سهام پتروشیمی جهرم، یکی از طرح های کلاهبرداری بورس!
بورس‌نیوز:
کجای دنیا سهام یک زمین خشک و خالی را به مردم قالب میکنند؟ شرکت پتروشیمی جهرم با ارزش بازار ۲۴۴ میلیارد تومان و مبلغ درآمدی صفر، در بازار بورس معامله میشود و هنوز هم بسیاری از سهامداران این شرکت فکر میکنند قرار است پولدار شوند! جای این سهام در بازار نارنجی فرابورس نیست؛ باید اسم آن را کلا از لیست حذف کنند. مردم به جای مدیران و سهامداران عمده شرکت خجالت زده میشوند از اینکه در گزارشات تفسیری هیئت مدیره از ریسک و‌ها فرصت‌های شرکت نوشته میشود. ریسک و فرصت برای زمانی است که فروش و در نهایت، سود خالص شرکت افت میکند آن هم در کوتاه مدت، نه این شرکت که هیچ فروشی ندارد و سهامش ۱۵ سال است بدون هیچ خلق ارزشی دست به دست میشود!
مگر این همه صحبت از سخت گیری‌ها در اعطای مجوز به شرکت‌ها برای ورود به بورس و تامین مالی از سهامداران بیچاره نمیشود؟ چرا باید افرادی به خود اجازه بدهند که یک زمین خشک و خالی را با عنوان پتروشیمی جهرم به مبلغ کلان به مردم بفروشند. سرمایه تامین شده از طریق پذیره نویسی و عرضه اولیه شرکت برای چه اموراتی صرف میشود؟ اصلا چرا باید شرکتی که هیچ فعالیت اقتصادی و سودآوری ندارد، وارد بورس شده و با شکل گیری حباب قیمتی بزرگ، سهامدران را خانه خراب کند؟ قسمت دردناک ماجرا این است که ما وقتی کاهش سودآوری یک شرکت را مشاهده میکنیم، از ترس سریعا سمت صف فروش قرار میگیریم، اما سهام یک شرکت تو خالی را بدون هیچ توجیه اقتصادی خرید و فروش میکنیم.
پتروشیمی جهرم یک مجتمع پتروشیمی در جهرم در زمینی به مساحت ۳۰۰ هکتار در مجاورت منطقه ویژه اقتصادی و بندر خشک جهرم است که قرار بود بخشی از مسیر خط لوله اتیلن مرکز بوده و پلی‌اتیلن سبک خطی و سنگین با ظرفیت اسمی ۳۰۰ هزار تن در سال تولید کند. گفته میشود به دلیل تحریم‌ها مدیران و سهامداران عمده نتوانستند شرکت را راه اندازی کنند، اما تصمیمات بی اساس منجر به شکست این پروژه شد! یک فرد بی سواد هم میداند که در منطقه‌ای با آب و هوای گرم و خشک، شرکت پتروشیمی راه اندازی نمیکنند. البته مسئله فقط تامین آب نیست؛ بلکه تامین مالی کلان برای یک طرح اقتصادی بدون توجیه و ایجاد هزینه‌های کلان هم یک نوع تصمیم بی اساس و حتی کلاهبرداری از مردم به حساب می‌آید.
مگر فقط ارز‌های دیجیتال کلاهبرداری دارند؟ نه عزیزان، باور بفرمایید بورس ما هم پروژه‌های کلاهبرداری و بی ارزش کم ندارد! به نظر شما بورس ایران در مقایسه با بورس کشور‌های دیگر، چه قدر سالم است؟ شما بگویید؛ احداث یک کارخانه پتروشیمی با صدها میلیارد تومان تامین مالی از مردم، در منطقه گرم و خشک که نیاز به ۶.۵ میلیون متر مکعب آب برای عملیاتی شدن دارد و سالانه به مبلغ کلان هزینه‌های اداری و مالی ایجاد میکند، سهل انگاریست یا کلاهبرداری؟ اصلا نباید چنین طرحی اجرا میشد، حالا که اجرا کردند نباید وارد بورس میشد، چون هیچ فعالیت اقتصادی و سودآوری ندارد و فقط در این ۱۵ سال از سهامداران تامین مالی کردند تا چاله‌های خود را پر کنند!
