نگاه به ایران از بوستون آمریکا

در این کنفرانس طیف گسترده‌ای از مباحث مربوط به اقتصاد ایران در هفت نشست مجزا مورد بررسی قرار می‌گیرد. اثر تحریم بر صادرات ایران، اقتصاد سیاسی سیاست‌گذاری تاثیر اصلاحات آموزشی و یارانه‌ای و... از سوی اقتصاددانان ایرانی خارج از کشور بررسی شده است.

شادی آذری
دانشگاه بوستون واقع در ایالت ماساچوست، دیروز و امروز شاهد برگزاری سومین کنفرانس بین‌المللی اقتصاد ایران با حضور اقتصاددانان ایرانی مقیم خارج بوده است.

این کنفرانس دو روزه به ابتکار سندیکای بین‌المللی اقتصاد ایران برپا شده است. این سندیکا یک نهاد خصوصی، غیرانتفاعی و غیرسیاسی متشکل از استادان و دانشگاهیانی است که به مطالعه مسائل مربوط به اقتصاد ایران علاقه‌مندند. دکتر هاشم پسران، یکی از بخت‌های دریافت جایزه نوبل اقتصاد سال گذشته، ریاست این سندیکا را بر عهده دارد. در سایت این سندیکا اهداف آن چنین اعلام شده است: الف) ترویج تحقیق و بررسی اقتصاد ایران در سطح استاندارد بالا ب) ایجاد همکاری بین اشخاص و سازمان‌هایی که در جهت اهداف این سندیکا گام بر می‌دارند ج) تسهیل ارتباط بین استادان از طریق وب‌سایت، جلسات و انتشارات سندیکا د) ایجاد درک بهتر از چالش‌ها و فرصت‌های سیاست‌های اقتصادی ایران.
این کنفرانس سومین کنفرانس بین‌المللی از این دست است. نخستین کنفرانس سندیکای بین‌المللی اقتصاد ایران در دسامبر سال 2011 در دانشگاه لندن برگزار شده بود. دومین کنفرانس بین‌المللی این سندیکا در ژوئن سال 2013 در دانشگاه استانبول برگزار شده بود و این سومین کنفرانس در دانشگاه بوستون ایالت ماساچوست آمریکا برپا شده است. نشریه «اپلایداکونومتریکس» و «برنامه جوامع و تمدن‌های اسلامی» دانشگاه بوستون حامیان مالی این کنفرانس دو روزه هستند.
در این کنفرانس دو روزه طیف گسترده‌ای از مباحث مربوط به اقتصاد ایران در هفت نشست مجزا مطرح شده و مورد بررسی قرار گرفته است. عناوین مقالات ارائه شده در این کنفرانس و جلسات آن به‌ این شرح است:

  برنامه‌های روز جمعه
نشست نخست: عملکرد اقتصاد ایران در شرایط تحریم‌های بین‌المللی، ریاست این جلسه را حسنعلی مهران، رئیس پیشین بانک مرکزی ایران بر عهده داشته است.
• تحریم‌های نفتی و اقتصاد جهانی: تحلیل شرایط مختلف، کامیار محدث (دانشگاه کمبریج)، هاشم پسران (دانشگاه کالیفرنیای جنوبی)، با حضور رابرت بلات اوگل (از صندوق بین‌المللی پول)
• جرقه تحریم ها: آیا تغییر جهت صادرات به صادرکنندگان ایرانی کمک می‌کند؟، جمال ابراهیم حیدر (مدرسه‌اقتصاد پاریس)، با حضور هادی صالحی اصفهانی (داشگاه ایلینوی)
در این مقاله با استفاده از داده‌های مجزا در زمینه صادرات غیرنفتی ایران، وجود، میزان و مکانیسم تغییر جهت صادرات ایران پس از اعمال تحریم‌ها بر صادرات ایران مورد بررسی قرار گرفته است. از جمله یافته‌های این مقاله این است که دو‌سوم ارزش صادرات غیرنفتی ایران که تصور می‌شد به‌خاطر تحریم‌ها از بین رفته است، به مقاصدی که مشمول تحریم‌ها نشده‌اند تغییر جهت داده‌اند.
در نهایت این مقاله چنین نتیجه‌گیری کرده است که تحریم بر صادرات در شرایطی که دنیا جهانی‌سازی شده است، تاثیر کمتری می‌گذارد، چون صادرکنندگان مسیر صادرات خود را از یک مقصد صادراتی به مقصدی دیگر تغییر می‌دهند.
نشست دوم: اصلاحات مالی و کنترل ادغام‌ها در ایران
• محدودیت صادرات و اصلاحات مالی داخلی، فیروز گهواری (دانشگاه ایلینوی) سید‌محمد کریمی (دانشگاه واشنگتن)، با حضور حامد قدوسی (موسسه تکنولوژی استیونس)
• کنترل ادغام‌ها در ایران: حرکت به‌سوی یک نظام کارآمد کنترل ادغام‌ها در قانون رقابت ایران، محسن نیک بین (دانشگاه تهران)، با حضور کامیار محدث (دانشگاه کمبریج)
نشست سوم: پانل تاریخ اقتصادی ایران به ریاست وحید نوشیروانی (موسسه هریتیج فارسی)
• اهداف و سیاست‌های بانک مرکزی ایران 1960 تا 1978، حسنعلی مهران (رئیس پیشین بانک مرکزی ایران)
• نابرابری درآمدی و تحرک اجتماعی در ایران پیش از انقلاب، علی بانوعزیزی (دانشگاه بوستون)
• اقتصاد سیاسی سیاست‌گذاری‌های اقتصاد کلان در ایران و اندونزی پس از شوک نفتی 1973، رامین ناصحی (SOAS و دانشگاه کویین مری لندن)
در این مقاله با استفاده از روش تاریخی تطبیقی بررسی شده است که چرا پس از شوک نفتی سال 1973 تکنوکرات‌ها از جریان سیاست‌گذاری برای اقتصاد کلان ایران به حاشیه رانده شدند، اما در اندونزی تکنوکرات‌ها همچنان در قدرت ماندند. در کل این مقاله بر اهمیت عوامل وابسته به قرائن (در سطح گسترده‌تر، عوامل تاریخی) تاکید می‌کند تا رفتار حکومت‌های غنی از نفت را توضیح دهد.

