بازار سرمایه در تنگنای سیاست‌های پولی/ بازار سرمایه قربانی اول جنگ بر سر نرخ بهره
امیر تقی‌خان تجریشی، رئیس هیئت‌مدیره گروه مالی فیروزه، در گفتگو با بورس نیوز، با اشاره به شرایط فعلی اقتصاد کشور و نقش بانک مرکزی در کنترل متغیر‌های کلان، تأکید کرد که سیاست‌های پولی در وضعیت کنونی باید به گونه‌ای طراحی و اجرا شوند که از آسیب به بازار سرمایه جلوگیری شود.
به گفته تجریشی، در شرایطی که انتظارات تورمی افزایش یافته و فشارهای سیاسی و بین‌المللی شدت گرفته، بانک مرکزی ناگزیر است برای کنترل رشد نقدینگی وارد عمل شود. یکی از مهم‌ترین ابزار‌های در اختیار این نهاد، کنترل ترازنامه بانک‌هاست؛ ابزاری که به‌طور طبیعی توان وام‌دهی بانک‌ها را محدود کرده و در نتیجه منجر به رشد نرخ بهره در بازار می‌شود.
وی افزود: اگر این افزایش نرخ بهره کنترل‌نشده و شدید باشد، به‌طور مستقیم بر جذابیت بازار سرمایه اثر منفی خواهد گذاشت و ریسک خروج سرمایه از بورس را افزایش می‌دهد.
وی یکی از راهکارهای مهم برای مدیریت نرخ بهره بدون آسیب به بازار سرمایه را اعمال سیاست‌های نظارتی قاطعانه بر بانک‌ها دانست. تجریشی تصریح کرد: برخی بانک‌های دارای کسری مزمن با پیشنهاد نرخ‌های بالاتر به بازیگران اصلی بازار بین‌بانکی تبدیل شده‌اند و به افزایش نرخ بهره دامن می‌زنند. حذف یا محدودسازی حضور این بانک‌ها در بازار بین‌بانکی و جلوگیری از جنگ سپرده‌گیری از طریق تعیین سقف مؤثر سود بانکی و ارتقای شفافیت نرخ‌ها از اقدامات ضروری بانک مرکزی در این مقطع زمانی است.
وی همچنین به نقش دولت در تعمیق بحران نرخ بهره اشاره کرد و گفت: در شرایطی که رشد پایه پولی محدود شده، تأمین کسری بودجه دولت از طریق فروش اوراق در بازار سرمایه رقابت برای منابع مالی را افزایش می‌دهد و به افزایش نرخ بهره منجر خواهد شد. این فرآیند در کنار فشارهای تورمی، نه‌تنها به ثبات اقتصاد کمکی نمی‌کند بلکه اثرات منفی آن در میان‌مدت به شکل افزایش انتظارات تورمی مجدد و کاهش اعتماد به بازار سرمایه بروز خواهد کرد.
تقی‌خان تجریشی با تأکید بر اهمیت هماهنگی میان سیاست‌های پولی و مالی، به نقش عملیات بازار باز در مدیریت کوتاه‌مدت نرخ بهره اشاره کرد. او افزود: بانک مرکزی باید از ابزار‌هایی مانند عملیات بازار باز و قرارداد‌های ریپو برای تنظیم نقدینگی استفاده کند. این ابزار‌ها امکان مدیریت هدفمند نرخ بهره را فراهم می‌کنند و می‌توانند از بروز نوسانات شدید که به بازار سهام ضربه می‌زنند، جلوگیری کنند.
در پایان، رئیس هیئت‌مدیره گروه مالی فیروزه با بیان اینکه برای حفظ تعادل در بازار‌های مالی کشور، نیاز به سیاست‌هایی هم‌راستا و منسجم میان دولت و بانک مرکزی وجود دارد، تأکید کرد که بی‌توجهی به تبعات افزایش نرخ بهره، می‌تواند علاوه بر آسیب به بازار سرمایه، به رکود تولید و تشدید مشکلات ساختاری اقتصاد منجر شود.
