فاجعه‌ای در انتظار اقتصاد ایران

به گزارش بورس نیوز، اخیرا میزان جذابیت بازارهای مختلف برای سرمایه گذاری به نظرسنجی گذاشته شده و نکته تاسف بار این نظرسنجی، عدم اقبال بازار سرمایه برای سرمایه گذاری است.

عباسعلی حقانی نسب رئیس هیئت مدیره این شرکت سبدگردان هدف در گفت‌وگو با بورس‌نیوز در این خصوص بیان کرد: برای سنجش میزان جذابیت هر بازار هم میتوان از طریق نظرسنجی از مردم متوجه میزان علاقمندی سرمایه‌گذاران برای سرمایه‌گذاری در هر بازار بود و هم می توان ارزش و میزان شناوری هر بازار را محاسبه کرد و سهم بازار سرمایه را از ارزش کل بازار ها تعیین کرد. البته در هر دو روش نتیجه یکسان خواهد بود و اگر ارزش کل بازار املاک اعم از مسکونی یا تجاری و صنعتی و...، بازار ارز و بازار سرمایه را محاسبه کنیم، به همین نتیجه خواهیم رسید که بازار سرمایه از بازارهای سرمایه گذاری سهم تقریباً ۲ درصدی دارد و این موضوع جای تاسف دارد.

وی افزود: البته برخی رسانه ها که تمایل بیشتری به رشد بازار مسکن دارند، از نتیجه نظرسنجی ان صورت گرفته، خرسند شدند و بعضاً تحلیل‌های نادرستی هم در این زمینه ارائه کردند و تیتر زدند "هدایت منابع از بازار سرمایه به سمت بازار مسکن"!

این کارشناس بازار سرمایه ضمن انتقاد از عدم فرهنگ سازی مناسب برای هدایت سرمایه ها به سمت بازار سرمایه، اظهار کرد: معتقدم در طول نیم قرن فعالیت بازار سرمایه، در راستای اعتمادسازی مردم و هدایت منابع به سمت بازار سرمایه، اقدامات مثبتی صورت نگرفته و سهم بازار سرمایه در جذب سرمایه های مردم ناچیز بوده است. این شرایط هم به سبب رفتارها و مداخلات دولت در بازار سرمایه و هم به دلیل ضعف در ابزار سازی برای جذب سرمایه‌های خرد و مدیریت بازار سرمایه ایجاد شده است.

حقانی نسب تصریح کرد: تمامی رفتارها ابزارها مقررات و حتی نهادهای مالی فعال در بازار سرمایه، کوتاه مدت نگری را در بازار سرمایه تقویت کرده و قوانین و مقررات محدود کننده از جمله دامنه نوسان، حجم مبنا و توقف نمادها و... مجال به تعادل رسیدن بازار سرمایه را نداده و در این سالها مرتباً شاهد روند های منفی فرسایش در این بازار بوده ایم. این شرایط از جذابیت سرمایه‌گذاری بازار سرمایه کاسته است.

این فعال بازارسرمایه تاکید کرد: با توجه به ساختار متشکل بازار سرمایه ابزارهای تعریف شده برای استفاده مردم و سرمایه‌گذاران خرد، نگاه کوتاه مدت را به بازار سرمایه تزریق کرده و نوسانات منفی این بازار را در چشم سرمایه‌گذاران پررنگ‌تر کرده است. ابزارهایی که موجود در بازار سرمایه عمدتاً سرمایه‌گذاران خرد را به سمت سرمایه‌گذاری مستقیم سوق داده، بی آنکه سرمایه‌گذاران دانش کافی در مورد نوسانات این بازار داشته باشند.

وی اضافه کرد: علاوه بر این، چالش بزرگ تر بازار سرمایه این است که در این سالها همواره نقطه اتصال مردم با بازار سرمایه، کارگزاری‌ها بوده‌اند که هیچ مسئولیتی در قبال مدیریت سرمایه و مشاوره به سرمایه گذاران نداشته اند؛ حال آنکه بازار سرمایه، به لحاظ ماهیتی بازاری تخصصی و کاملا حرفه‌ای است. در نتیجه مردم به دلیل عدم آموزش کافی، با دانش حداقلی وارد این بازار شده‌اند و تبعات این عدم آموزش موجب تشدید بی‌اعتمادی ها در بازار سرمایه شده است. همچنین مداخله های گسترده دولت چه در حوزه قیمت گذاری های دستوری و چه در حوزه انتشار اطلاعات و تغییر مقررات و قوانین موثر بر بازار سرمایه، نوسانات غیر عادی در بازار سرمایه را بیشتر کرده است. ضمن اینکه تضاد منافع بین دولت و سرمایه گذاران و یا سهامداران عمده و سهامداران خرد، به نوسانات این بازار دامن زده و این تصور در سرمایه‌گذاران شکل گرفته که این بازار قابلیت دستکاری دارد و ممکن است در بازار سرمایه، مورد سوء استفاده دولت یا سهامداران عمده قرار بگیرند.

