مسابقه معکوس در بازار نفت

گروه نفت و پتروشیمی، نسیم علایی: با تداوم ارسال سیگنال‌های منفی در بازار نفت، بهای نفت به کانال 62 دلار ریزش کرد. عراق به پیروی از عربستان بهای نفت خود را برای خریداران آسیایی کاهش داد و همین شائبه جنگ قیمتی بین اعضای اوپک را تقویت کرد و موجب ریزش بهای نفت شد. در ساعات اولیه دیروز، با بازگشایی بازار، قیمت نفت روند نزولی خود را ادامه داد، به‌طوری که نفت خام آمریکا وارد کانال 62 دلار شد. نفت برنت نیز با افتی مشابه به زیر 67 دلار به ازای هر بشکه ریزش کرد. در این بین برآورد بلومبرگ از سطح ذخایر آمریکا که کاهش آن را نشان می‌دهد موجب شد قدری بهای نفت صعود کند.

به نظر می‌رسد در یک قدمی تحقق برخی پیش‌بینی‌ها هستیم؛ پیش از نشست اوپک برخی تحلیلگران اعلام کردند در صورت تثبیت سقف تولید این سازمان، بهای نفت به زیر 60 دلار خواهد رسید. از سویی براساس برخی تحلیل‌های همسو به نظر می‌رسد میانگین بهای نفت ظرف 6 ماه آینده بین قیمت 60 تا 65 دلار باشد.

دیروز در پی انتشار خبر تخفیف بهای نفت عراق برای خریداران آسیایی این کشور قیمت نفت در بازارهای جهانی 5/3دلار ریزش کرد. عربستان سعودی بعد از اینکه با لجاجت سقف تولید اوپک را در آخرین اجلاس این سازمان ثابت نگه داشت و موجب افت هفت دلاری بهای نفت ظرف 2 روز شد، این بار با ارائه تخفیف‌هایی به مشتریان آسیایی و آمریکایی خود که از سال 2002 تاکنون بی‌سابقه بوده است به ریزش بهای نفت دامن زده است. از آنجا که عربستان بزرگ‌ترین تولید‌کننده اوپک است، ظرف چند سال گذشته با افزایش سهم خود از بازار و با وجود ظرفیت مازاد تولید از اثر‌گذاری بیشتری نسبت به دیگر اعضای این سازمان برخوردار است و خود به تنهایی می‌تواند در بازار اثر‌گذار باشد و دیگر کشورهای عضو هماهنگ به دنبال عربستان و هماهنگ با این کشور رفتار می‌کنند. بین اعضای اوپک عراق اولین کشوری است که به دنباله‌روی از عربستان بهای نفت خود را کاهش داد. عراق به‌عنوان دومین تولید‌کننده بزرگ سازمان کشورهای صادر‌کننده نفت در اقدامی مشابه بیشترین تخفیف را ظرف یازده سال گذشته برای مشتریان آسیایی خود لحاظ کرد و حدود 4 دلار بهای نفت سبک بصره را برای تحویل در ماه ژانویه کاهش داده است.

در این بین ایران هنوز بهای نفت تحویلی در ماه ژانویه را اعلام نکرده است. از آنجا که کاهش بهای نفت از سوی عربستان و عراق ممکن است به جذب مشتریان دیگر اعضای اوپک بینجامد، طبیعی است دیگر کشورهای عضو نیز بهای نفت خود را کاهش دهند که این به‌طور قطع به ریزش بیشتر قیمت‌ها منجر می‌شود.

از سویی بلومبرگ روز گذشته در گزارشی اعلام کرد تعداد دکل‌های فعال در میادین نفتی شیل افزایش داشته است. براساس تحلیل این سایت خبری تولیدکنندگان شیل برای حفظ سهم خود از بازار در تقابل با کاهش قیمت کشورهای عضو اوپک بر تولید نفت خود افزوده‌اند.

در این بین وزیر نفت کشورمان نیز در گفت‌وگو با خبرگزاری مهر درباره احتمال برگزاری نشست فوق العاده اوپک در صورت کاهش بیشتر قیمت نفت خام در بازار جهانی گفت: تمامی تصمیمات در سطح سازمان اوپک براساس اجماع کل اعضا و کشورهای عضو اتخاذ می‌شود. وزیر نفت همچنین با اشاره به تعیین نفت 72دلاری در لایحه قانون بودجه سال آینده، اظهار کرد: پیش‌بینی قیمت نفت برای سال 2015 میلادی سخت است و حتی اخباری که مطرح می‌شود، بیشتر گمانه‌زنی است.

