قرارداد 70 میلیاردی که اگر مراقب نباشیم، صدها بابک زنجانی دارد!

بعد از اینکه پرونده ایران در یک سیر غیرقانونی و غیر حقوقی از آژانس بین المللی انرژی اتمی خارج و به شورای امنیت سازمان ملل ارجاع شد، تحریم های بین المللی علیه ایران شکل گرفت. در ادامه این تحریم ها به قدری افزایش یافت که در تاریخ روابط بین الملل به جز مورد عراق مشابه ای ندارد و حتی خانم هیلاری کیلنتون وزیر امور خارجه سابق ایالات متحده این تحریم ها را فلج کننده خواند.

به گزارش «تابناک»؛ ایران بارها اعلام کرده است که با کمال افتخار این تحریم های ظالمانه را دور می زند و در آینده نیز  تحریم ها را دور خواهد زد و هیچگاه نمی گذارد که این تحریم ها به هدف خود برسد.

 میان کارشناسان تحریم ها همیشه این نکته وجود داشته است که راهکار دور زدن تحریم ها چگونه است و چه مکانیزم ها و راهکارهایی دارد. حتی عده ای مطرح می کنند که  آیا تحریم ها، مانند بازی موش و گربه است که در آن موش می تواند به راحتی اطلاعات جریانات مالی را از گربه پنهان نگه دارد یا خیر ؟ یا این که اندازه ی نفوذپذیری تحریم ها علیه ایران چه میزان است؟ 

چندی پیش «مارک دابوویتز» در مقاله ای در «فارن پالسی»  16 راهکار برای دورزدن تحریم ها را در  نوشت. در این مقاله، وی به معرفی 16 روشی که ایران و شرکای تجاری آن، برای نقض تحریم ها و پنهان کردن ردپای خود استفاده می کنند، پرداخته است.

یکی از راهکارهایی که دابوویتز در این مقاله به آن اشاره می کند؛ موضوع مبادله پایاپای نفت در ازای ارز کشور خریدار و همچنین مبادله نفتی با کشورهای انرژی که مالکیت آنها دولتی است.

در این مقاله وی اشاره می کند که یکی از راهکارهای دور زدن تحریم ها این است که « نفت خود را به صورت پایاپای معامله کنید. نفت خود را به چین، هند، کره جنوبی و دیگر کشورها داده و به ارز محلی پول دریافت کنید و بعد از آن کالاها و خدمات مورد نیاز خود را از آن کشورها خریداری کنید. 

بانک ها و مقاماتی که تمایل به همکاری دارند را ترغیب کنید که برخی از این پول ها را منتقل کرده و به بنگاه های ارز های خارجی در خلیج فارس برده و بعد از آن، این پول ها را در ازای هزینه ای به پول نقد بدل کنید. در هر حال، ترک ها با خوشحالی پول نفت ایران را به طلا پرداخت می کنند»

از طرف دیگر وی در راهکاری دیگر بیان می دارد که« نفت خود را با شرکت های انرژی دولتی معاوضه کنید، ترجیحا با شرکت هایی که کرملین مالکیت آنها را در اختیار دارد. به این شرکت ها در ازای نفت شما به مشتریان تان، کمیسیون سنگین پرداخت کنید. نفت آنها را از نو از طریق دریای خزر یا نفتکش هایی که از شمال به جنوب می رانند به ارمنستان منتقل کنید. همین روش را در قبال ترکیه و دوستانی که در محفل درونی حزب حاکم دارید، انجام دهید. وی در پایان اشاره می کند که «البته بیش از حد به کرملین تکیه نکنید»!

گویی ایران نیز در این برهه زمانی یکی از مهمترین رویکردهای خود را در تقابل با تحریم ها و همچنین دور زدن تحریم ها همین روش بالا را انتخاب کرده است. بعد از اینکه در چند ماه گذشته برخی از مقامات و رسانه های روسی خبر از تهاتر نفت میان ایران و روسیه می دادند؛ در یازدهمین جلسه کمیسیون مشترک اقتصادی ایران و روسیه، ۷۰ میلیارد یورو پروژه اقتصادی بین ایران و روسیه امضا شد. اگرچه دو طرف اعلام می کنند که در این قرار داد موضوع تهاتر نفت وجود ندارد.

در همین حال امروز حسین سبحانی‌نیا عضو هیأت رئیسه مجلس، با بیان اینکه ایران و روسیه با ائتلاف اقتصادی در برابر تحریم‌ها می‌ایستند؛گفته است که با همکاری‌های جدید میان دو کشور می‌توان از ابزار تهاتر برای تبادلات اقتصادی استفاده کرد تا به گونه‌ای تحریم‌ها دور زده شوند.

در مورد اینکه آیا تهاتر نفتی با روسیه و کشورهای منطقه می تواند منجر به دور زدن تحریم ها شود یا خیر چند نکته ضروری است.

1-    تاکنون روسیه و چین در معاملات تجاری و نفتی از ایران بهره برده اند، اما با این حال این دو کشور بارها به صورت علنی و عملی اعلام کرده اند که نسبت به قطعنامه های شورای امنیت پایبند هستند و تنها تحریم های یک جانبه غرب علیه ایران را نادیده می گیرند. در واقع نباید این موضوع را نتادیده گرفت که تحریم ها بیشترین منفعت را به این دو کشور رسانده است، زیرا بدون وارد کردن هیچ ارزی به ایران تنها با تهاتر و استفاده از پول داخلی خود به دور زدن تحریم ها کمک کرده اند.

2-    یکی از موضوعاتی که باید به آن توجه جدی داشت؛ موضوع شیوه های دور زدن تحریم ها است. متاسفانه در چند سال گذشته با شرایطی مواجه بوده ایم که عده ای با نام دور زدن تحریم ها به سودهای کلانی دست پیدا کرده اند و حتی تخلفات اقتصادی همچون ماجرای 3000 میلیارد و بابک زنجانی رخ داد. شدت این تخلفات به جایی رسید که حتی آقای روحانی رئیس جمهور اعلام کرد « برخی به بهانه دور زدن تحریم ها منافع ملت را دور زدند». بنابراین یکی از دغدغه ها این موضوع است که دوباره با نام تهاتر نفتی یا سایر قردادها؛ شاهد تخلفات اقتصادی و ظهور بابک زنجانی های جدید در اقتصاد ایران نباشیم.

3-    یکی از راهکارهای غربی ها برای جلوگیری از بروز فساد در قراردادها و مبادلات اقتصادی شفافیت است. در صورتی که مفاد این قرادادها به صورت شفاف منتشر و دستگاه های نظارتی بر اجرای آن نظارت داشته باشند، به احتمال قوی کمتر شاهد بروز تخلف در مبادلات و قراردادهای اقتصادی خواهیم بود.

به هر حال با توجه به اینکه تفاهنامه 70 میلیاردی میان ایران و روسیه در مراحل اولیه توافق می باشد؛ از یک طرف لزوم شفافیت و جلوگیری از فساد و تخلف امری ضروری است و از طرف دیگر بسنده نکردن و کلید طلایی محسوب نکردن تهاتر نفتی به عنوان کلید طلایی دور زدن تحریم ها محسوب نمی شود!