حقانی نسب ادامه داد: حتی در روشهای سرمایه گذاری حرفه ای در این بازار نیز از رفتارهای اعتمادساز استفاده نشده است. در حال حاضر سرمایه گذاری غیر مستقیم در این بازار شامل دو روش (روش سرمایه گذاری غیر مستقیم مالکیت انفرادی از طریق سبدهای اختصاصی و روش سرمایه گذاری غیر مستقیم مالکیت مشاعی و مشترک از طریق صندوق های سرمایه گذاری) است.

این فعال بازارسرمایه همچنین افزود: نکته اینجاست که سرمایه‌گذارانی که تصمیم بگیرند از طریق سبدهای اختصاصی سرمایه گذاری کنند، قبل از ورود به بازار سرمایه با پر کردن فرم نظر سنجی و مشخص کردن شدت ریسک پذیری خود و... سرمایه گذاری آگاهانه تری دارند. ولی سرمایه‌گذاران از طریق صندوق‌های سرمایه‌گذاری یا مشتریان کارگزاری ها و سرمایه گذاران مستقیم، از مشاوره های لازم در مورد میزان ریسک و بازدهی بازار سرمایه برخوردار نمی‌شوند و اگر متحمل ضرر و زیان شوند، بار روانی منفی شدیدی برای بازار سرمایه به همراه دارند و در واقع سهامداران زیاندیده خودشان نوعی ضد تبلیغ هستند. سیاست گذاران این بازار باید بپذیرند که در این زمینه بسیار ضعیف عمل کرده‌اند و شرایطی را فراهم کرده‌اند که اکثر سرمایه‌گذاران بازاری غیر از بازار سرمایه را برای سرمایه گذاری های خود انتخاب می کنند.

حقانی نسب اذعان کرد: نکته دیگری که نباید از آن غافل شد این است که عمدتاً بازاری برای سرمایه‌گذاران جذابیت دارد که مداخله دولت در آن کمتر باشد و یا مشمول مالیات نباشد. از آنجا که بازارهای رقیب، معمولاً مالیاتی نمی پردازند و دولت نیز کنترل چندانی روی آنها ندارد، این بازارها برای سرمایه گذاران جذاب تر از بازار سرمایه هستند.

این کارشناس بازار سرمایه در خاتمه تصریح کرد: تداوم شرایط فعلی، فاجعه‌آمیز خواهد بود. دولتمردان، سیاست گذاران اقتصادی و حتی متولیان بازار سرمایه باید متوجه باشند نتیجه کم کاری ها و اشتباهاتشان، عدم جذابیت بازارهای مولد برای سرمایه‌گذاران است. عدم جذابیت سرمایه گذاری در بازار سرمایه و در مقابل آن، جذابیت سرمایه‌گذاری در بازارهای غیرمولد برای سرمایه‌گذاران یک فاجعه اقتصادی است. اگر بازار سرمایه را به عنوان نماد سرمایه‌گذاری در تولید کالا و خدمات بشناسیم، با چنین نظرسنجی هایی به این نتیجه خواهیم رسید که وضعیت سرمایه‌گذاری در کشور ما وحشتناک بوده و این وضعیت، تبعات نگران‌کننده برای اقتصاد ما به همراه خواهد داشت.

رئیس هیات مدیره سبدگردان هدف با اشاره به اینکه یکی از دلایل عقب ماندگی اقتصاد کشور ما همین اوضاع است، خاطرنشان کرد: ورود منابع و سرمایه‌های مردم به بازارهای سوداگرانه و یا خروج سرمایه ها از کشور، ثمره همین اشتباهات و کم کاری ها بوده و باعث شده اقتصادی که می‌توانست از طریق تولید تقویت شود، برپایه فعالیت‌های سوداگرانه و غیر تولیدی بنا شود. این وضعیت در شاخص های اقتصادی نیز تاثیرگذار بوده و دلیل رشد اقتصادی منفی در ۱۰ سال گذشته را باید در همین نظرسنجی ها جستجو کرد.

حقانی نسب افزود: سرمایه‌گذاری در حوزه املاک و مثلاً خرید و نگهداری زمینی که رشد قیمت آن هیچ تاثیری بر اقتصاد ما ندارد، یعنی خروج سرمایه ها از اقتصاد مولد و مانعی برای رشد و توسعه اقتصادی کشور ما! این مشکل باید مورد توجه سیاستگذاران دولتمردان قرار بگیرد و مادامی که موانع اصلی توسعه اقتصادی کشور برطرف نشود هیچ بهبودی در اقتصاد ایران حاصل نخواهد شد. مهمترین موانع پیش روی توسعه اقتصادی کشور، شامل رویه غلط بانک ها در اجرای بانکداری اسلامی که عامل اصلی بالا نگهداشتن نرخ بهره و حبس نقدینگی است؛ قیمت گذاری های دستوری؛ معافیت مالیاتی فعالیت های سوداگرانه و نیز استحمارگری و کوتاه مدت نگری در بازار سرمایه است‌ که موجب شده در ۱۰۰ روز ابتدای دولت آقای رئیسی هم تحرکی در اقتصاد کشور مشاهده نشود.