دقیقا برای چه عملیاتی این همه هزینه میشود؟
شرکتی که ۱۵ سال است نتوانسته طبق وعده وعید‌های مدیرانش، با طرفیت اسمی ۳۰۰ هزار تن در سال محصول پلی اتیلن تولید کند، چرا باید سالانه میلیارد‌ها تومان هزینه اداری و عمومی ایجاد کرده و از جیب ملت تامین مالی کند؟ شرکت پتروشیمی جهرم در سال ۱۴۰۲ بدون هیچ فروش و فعالیت اقتصادی به مبلغ ۷ میلیارد تومان هزینه‌های اداری و عمومی داشته است که نسبت به سال ۱۴۰۱ به میزان ۳۹ درصد افزایش یافته و با توجه به سال‌های قبل، روند صعودی خود را ادامه خواهد داد. ارزش اسمی کل هزینه‌های اداری شرکت پتروشیمی جهرم از سال ۱۳۹۰ تا به الان ۳۱ میلیارد تومان شده که با احتساب تورم ۱۲ ساله بیش از ۱۰۰ میلیارد تومان میشود. یعنی ۱۰۰ میلیارد تومان از پول سهامداران خرد برای هیچ، هزینه شده و این هزینه‌ها تا سال‌ها ادامه خواهد داشت. تعداد نیروی انسانی شرکت به ۲۶ نفر رسیده است که میانگین دستمزد هر کدام از آن‌ها ماهانه ۲۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان برآورد میشود که با توجه به عدم فعالیت شرکت، پول مفت به حساب می‌آید!
اگر قرار باشد از صرافی دلار بخرید و پول را چند سال قبل از شما گرفته و دلار هایتان را نگه دارد، شما حاضر به خرید دلار از آن صرافی هستید؟ قطعا خیر؛ اما در بازار بورس، طرح‌هایی مثل پتروشیمی جهرم هستند که ۱۵ سال است که عده‌ای فقط با وعده وعید پول سهامدار خرد را آن هم در این شرایط اقتصادی و معیشت، بالا میکشند. مثلا اگر هزینه اداری ۵ هزار و ۷۰۰ میلیاردی شرکت پتروشیمی زاگرس قابل توجیه است؛ چون ۲۶ هزار میلیارد تومان فروش دارد که نسبت به سال ۱۴۰۱ هم ۲۰ درصد افزایش یافته است، اما برای شرکتی بدون فروش و درآمد آن هم ۱۵ سال چه توجیهی وجود دارد؟! اصلا فرض میکنیم هزینه‌های اداری به طور کامل صرف ساخت و ساز و امورات واجب اداری میشود؛ مگر سهامداران باید تاوان مجوز‌های پولی سازمان بورس و فرابورس را بدهند؟
حتما برخی از افراد متعصب میگویند اصلا چنین چیزی وجود ندارد و جهرم هم مانند دیگر پروژه‌های کلاهبرداری بورس در حالت کاشت یونجه و عدس و لوبیا است و از این طریق تا وقتی که شرکت به بهره برداری برسد، درآمد کسب خواهد کرد. به این دوستان باید گفت، فعالیت این شرکت در زمینه کشاورزی تعیین نشده و باید ۱۵ سال پیش به تولید پی اتیلن میپرداخت! برای یک پروژه که صدها میلیارد از طریق معاملات سهام، پذیره نویسی و افزایش سرمایه از مردم پول جمع آوری شده تا فرضا بعد از چند سال به بهره برداری رسیده و ارزش افزوده‌ای برای اقتصاد کشور و بخصوص سهامداران ایجاد کند، ارزش بازار بیش از هزار میلیارد تومان و سودآوری حداقل ۱۰۰ میلیارد تومان انتظار میرود!
