حالا شیشه خورده‌های "کساپا" را جمع کنید

به گزارش بورس‌نیوز، متأسفیم از اینکه هر هفته باید در خصوص حباب‌های قیمتی و ارزش فراتر از واقعیت شرکت‌ها به سرمایه‌گذاران، مدیران و ناظران نهاد‌های نظارتی اخطار دهیم. به نظر می‌رسد هر هفته می‌بایست، سؤالاتی در خصوص چرایی فراهم‌شدن شرایط رشد‌های نجومی و حباب گونه قیمت سهام شرکت‌ها و سوخت شدن سرمایه بسیاری از سهام‌داران خرد و سلب اعتماد از بازار سرمایه بپرسیم.

در این رسانه بار‌ها بر لزوم و ضرورت ایجاد ابزار‌های جدید مالی (البته جدید در بازار سرمایه کشور و نه سایر بازار‌های جهانی) نظیر فروش استقراضی (short sell) به‌عنوان ابزاری جلو گیرنده از رشد‌هایی غیرمنطقی و افزایش سطح تحلیل در بازار سرمایه کشور، صحبت کرده‌ایم. بااین‌وجود، علی‌رغم وعده و وعید‌های مختلف از سوی رؤسای کارآمد و کاردان پیشین و کنونی سازمان بورس در خصوص ایجاد این ابزار، هیچ نشانه‌ای از جدیت سازمان بورس دراین‌خصوص دیده نمی‌شود.

در عوض این دوستان و دانشمندان علوم مالی و نظارتی تا می‌توانند مجوز تأسیس صندوق‌های سرمایه‌گذاری متنوع و غیرضروری و هر ماه خبر از افتتاح یک بازار جدید می‌دهند.

اعطای مجوز انواع صندوق‌های با درآمد ثابت، در سهام، شاخصی، اهرمی، بخشی، صندوق در صندوق، جسورانه و... با منافع سرشار برای سازمان بورس، بورس، فرابورس و البته مدیران نهاد‌های مالی از یک سو و معرفی بازار‌های اول بورس، دوم بورس، اول فرابورس، دوم فرابورس، پایه زرد، پایه نارنجی، پایه قرمز، توافقی و جدیداً بازار نوآفرین با شمول تعداد بالایی از شرکت‌های کاغذی و تودرتو(که امیدواریم این گونه نباشد)، برخی از مهم‌ترین دستاورد‌های بزرگان علوم مالی شاغل در نهاد‌های تصمیم‌گیرنده بازار سرمایه در سال‌های اخیر است.

• اما پیشرفت در نظارت بر روند معاملات چه؟ شما بهتر می‌دانید

• پیشرفت در جلوگیری از نشت اطلاعات و رانت‌های خبری در بازار سرمایه چه؟ شما بهتر می‌دانید

• معرفی ابزار‌های جدید مالی نظیر فروش استقراضی چه؟ شما بهتر می‌دانید

• کمک به افزایش سطح آموزشی و تحلیلی سرمایه‌گذاران در بازار سرمایه چه؟ شما بهتر می‌دانید

• وضع قوانین سخت‌گیرانه علیه بی‌انضباطی‌ها و قصور هیئت‌های مدیره شرکت‌های متخلف چه؟ شما بهتر می‌دانید

• لغو پذیرش شرکت‌های زیان‌ده و یا انتقال شرکت‌های ناکارآمد به بازار‌های پایین‌تر و سخت‌تر شدن معاملات سهام این شرکت‌ها چه؟ شما بهتر می‌دانید

• افزایش نظارت بر عملکرد نهاد‌های مالی و شرکت‌های کارگزاری متخلف چه؟ شما بهتر می‌دانید

به هر صورت اینجا ایران است و سازمان بورس و بازار سرمایه نیز می‌بایست هم‌شکل و همسو با دیگر بخش‌های مفلوک اقتصاد کشور پیش رود و نمی‌توان انتظار اقداماتی علمی و شجاعانه از مدیرانی با دانش و متخصص داشته باشیم.

در سال‌های اخیر، اکثر رؤسا، مدیران سازمان بورس و شرکت بورس در خصوص لزوم دوطرفه شدن معاملات بازار سرمایه، به‌دفعات، توانایی فنی و علمی خود را در درک نیاز‌های بازار سرمایه به رخ همگان کشیده‌اند. بااین‌حال، سال‌ها بحث، مصاحبه و حتی کلنجار با نهاد‌های فقهی کشور در خصوص ضرورت وجود shot sell در بازار سرمایه کشور، منجر به پیاده‌سازی نسخه‌ای ضعیف و ناکارآمد در بازار آتی چند سهم، آن‌هم با شناور‌هایی پایین گردیده است.

نوسانات عجیب و بعضاً چند ده‌درصدی آتی سهام به دلیل حجم و شناوری پایین این ابزار در بازار آتی، موضوع راه‌اندازی این ابزار را به‌قدری به حاشیه برده است که بسیاری از کارشناسان معتقدند خطرات استفاده ضعیف از این ابزار از مزایای آن بیشتر است.

