اسلحه «سیب» علیه جنگ نفت

حسین موسوی: در شرایطی که اروپا و ایالات‌متحده، اقدامات تنبیهی‌ سخت‌تری برای روسیه در نظر گرفته‌اند، این کشور نیز دست به مقابله زده است و با یک سلاح غیرمتعارف به جنگ با غربی‌ها و متحدان آنها رفته است؛ «سیب».

روسیه از 7 اوت واردات سیب را از کشورهایی که به‌نوعی از تحریم‌های غربی‌ها علیه این کشور حمایت می‌کرده‌اند، ممنوع اعلام کرده است. این موضوع شامل حال لهستان هم می‌شود که بیشترین انتقاد را در بحران اوکراین علیه روسیه داشته است. این ممنوعیت تاکنون ضربه اساسی به این کشور وارد کرده است. بنا به گفته «مرکز بین‌المللی تجارت» لهستان بزرگ‌ترین صادر‌کننده سیب بوده که در سال گذشته میلادی نزدیک به 380 میلیون دلار به روسیه در این زمینه صادرات داشته است. در حالی که باغداران لهستانی به دلیل لغو این تجارت روزهای سختی را می‌گذرانند، فرصتی برای یکی از دوستان پوتین فراهم شده است تا بتواند از این موقعیت نهایت بهره را ببرد. درست یک روز پس از اینکه ورود سیب لهستان به روسیه ممنوع اعلام شد، «گنادی تیموشنکو»، یار غار قدیمی پوتین که در زمان وی به یکی از غول‌ترین افراد روسی در حوزه نفت و انرژی تبدیل شده است، وارد عمل می‌شود و بخش عمده‌ای از سهم بزرگ‌ترین شرکت تولید‌کننده سیب را در روسیه می‌خرد. او با خریدن این شرکت در نقش یک «میهن‌پرست» ظاهر می‌شود و به داد پوتین می‌رسد. او با خرید 40 درصد از سهام شرکت «گروه ولگا» از هلدینگ «آلما» نقشی قهرمانانه ایفا می‌کند تا مشکلات پوتین را در این زمینه رفع و رجوع کند. برای تیموشنکوی 62 ساله این کار دو عایدی داشته است: نخست‌ اینکه او در خلأ حضور شرکت‌های لهستانی می‌تواند سود سرشاری ببرد. دیگر اینکه او خود را در شرایط سخت تحریم‌ها حامی روسیه نشان می‌دهد. او با این حرکت، تصویری که از خود به جا گذاشته است همچون شوالیه‌ای میهن‌پرست بوده که یار و یاور روسیه شده است. تیموشنکو از دهه 90، پوتین را می‌شناسد و همواره سعی داشته در برابر غرب حامی وی باشد. حالا با تحمیل تحریم‌های غربی‌، او بار دیگر در نقش یک حامی برای پوتین ظاهر شده و به میادین بازگشته است.

تیموشنکو در بیانیه‌ای که به مناسبت خرید سهام شرکت ولگا داشته است می‌گوید: «این نخستین دارایی با ارزش ما در کشاورزی است. مطمئنم که شرکت ولگا می‌تواند در حوزه غذایی تامین امنیت را برای روسیه به بار آورد.» او سپس برای اینکه نقش قهرمانانه خود را در این بیانیه از قلم نیندازد، می‌افزاید: «برای من این اقدام تنها یک تجارت به حساب نمی‌آید، برای گروه ما، این یک ماموریت اجتماعی محسوب می‌شود.»

اقدام تیموشنکو اما بعد دیگری هم دارد و آن هم تسویه حساب با غرب است. در شرایطی که اروپا و ایالات‌متحده سعی داشتند اطرافیان پوتین را زمین‌گیر کنند، تیموشنکو را نیز در لیست تحریم‌ها قرار دادند و حالا او با این اقدام خود در پی انتقام گرفتن از غرب و حامیان آنها است.

تاکنون بسیاری از خبرگزاری‌ها و رسانه‌ها سعی داشته‌اند با تیموشنکو مصاحبه‌ای داشته باشند اما او به هیچ‌کدام از آنها پاسخ مثبتی نداده است. اما یکی از مسوولان «ولگا گروپ» به رویترز می‌گوید: «سیب مهم‌ترین میوه برای مصرف‌کنندگان روسی است. روسیه از بزرگ‌ترین وارد‌کنندگان سیب در جهان است. با وجود این، روسیه کمتر از 50 درصد سیب مصرفی را در داخل تولید می‌کند. ما متوجه شدیم که این موقعیت خوبی است تا بتوانیم کمپانی خود را رشد و توسعه دهیم.» غربی‌ها به رهبری ایالات‌متحده سعی دارند با اعمال تحریم‌های سفت و سخت، به‌ویژه در حوزه انرژی، پوتین را زمینگیر کنند تا وی از بلندپروازی‌های خود در اوکراین دست بردارد اما این موضوع با یک اشکال مواجه است. درست است که روسیه با تحریم نفتی مواجه شده و ارزش روبل نیز به‌طور وحشتناکی در برابر دلار سقوط کرده است اما دوستان پولدار پوتین قصد دارند اقتصاد روسیه را سرپا نگه‌ دارند. تیموشنکو تنها یکی از دوستان وی است که پشت پوتین ایستاده است و از وی حمایت می‌کند تا قدرت خود را در برابر غرب افزایش دهد. در این میان، نیکلای شامالوف، یکی دیگر از شوالیه‌های اقتصادی پوتین نیز برای حمایت از رئیس‌جمهوری‌شان وارد گود شده و او نیز در بخش کشاورزی دست به سرمایه‌گذاری زده است.