  برنامه‌های روزشنبه
نشست چهارم: سیاست‌های اقتصادی و نتایج آموزشی آن در ایران، به ریاست نادره چاملو (مشاور ارشد پیشین بانک جهانی)
• بررسی تاثیر اصلاحات آموزشی سال 1992 ایران بر ترک تحصیل از دبیرستان و پیوستن به بازار کار، علی هاشمی (دانشگاه اشلند)، مهدی مجبوری (دانشگاه بوستون)، جواد صالحی اصفهانی (ویرجینیا تک)، با حضور معاون رضوی (دانشگاه برندیس)
در این مقاله با بررسی اصلاح نظام آموزشی مقطع دبیرستان و به‌کارگیری «نظام جدید» که در آن سال‌های آموزش دبیرستان از 4 سال به 3 سال کاهش یافت، در مورد تاثیر این اصلاحات بر آمار ترک تحصیل از دبیرستان و ورود به بازار کار چنین نتیجه‌گیری شده است که این اصلاحات در دستیابی به اهدافش موفق نبوده است.

• رواج تحصیلات بیش از حد در ایران، نادر حبیبی (دانشگاه برندیس)، غلامرضا کشاورز حداد (دانشگاه صنعتی شریف)، با حضور حسن حکیمیان (SOAS)
در یافته‌های این مقاله آمده است که سرشماری درآمد و هزینه خانوارها نشان می‌دهد طی سال‌های 2001 تا 2012 تعداد شاغلان دارای بیش از 12 سال سابقه تحصیلات (یک سال یا بیشتر)، در بسیاری از مشاغلی که نیاز به مهارت کم دارند و 12 سال سابقه تحصیلات یا کمتر برای آنها کافی است، افزایش یافته است. این افزایش تعداد برای زنان بیشتر بوده است.
نشست پنجم: توانمندسازی و رفاه زنان در ایران، به ریاست علی بانوعزیزی (دانشگاه بوستون)

• برق رسانی به حومه شهرها و توانمندسازی زنان در ایران، جواد صالحی اصفهانی (ویرجینیا تک)، سارا تقواطلب (ویرجینیا تک)، با حضور فاطمه اعتماد مقدم (دانشگاه هوفسترا)
در این مقاله با اشاره به افزایش برق رسانی به حومه شهرها پس از انقلاب اسلامی از آن به‌عنوان عاملی مهم و تعیین‌کننده در توانمندسازی زنان و نرخ باروری آنان اشاره شده است.
• شکوفایی رفاه اقتصادی خانوارها با استفاده از روش‌های تشخیص غیرمستقیم، معاون رضوی (دانشگاه برندیس)، با حضور پروین علیزاده (دانشگاه بوستون)
نشست ششم: عرضه نیروی کار و بیکاری در ایران، به ریاست فاطمه اعتماد مقدم (دانشگاه هوفستار)
• تاثیر انتقال بی قید و شرط نقدینگی بر عرضه نیروی کار: شاهدی از طرح اصلاح یارانه انرژی ایران، جواد صالحی اصفهانی (ویرجینیا تک)، محمد‌‌هادی مصطفوی دهزویی (ویرجینیا تک)، با حضور غلامرضا کشاورز حداد (دانشگاه صنعتی شریف)

• در چکیده مقاله «تاثیر انتقال بی‌قید و شرط نقدینگی بر عرضه نیروی کار: شاهدی از طرح اصلاح یارانه انرژی در ایران» که امروز در این کنفرانس ارائه خواهد شد چنین آمده است:
در این مقاله متغیرهای زیادی در زمینه مصرف انرژی، درآمد و اندازه خانوار مورد بررسی قرار گرفت و تاثیر سایر شوک‌های اقتصادی بر انتقال نقدینگی که موجب کاهش اشتغال در این سال‌ها شده است، مجزا شد و هیچ شاهدی دال بر اینکه این انتقال نقدینگی یارانه انرژی تاثیر منفی بر اشتغال گذاشته است، یافت نشد.

• نتایج جنسیت فرزند و بازار کار مردان بر جوامعی که جهیزیه پرداخت می‌شود حسین عباسی (دانشگاه بلومزبرگ پنسیلوانیا)، سیدمحمد کریمی (دانشگاه واشنگتن)، با حضور: علی هاشمی (دانشگاه اشلند)
نشست هفتم: پانل جامع به ریاست هاشم پسران (دانشگاه کالیفرنیای جنوبی)

• سیاست اقتصادی جاری در ایران، اعضای پانل: رابرت بلات اوگل (صندوق بین‌المللی پول)، نادره چاملو (مشاور ارشد پیشین بانک جهانی)، یدالله دادگر (دانشگاه بهشتی)، هادی صالحی اصفهانی (دانشگاه ایلینوی)
 در نهایت نیز جلسه‌ای با حضور اعضای سندیکای بین‌المللی اقتصاد ایران و مراسم اختتامیه برگزار می‌شود که در آن حسن حکیمیان به‌عنوان دبیر اجرایی سندیکا و دکتر هاشم پسران، رئیس سندیکا سخنرانی خواهند کرد./دنیای اقتصاد