به‌هرحال آنچه کاملاً مشهود است مدیران و تصمیم‌گیران بازار سرمایه ما، نه می‌توانند راهکار‌های خلاقانه‌ای برای جلوگیری از رشد‌های حباب گونه ارزش شرکت‌های کوچک ارائه دهند و نه قادرند با سخت‌گیرانه‌تر کردن قوانین موجود و استفاده از ابزار‌های مرسوم در دنیا، چتر حمایتی خاصی برای کاهش ریسک‌های سرمایه‌گذاران خرد را ایجاد نمایند. 

در چهارشنبه‌های داغ این هفته قصد داریم تا با بررسی شرکت سایپا شیشه، شرایط عجیب و غیرقابل‌باور افزایش ارزش این شرکت در ماه‌های گذشته را بررسی کنیم.

اگر حباب نیست پس چیست؟ شرکتی با ۹ میلیارد تومان سود و ارزش ۸.۴۰۰ میلیاردتومانی

شاید باورش سخت باشد؛ ولی شرکتی که تا چند ماه پیش ارزشی بیش از ۸.۴۰۰ میلیارد تومان را هم به ثبت رساند، سود ۹ ماهه اش تنها ۶ میلیارد تومان است.

۶ میلیارد تومان سود خالص ۹ ماهه برای شرکت کوچکی که بیش از ۸۷ درصد از محصولاتش را به شرکت ورشکسته سایپا به عنوان سهامدار عمده اش می‌فروشد. محصولاتی که عمدتا شیشه خودرو‌های معلوم الحال و بی کیفیتی نظیر تیبا، شاهین و پراید با حاشیه سود‌های پایین و بعضا زیان‌های ناخالص تولید می‌شود.

به نظر نمی‌رسد تولید شیشه‌های پراید از رده تولید خارج شده، شیشه‌های تیبا و شاهین، بتوانید توجیه مناسبی برای رشد بیش از ۲۵ برابری قیمت هر سهم این شرکت در کمتر از ۲ سال گذشته باشد.

شاید باورتان نشود؛ اما در گزارش طرح توجیهی افزایش سرمایه شرکت که تنها چند ماه پیش بر سایت کدال بارگذاری گردیده، عملکرد شرکت در سال‌های ۱۴۰۲ و ۱۴۰۳ را زیانده پیش بینی کرده و سود سال‌های ۱۴۰۴ تا ۱۴۰۶ را با نگاهی خوشبینانه و در صورت انجام به موقع طرح توسعه این شرکت در حدود ۱۰۰ میلیارد تومان (سود ناچیزی در ۲ سال آینده و با تورم سالانه ۴۰ تا ۵۰ درصد کشور) در نظر گرفته شده است.

به عبارتی در صورت‌های مالی پیش‌بینی‌شده در گزارش هیئت‌مدیره شرکت نیز می‌توان شرایط نامناسب شرکت را متوجه شد.

املاک شرکت:

امیدوارم که همچون چند سال اخیر، عده‌ای از اهمیت املاک شرکت‌های خودروسازی و زیرمجموعه‌هایشان و اولویت بر سودآوری سخن به میان نیاورند، چرا که بر اساس صورت‌های مالی و تجدید ارزیابی زمین‌های شرکت در سال گذشته، کل ارزش برآوردی کل زمین‌های عمدتاً اوقافی شرکت، حدود ۴۰ میلیارد تومان برآورد شده است.

به عبارتی نه‌تنها شرکت از سودآوری مطلوبی برخوردار نیست؛ بلکه دارایی‌های قابل ذکری هم ندارد.

رشد ۲۵۰۰ درصدی ارزش شرکت در ۲ سال و چند پرسش:

همان‌گونه که در گزارش‌های پیشین نیز اشاره شد، سرمایه پایین، ضعف‌های نظارتی و منفعل عمل‌کردن با منظور و یا بی‌منظور سهام‌داران عمده، هر شرکت کوچکی را به پروژه‌ای برای دوستان سفته‌باز و معلوم‌الحال این روز‌های بازار سرمایه تبدیل می‌کند.

چگونه ممکن است ارزش شرکتی کوچک، در ۲ سال گذشته از ۲۵۰ میلیارد تومان به ۸.۴۰۰ میلیارد تومان افزایش یابد آنهم بدون هیچگونه تغییرات محسوس خاصی در سودآوری شرکت؟

چگونه ممکن است ارزش سهام شرکتی از ۲۵۰ میلیارد تومان به ۸.۴۰۰ میلیارد تومان افزایش یابد بدون فروش یک سهم از سهامدار عمده ورشکسته و پول لازمی همچون سایپا؟

همان‌گونه که در تصویر فوق مشاهده می‌گردد ارزش شرکت شیشه سایپا در تاریخ ۱۴۰۱/۰۱/۰۶، ۲۵۵ میلیارد تومان بوده است که با در نظر گرفتن درصد مالکیت ۷۰ درصدی سایپا در این شرکت، ارزش ۳۰ درصد سهام شناور این شرکت در حدود ۸۰ میلیارد تومان بوده است.