تا کی قرار است سهامداران هزینه‌ها را متحمل شوند؟
برآورد مخارج تکمیل طرح احداث کارخانه پتروشیمی که باید قبل از ورود به بورس انجام میشد، مبلغ ۹ هزار و ۱۰۳ میلیارد تومان میباشد. در گزارشات تفسیری شرکت آمده که تا سال ۱۴۰۶ قرار است طرح تکمیل شده و به بهره برداری برسد؛ یعنی در واقع پروژه‌ای که ۱۵ سال قبل باید به بهره برداری میرسید، ۳ تا ۴ سال دیگر آن هم در حالت خوشبینانه انجام خواهد شد و تا وقتی که طرح به مرحله فروش برسد و سودآوری داشته باشد، باز هم از سهامداران تامین مالی سنگینی خواهند کرد! معلوم نیست چطور به این پروژه بی برنامه مجوز پذیرش در بورس و فرابورس را داده اند که ۱۵ سال است بدون هیچگونه فعالیت اقتصادی، فقط از سهامداران سرمایه جذب میکنند و هزینه‌های اضافی ایجاد شده را باید سهامداران متحمل شوند. البته به صورت تئوری و خوشبینانه تا سال ۱۴۰۶ نوشته شده وگرنه ممکن است ۱۵ سال دیگر همین روند ادامه دار باشد؛ چون مخارج برآوردی عوامل شرکت نسبت به ارزش بازاری که سهم دارد چیز دیگری میگوید!
۳۴۰ هکتار زمین برای یک پتروشیمی کوچک!
شرکت پتروشیمی زاگرس با ۳۴ همت ارزش بازار و ۱.۳ همت سود خالص در سال ۱۴۰۲ فقط ۳۶ هکتار زمین صنعتی دارد؛ شرکت پتروشیمی نوری با ۱۹۶ همت ارزش بازار و ۲۲ همت سود خالص کلهم اجمعین ۶۸ هکتار زمین با کاربری صنعتی دارد و مساحت زمین کارخانه سایر شرکت‌های پتروشیمی هم در همین حدود است. چه دلیلی دارد که پتروشیمی جهرم با ارزش بازار ۲۴۴ میلیاردی، فروش صفر و زیان خالص ۸.۴ میلیاردی به مساحت ۳۴۰ هکتار زمین داشته باشد؟!
شرکت‌های زراعتی و دامپروری به این اندازه زمین ندارند که مدیران و اعضای هیئت مدیره برای این پروژه در منطقه گرم و خشک و نیاز به ۶.۵ میلیون متر مکعب آب در سال ۳۴۰ هکتار زمین اختصاص دادند! این هم بر میگردد به تصمیمات بی برنامه و بی اساسی که تاوانش را باید سهامدار خرد با بیش از ۵۰ درصد تورم سالانه، ریسک‌های سیستماتیک، فرصت‌های از دست رفته و ... بدهد. تعداد ۲۶ نفر نیروی انسانی در یک زمین ۳۴۰ هکتاری، سوله ۶ هزار و ۳۰۰ متری و ساختمان اداری ۲۶۰ متری با ۱۵ سال بدون درآمد عملیاتی دقیقا چه کاری انجام میدهند؟ خب معلوم است که ریخت و پاش و هزینه‌های اضافی (از تشریفات و پذیرایی گرفته تا حقوق نیروی بیکار) امید و اعتماد سهامدار را در جهت رسیدن به اهداف بلند مدت شرکت از بین میبرد.
پتروشیمی جهرم چه بلایی سر سهامدارانش آورده است؟
قیمت سهام جهرم در سال ۱۳۹۲ با یک سقوط ۷۹ درصدی مواجه شد و به کف عمیق ۵۰ تومان رسید و پس از اینکه یک حمایت در این محدوده تشکیل داد، با فراز و نشیب بسیار به میزان ۸۰۰ درصد رشد کرد. سال ۹۹ که یک سیکل صعودی بزرگ در بازار بورس شکل گرفته بود، اکثر سهم‌ها بیش از ۵ هزار درصد رشد کردند و به تارگت‌های بسیار بالایی رسیدند. سهام پتروشیمی جهرم با آن همه روند فرسایشی و ریزش‌های وحشتناک همزمان با وضعیت نامطلوب شرکت فقط ۸۰۰ درصد طی ۶ سال رشد کرد که اگر بخواهیم تورم، ریسک‌های خود بازار و به استثنا ریسک‌های وحشتناک خود شرکت را لحاظ کنیم، تقریبا سودی نصیب سهامداران نشده است!
