روش ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻗﻴﻤﺖ ﻓﺮوش اوراق اﺧﺘﻴﺎر ﻓﺮوش ﺗﺒﻌﻲ در ﻫﺮ روز:
این فرمول مقداری ایراد دارد. فرمول اصلی به این صورت می باشد:
قیمت کچاد را در نظر بگیرید. در تاریخ 1393.4.9 قیمت پایانی کچاد 632 تومان بوده است. قیمت اعمال این شرکت نیز 717 تومان است. اعداد را در داخل فرمول قرار دهید. تعداد روزهای باقیمانده را 176 روز بگیرید. (در تاریخ فوق 4 روز از بازه ی 6 ماه گذشته است). رقمی که برای فروش اوراق تبعی در می آید عدد 24 می باشد که با استعلام از سایت Irbourse.com نیز به همین رقم خواهید رسید. این ارقام هر شب در سایت فوق به روز می شوند.
طبق محاسبات، سود خرید این اوراق با روش ساده حدودا 9.8 درصد می شود. برای بقیه سهم ها نیز همین رقم صدق می کند. اما به یاد داشته باشیم برای این اوراق حق بیمه ای نیز پرداخت می شود که هزینه فرصت از دست رفته آن نیز باید مورد محاسبه قرار گیرد، سود خالص نهایی یک عدد متغیر می شود که برای هر سهم متفاوت است. این سود را متوسط 9.4 درصد در نظر می گیریم. در جدول ذیل این سود را با بازارهای موازی مقایسه کرده ایم:
همانگونه که ملاحظه می کنید اوراق تبعی نسبت به بانک و اوراق مشارکت جذابیت کمتری دارد . طبیعی هم هست ، این ارقام کف سودیست که سهامدار می برد و ممکن است با گران شدن قیمت سهام بازدهی به مراتب بالاتری را نیز کسب کند .
بررسی چند نکته:
- در صورتی که سهم افزایش سرمایه ای داشته باشد یا سودی به شرکت تعلق گیرد قیمت
اعمال شرکت تغییرخواهد کرد. در بین این شرکت ها "سفارس"، "فولاد"، "تجارت"، "تاپیکو"، "تیپیکو"، "صادرات" و ... هنوز به
مجمع نرفته اند و بعد از مجمع به اندازه سود تقسیمی از قیمت اعمال سهم کسر خواهد
شد. به عنوان مثال اگر "تاپیکو" سود نقدی 100 تومانی تقسیم کند قیمت اعمال سهم
دیگر 502 تومان نخواهد بود و با تعدیل 402 تومان تعیین می شود .
- با توجه به اینکه قیمت فروش براساس قیمت
پایانی روز قبل محاسبه می شود، اگر سهم در همان روز خرید، صف فروش یا منفی باشد، خرید آن بسیار
جذاب تر است. هم چنین بالعکس (در صورت مثبت بودن قیمت سهام از جذابیت اوراق تبعی
کسر خواهد شد) این موضوع چون بسیار مهم است یک مثال برای آن ذکر می شود:
- در زمان سر رسید کل سهم با قیمت اعمال تسویه نمی شود، ما بالتفاوت قیمت سهم و قیمت اعمال در اختیار سهامدار قرار می گیرد. (اگر سهم در حالت بسیار خاص در آن روز و روزهای بعد صف فروش باشد ضرر متوجه سهامدار خواهد بود.)
- در سررسید ممکن است به جای مبلغ مابه التفاوت،
سهم تحویل خریدار شود. تصمیم گیری بر این موضوع بر عهده فروشنده اوراق است.
- در زمان اعمال ممکن است برخی از سهم ها بسته
باشند. در صورتی که تا یک هفته سهم باز شود این امکان که تاریخ اعمال به تعویق
بیفتد هست، اما برای بعد از یک هفته، قیمت پایانی آخرین روز ملاک تصمیم گیریست.
حال اگر سهم اتفاق با اهمیت منفی داشته باشد به نفع سهامدار و به ضرر فروشنده
خواهد بود و بالعکس.
- در صورتی که قیمت سهم پایینتر از قیمت اعمال باشد سهامدار (خریدار) این اختیار را دارد که اوراق تبعی را اجرا نکند، این حالت وقتی به وجود می آید که سهم در محدوده تاریخی اعمال چند روز مداوم صف خرید باشد ولی از قیمت اعمال قیمت کمتری داشته باشد، سهامدار می تواند اوراق تبعی را اجرا نکند و در سهم بماند.
- برای توضیح کلیت اوراق تبعی یک مثال ساده می زنیم، برای نماد "خساپا" حدودا 10 درصد قیمت شرکت را به عنوان بیمه پرداخته می شود و 20 درصد بالاتر از قیمت های امروز نیز قیمت اعمال شرکت است. در واقع این 10 درصدسودی که این روزها مطرح می شود اختلاف بین دو رقم 10 درصد و 20 درصد می باشد.
- پولی که بابت بیمه سهام هزینه شده است برگشت
ندارد. در محاسبه بازدهی این هزینه نیز لحاظ شده است .
در نهایت ویژگی مهم این طرح این است که وقتی قیمت های سهمی پایین می آیند سهامدارانی که اوراق تبعی را دارند، وارد صف فروش شرکت نمی شوند و تا زمان سر رسید صبر می کنند. این خود موجب آرامش در بازار می شود و صد البته هم چه در ریزش و چه در رشد سهام سهامداری که اوراق را خریده است آرامش مضاعف خواهد داشت .
در حال حاضر بانک رقیب هر بازاری می باشد. (رقیب بازار مسکن، طلا، ارز، سکه، تولیدات، بورسو ...) این اوراق طوری طراحی شده است که در مقایسه با بانک توان رقابت داشته باشد. یک سرمایه گذار همان سودی را که از بانک می گیرد در همین بازار می توان تضمینی بگیرد. علاوه بر این از مزایای بورس نیز می توانید بهره مند شود.اوراق تبعی می تواند یک پیشنهاد سخاوتمندانه به سرمایه گذارانی باشد که ترس از حضور در بورس دارند.
بهنام بهزادفر – تحلیلگر همفکران