وی در تشریح مهم‌ترین‌ دلایل کاهش قیمت نفت در سال‌جاری میلادی، یادآور شد: افزایش عرضه نفت، کاهش رشد اقتصادی به ویژه در کشورهایی همچون ژاپن، چین، برزیل و کشورهای عضو اتحادیه اروپا و افزایش تولید نفت و گاز ذخایر متعارف مهم‌ترین دلایل کاهش قیمت نفت است.

این درحالی است که ریزش بهای نفت در پی مازاد عرضه در بازار رخ داده و موجب ریزش بیش از 40 درصدی بهای نفت ظرف 5 ماه گذشته شده است. مازاد عرضه که در 3 ماهه سوم سال میلادی جاری به بیش از یک میلیون بشکه در روز رسید، براساس آخرین گزارش ماهانه سازمان اطلاعات انرژی آمریکا در سطح کمی قرار گرفته حتی اوپک در گزارش ماهانه خود از وضعیت بازار نفت در ماه اکتبر کمبود عرضه 200 هزار بشکه‌ای را در بازار برآورد کرده بود. بسیاری از تحلیلگران بر این باورند که مازاد عرضه موجود در بازار به قدری نیست که افت 40 درصدی بهای نفت را توجیه کند و کارشناسان بر این باورند که افت بهای نفت بیشتر تحت عوامل روانی بازار رخ داده است و احتمال وجود حباب منفی در بازار نفت را بیش از پیش تقویت کرد. البته احتمال ایجاد مازاد عرضه در 3 ماهه دوم سال 2015 در ورود بازار به فاز خرسی بی‌تاثیر نبوده است.

کاهش بهای نفت از سوی بزرگ‌ترین کشورهای عضو اوپک در حالی رخ می‌دهد که به نظر می‌رسد اعضای این سازمان خود را برای ریزش بیشتر بهای نفت آماده کرده‌اند.

در بین اعضای اوپک، کویت اولین کشوری است که با پیش‌بینی قیمت 65 دلاری نفت و ماندگاری این قیمت برای 7 ماه آینده، نشان داد که این کشور آماده افت بیشتر بهای نفت است. روز دوشنبه مدیرعامل شرکت کویت پترولیوم گفت: «من فکر می‌کنم قیمت نفت طی 6 تا 7 ماه آینده در این سطح یعنی حدود 65 دلار باقی خواهد ماند. به اعتقاد نزار الادسانی بهبود اوضاع اقتصادی به افزایش سمت تقاضا منجر خواهد شد. بحران سیاسی یا تغییر سیاست‌های اوپک عواملی هستند که می‌توانند موجب رشد بهای نفت شوند. به گزارش رویترز اظهارات مدیرعامل شرکت کویت پترولیوم نشان می‌دهد کشورهای تولید‌کننده حاشیه خلیج فارس آماده تحمل کردن سقوط قیمت‌ها هستند. در واقع کویت و امارات با همراهی کردن عربستان در نشست اخیر سازمان کشورهای صادر‌کننده نفت، خلاف نظر دیگر اعضای سازمان مانع از کاهش تولید اوپک شدند.

از سویی گمانه‌زنی‌هایی که پیش از این از کاهش تولید نفت شیل خبر می‌داد کمرنگ شده است. چراکه اولا کاهش بهای نفت به کاهش سرمایه‌گذاری روی این نوع ذخایر منجر می‌شود و دکل‌های قدیمی همچنان به تولید نفت خود ادامه می‌دهند و رشد تولید شیل اویل‌ها فعلا ادامه خواهد داشت. روز گذشته آژانس بین‌المللی انرژی نیز اعلام کرد تاثیر کاهش بهای نفت بر تولیدات شیل آمریکا تا 6 ماه آینده مشخص می‌شود و در این مدت تولید‌کنندگان شیل به تولید نفت خود خواهند افزود. از سویی به نظر می‌رسد هزینه استخراج تولید نفت شیل کمتر از آنچه است که پیش از این برآورد می‌شد.

اظهارات مدیرعامل شرکت کویت پترولیوم و گزارش آژانس که از کاهش عرضه شیل در 6 ماهه سوم خبر می‌دهد با پیش‌بینی بانک مورگان‌استنلی همسو است. پیش از این نیز این بانک که بازارهای نفتی را نیز رصد می‌کند ضمن کاهش برآورد خود از بهای نفت در سال‌های 2015 و 2016 اعلام کرد که در سه ماهه دوم سال آینده نفت با افت شدید قیمتی مواجه خواهد شد و پس از آن است که بهای نفت ممکن است روند صعودی به خود گیرد.