سال جاری و یکبار هم امسال) به سازمان بورس و اوراق بهادار نامه‌ای ارسال کرد و پیگیر تغییراتی در این زمینه بود و به موجب همین پیگیری ها، از هفته گذشته تمام نهادهای سرمایه گذاری امکان طرح سوال و ارسال به سامانه تدان را دارند.
البته که به نظر می‌رسد یکبار باید بطور جدی به ساماندهی مشکلات و ایرادات تدان پرداخت. منظور از ساماندهی کنترل و نظارت نبوده و ساماندهی به معنای ایجاد فرصتی برای حقیقی‌ها است که صدایشان شنیده شود. رتبه رعایت حقوق سهامداران خرد در ایران، بسیار پایین است و دستورالعمل حاکمیت شرکتی‌ها در همین راستا است. موضوع الزام به پوشش رویداد‌های مجامع بصورت الکترونیک همزمان با برگزاری مجامع نیز به این جهت اعمال شده که سهامداران حقیقی هم امکان اظهار نظر داشته باشند و این نظرات به گوش نهادهای ناظر و ناشران برسد.
اما نکته اینجاست که اگر امکان طرح سوال برای سرمایه گذاران حقیقی فراهم گردد، موج سوالات بسیار گسترده‌تر خواهد شد و با طرح سوالات تخصصی و غیر تخصصی متعدد، این دغدغه وجود دارد که شرکت‌ها به سوالات به درستی پاسخ ندهند. همین حالا هم بعضی سوالات به سامانه کدال ارجاع داده می‌شود و تعدد سوالات، احتمال عدم پاسخ دهی شفاف و صریح را بیشتر میکند.
البته شکی نیست که برخی سرمایه گذاران حقیقی، از بهترین مدیران نهادهای مالی هم با تجربه‌تر و خبره‌تر هستند و اشخاص شناخته شده‌ای هم هستند. ولی غالب آنها شاید با یکی از نهادها در تماس باشند و با دستورالعمل جدید به نوعی به سامانه تدان دسترسی خواهند داشت. اما این دغدغه را همچنان باید داشته باشیم که چگونه صدای سرمایه گذاران حقیقی را (که تعداد و حجم سرمایه شان هم مرتبا در حال افزایش است) به ناشران و ناظران بازار برسانیم.
چندین بار برای تشکیل کانون سرمایه گذاران حقیقی تلاش شد، ولی این تلاش‌ها به دلایل مختلف، ناکام ماند.
بورس نیوز: برای رفع این مشکل، امکان ندارد طرح سوال آزاد باشد، ولی مثلا بر اساس تعداد لایک‌های هر سوال، سوالات طبقه بندی شده و درنهایت گزیده‌ای از سوالات پر طرفدار به شرکت‌ها جهت ارائه پاسخ، ارسال شود؟ گاهی اوقات شرکت‌های بزرگ یا حتی بانک‌ها اعلام میکند سوالی در سامانه تدان طرح نشده است!
اسلامی بیدگلی: برخی استارت آپ‌ها روی موضوع social trading فعالیت دارند و میتوان دسته بندی سوالات را به این استارت آپ‌ها سپرد. ضمن اینکه این اختیار طرح سوال در تدان می‌تواند به برخی رسانه‌ها داده شود. به هر حال گامی در جهت بهبود اوضاع تدان برداشته شده و انحصار از شرکت‌های مشاور سرمایه گذاری برداشته شد. صندوق‌های سرمایه گذاری، درصد قابل توجهی از بعضی سهم‌ها را در اختیار دارند و همیشه گلایه داشتند که چرا امکان طرح سوال از شرکت‌ها را ندارند. خوشبختانه با دو مرحله مکاتبه و نامه نگاری، در جلسه اخیر هیات مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار، این موضوع تصویب شد و روز دوشنبه هم به بازار ابلاغ شد. ولی کماکان پیگیر اصلاح وضعیت سامانه تدان هستیم.
بورس نیوز: در شورای عالی بورس، در تصمیم گیری ها، بحث Crowdsourcing یا انبوه سپاری و تجمیع افکار و ایده‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد؟
اسلامی بیدگلی: در شورای عالی بورس، بطور مستقیم خیر؛ به نظر می‌رسد سازوکار‌های ارتباطی شورای عالی بورس، ایرادات و ضعف‌هایی دارد؛ ولی برخی از اعضای شورای عالی بورس از جمله بنده، در رسانه‌های اجتماعی حضور جدی داشته و نظرات مردم را مورد بررسی قرار داده و در جلسات شورای عالی بورس مطرح می‌کنند. ولی باید این شورا با نهادهای سرمایه گذاری و ذینفعان و مردم، ارتباط پررنگ تری داشته باشد تا از ایده‌های تمام این بخش‌ها اطلاع پیدا کنند. البته گاهی هم بعضی فعالان بازار سرمایه، سازمان بورس و اوراق بهادار را با شورای عالی بورس اشتباه می‌گیرند. وظیفه شورای عالی بورس، تعیین خط مشی و سیاست کلی بازار بوده و تعیین مواردی مثل دامنه نوسان معاملات و تایم معاملات و بازگشایی نماد‌ها و... به عهده سازمان بورس و اوراق بهادار یا بورس‌ها است. شورای عالی بورس موظف است به هماهنگی ارتباط بازار سرمایه با نهاد‌هایی مثل وزارت اقتصاد و بانک مرکزی و... بپردازد تا مسیر توسعه بازار سرمایه هموار گردد.