خوانندگان و فعالین بازار می‌دانند که احتمالاً برای پروژه کردن و بالابردن فضایی چنین سهمی، سرمایه‌ای در حدود ۲۵ درصد سهام شناور (حدود ۲۰ میلیارد تومان) هم کافی می‌باشد. یعنی سفته بازان معلوم الحال با اطمینان به عدم عرضه سهام شرکت در قیمت‌های بالا از سوی سهامدار عمده (خساپا)، می‌توانند ارزش چنین شرکتی را به راحتی ۲۵ برابر کنند.

جالب است بدانید، ارزش کل شرکت سایپا در آذرماه سال ۱۴۰۱، ارزش بازار شرکت سایپا به عنوان سهامدار عمده شیشه سایپا تنها ۳۱.۰۰۰ میلیارد تومان بوده است. حال آنکه ارزش شرکت شیشه سایپا در ماه گذشته به بیش از ۸.۴۰۰ میلیارد تومان رسیده است.

به عبارتی ارزش شرکت تولیدکننده شیشه و طلق برخی از ماشین‌های شرکت سایپا، به ۳۰ درصد ارزش شرکت تولید کننده سایپا رسیده است، ولی مدیران این شرکت حاضر به فروش سهام این شرکت نشدند.

در این راستا چند پرسش و ابهام پیش می‌آید:

۱- یا مدیران شرکت سایپا، شرایط مالی این شرکت را آن‌قدر عالی و مناسب ارزیابی می‌کنند که نیازی به فروش سهام حبابی شرکت‌های زیر مجموعه خود ندارند و یا ترجیح می‌دادند بنا به مصلحت خود و یا دیگران، از عرضه سهام این شرکت در قیمت‌های نجومی خودداری کنند.

به عبارتی شرکت سایپا با منابع مالی حاصل از عرضه ۳۰ تا ۴۰ درصد از سهام خود در این شرکت می‌توانست علاوه بر حفظ سیت مدیریتی خود، ۲ یا ۳ شرکت مشابه را تجهیز و احداث نماید.

۲- اگر مدیران شرکت سایپا، سهام این شرکت را (شیشه سایپا) استراتژیک و غیرقابل‌فروش می‌دانند، چرا این شرکت را در بازار بورس پذیرش کرده است؟

۳- آیا نام افراد منتفع از رشد بیش از ۲۵ برابری شرکت شیشه سایپا در نهاد‌های نظارتی بررسی گردیده است؟ خدایی ناکرده از دوستان سفته باز به نام و بیچاره کنندگان همیشگی سهامداران خرد که نمی‌باشند؟

۴- راهکار سازمان بورس برای جلوگیری از چنین رشد‌های غیرمنطقی در زمانی که سهام‌داران عمده به هر دلیلی حاضر به عرضه سهام خود نیستند، چه است؟ اصلاً سازمان بورس، شرکت بورس و فرابورس، وقتی برای فکرکردن به چنین مسائل کوچک و بی‌اهمیتی را دارد؟

۵- آیا شخصی در نهاد‌های نظارتی اتفاقات سال ۱۳۹۹ را به خاطر دارد؟ بسیاری از سهامداران عمده یا به دلیل عدم اشراف به مسائل مالی و سرمایه گذاری و یا به دلیل درگیر بودن سرمایه‌های مدیرانشان (با کد‌های بورسی عمه، خاله، دخترخاله و ..) در سهام شرکت‌های متبوع، سهمی عرضه نکردند و بعدا هم متهم به عدم حمایت از حباب‌های ترکیده شده، گردیدند.

آیا در مجموعه سایپا شخصی بر اصول مالی و علوم سرمایه‌گذاری مسلط نیست تا باعرضه سهام هم مانع از حباب قیمتی در زیرمجموعه‌هایش شود و هم بتواند از تأمین مالی انجام شده به نفع تولید شرکت استفاده کند؟

۶- خدایی ناکرده، فردا روز که قرار نیست این ارزش‌های غیرمنطقی و حباب گونه شرکت‌های زیر مجموعه، در تجدید ارزیابی شرکت سایپا محاسبه گردد؟ البته خیالمان آسوده است که کارشناسان کارکشته رسمی دادگستری و کارشناسان باتجربه سازمان بورس، احتمالاً این مسائل را درک خواهند کرد.

۷- باتوجه‌به اینکه شرکت سایپا در ۲ سال گذشته هیچ سهمی از این شرکت عرضه نکرده، احتمالا هیچ سهمی هم در روز‌ها و ماه‌های آتی خریداری نمی‌کند؛ بنابراین تکلیف این سهامداران همیشه در صف (گاه در صف خرید و گاه در صف فروش) چه می‌شود؟

بورس‌نیوز، رسانه تخصصی بازارسرمایه در راستای شفافیت هرچه بیشتر و روشن‌شدن مسیر سرمایه‌گذاری سهامداران، آمادگی درج پاسخ افراد و نهادهای ذکر شده در مطلب را دارد.