ولادیمیر میلوف، یکی از معاونان نفتی سابق وزیر انرژی این کشور که هم‌اینک در جبهه مقابل پوتین قرار گرفته و وارد هنگ اپوزیسیون شده است می‌گوید: متحدان پوتین استادان زبردستی هستند که در نتیجه کارهایی که حکومت باعث و بانی آن بوده است، بیشترین بهره‌کشی را می‌کنند. او ادامه می‌دهد: «اگر شما به خصوصیات رفتاری افرادی مثل تیموشنکو دقت کنید، متوجه می‌شوید که آنها همیشه به این روش‌های مشابه متوسل شده‌اند، در شرایطی که او بارها گفته است وی هرگز در هیچ برهه‌ای کمک حال پوتین نبوده است و پوتین نیز در تکمیل سخنان وی گفته است تیموشنکو به کمک او نیاز ندارد.» در حالی که سرمایه‌گذاران خارجی یکایک از روسیه پرواز می‌کنند و به موطن خود باز می‌گردند، پولدارانی همچون تیموشنکو سعی دارند جایگاه خود را در اقتصاد روسیه تقویت کنند. در این‌باره یکی از مدیران هلدینگ آلما با تکذیب جاه‌طلبی‌های تیموشنکو از طرح‌های وی اظهار بی‌اطلاعی می‌کند اما کارکنان باغستان‌های این شرکت در گفت‌وگو با رویترز گفته‌اند که این شرکت آماده یک جهش عظیم است و قصد دارد باغ‌های خود را گسترش دهد.

کریستوفی آرلانده، مدیر فنی شرکت آلما می‌گوید: «این شرکت هم‌اینک دارای باغ‌هایی به وسعت 800 هکتار است و شاید براساس طرح‌های تیموشنکو 500 هکتار دیگر نیز به وسعت باغ‌های آلما اضافه شود.» آرلانده ادامه می‌دهد: «در اینجا زمین‌های زیادی وجود دارد که شرکت می‌تواند آنها را خریداری کند. بازار روسیه پتانسیل خوبی دارد.» همزمان با تحریم‌های غربی‌ها و کمک نیروهای داخلی برای تامین محصولات روسیه، سه کشور صربستان، آذربایجان و چین هم سعی داشته‌اند شکاف موجود را پر کنند و میوه‌هایی را که پوتین ورود آنها را از برخی کشورها ممنوع اعلام کرده است به بازار روسیه صادر کنند. این سه کشور قصد دارند تا از خلأ حضور شرکت‌های غربی در این بازار استفاده کنند و محصولات خود را به روسیه بفرستند. اما با وجود تحریم‌های یک‌جانبه غربی‌ها، بازار روسیه همچنان برای کشاورزان روسیه و سرمایه‌گذاران جذاب است، زیرا فرصت‌های بی‌شماری به‌وجود آمده است که می‌توانند از آن نهایت بهره را ببرند. به گفته برخی، این افراد با کمک کرملین وارد این حوزه می‌شوند و اقدام به سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی می‌کنند. زمانی که ورود میوه و برخی دیگر از محصولات غذایی به روسیه ممنوع شد، کرملین اعلام کرد که سرمایه‌گذاری در این بخش را افزایش خواهد داد تا وابستگی این کشور را نسبت به واردات کمتر کند. قرار است روسیه سرمایه‌گذاری را در این بخش تا 30 درصد افزایش دهد و تا 5 سال آینده به رقم 25.5 میلیارد دلار برساند. پوتین در این راستا روی افرادی همچون تیموشنکو و شامالوف حساب باز کرده است. تیموشنکو، از دهه 90 در کنار پوتین بوده است و شامالوف نیز دوستی 20 ساله‌ای با رئیس‌جمهوری روسیه دارد. این افراد محتاج یکدیگرند و به‌نوعی همدیگر را تکمیل می‌کنند. تیموشنکو خزانه ثروت خود را از راه نفت و گاز پر کرده است. او کار خود را از شرکت «گون‌ور» آغاز کرد و در سال 2000، زمانی که پوتین به مقام ریاست‌جمهوری این کشور رسید، این شرکت رشد سریعی را پشت سر گذاشت. این شرکت پس از دوران روی کار آمدن پوتین تبدیل به یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های مبادله کالا شده است. اینک نیز با شروع تحریم‌های غرب این افراد تبدیل به میهن‌پرستان حوزه غذایی شده‌اند و و میهن‌پرستانه نیز دستور می‌دهند مردم این کشور نوشیدنی‌ها و غذاهای غربی را بایکوت کنند. پوتین نیز همواره حامی صنایع غذایی داخلی است. او در جایی نیز گفته است: قصد ندارم به کوکاکولا توهین کنم، اما ما هم نوشیدنی‌های غیرالکلی ملی خودمان را داریم. تنها لازم است که از آنها حمایت شود. امثال تیموشنکو تنها افرادی نیستند که از سوبسیدهای صنعتی بهره می‌برند. شامالوف و برخی دیگر از دوستان قدیمی وی هستند که در این بازار توانسته‌اند هم محصولات داخلی کشورشان را تامین کنند و هم به رشد صنعت میوه و آبمیوه کمک شایانی کنند. در مقابل هم دولت قرار است در این زمینه به این شرکت‌ها کمک‌های درخور توجهی کند. آرلانده، مدیر فنی ولگا هم می‌گوید امیدوار است حکومت از آنها حمایت کند.