قسمت تلخ ماجرا تازه از سال ۹۹ شروع شد و اشک سهامداران را درآورد. سهام این پروژه تو خالی پس رشد ناچیزی که داشت، ۸۵ درصد سقوط کرد و از سقف تاریخی (ATH) خود در محدوده ۴۵۰ تومان به صورت شارپ به ۶۷ تومان رسید. سهامداران ۱۱ ساله این سهم که تکلیفشان مشخص است تقریبا ۳۵ درصد در ضرر هستند؛ اما سرمایه گذاران خردی که در سال ۹۹ وارد این پروژه شده بودند، تا به الان نزدیک به ۸۳ درصد در ضرر هستند، البته با در نظر گرفتن تورم و فرصت‌های از دست رفته تقریبا مبلغ سرمایه گذاری به صفر رسیده و صرف هزینه‌های اداری پرسنل بیکار شده است!
سال ۱۴۰۱ هم که بازار یک نیمپه بولرانی را تجربه کرد، سهام این شرکت توان رشد را نداشت و فقط ۱۳۵ درصد توانست بازدهی ایجاد کند که آن هم بدرد سهامدار نمیخورد. بعد از رشد ۱۳۵ درصدی مجددا ۵۷ درصد افت کرد و الان حدودا ۱.۵ سال است که قیمت روند ریزشی و فرساشی را تجربه میکند و تقریبا از همان اول حمایت‌های قیمتی را از دست میدهد. اگر از وضعیت بنیادی یک شرکت اطلاعی نداشتید، از نمودار قیمت سهامش میتوان فهمید که پشت پرده چه نقشه‌ای برای تامین مالی و خالی کردن جیب سهامدار خرد کشیده اند. سهامی که سقوط هایش چند برابر رشد‌ها میباشد و میانگین بازدهی آن در روند‌های صعودی حتی کمتر از شاخص‌های بازار است، طبیعتا حقوقی و سهامداران عمده قصد حمایت ندارند.
جهرم، مناسب سرمایه گذاری نیست!
از سال ۱۳۹۲ تا به الان، تمام سکه ۶ هزار و ۶۰۰ درصد، مسکن به صورت میانگین ۲ هزار و ۳۰۰ درصد، بیت کوین ۸۲۳ هزار درصد، شاخص هم وزن بورس ۹ هزار و ۱۰۰ درصد و اجناس و دارایی‌هایی که بازدهی چشمگیری داشته اند؛ آن وقت برخی از سهامداران این شرکت اعتقاد دارند که قرار است در سال‌های آتی قیمت رشد زیادی داشته باشد! زیان خالص جهرم در سال ۱۴۰۲ به مبلغ ۸.۴ میلیارد تومان میباشد که نسبت به سال ۱۴۰۱ به میزان ۲۶۱ درصد افزایش یافته که از جیب ملت تامین میشود. پروژه‌ای ۱۵ سال است هیچ فعالیت اقتصادی نداشته و فقط هزینه‌های اداری ایجاد میکند و بازدهی سهم تقریبا صفر است، چه توجیهی برای سرمایه گذاری دارد؟ حالا که شرکت فرابورس و سازمان بورس به راحتی مجوز ورود این زمین خشک و خالی را به بازار سهام داده است و در حال حاضر هم هیچ اقدامی نمیکنند (بازخرید سهام فروخته شده به مردم و حذف آن از بورس) خودتان باید محتاط باشید، وگرنه زیان سنگینی متحمل خواهید شد!
پایان مطلب
هادی بهرامی پژوهشگر بازار سرمایه
