نقش رسانه ها در تعیین قیمت جهانی نفت

به گزارشافکارنیوز،در ۴ ماه گذشته قیمت نفت جهانی به کمتر از نصف کاهش یافته است.کارشناسان نظرات مختلفی را برای کاهش قیمت و عوامل مختلف و بعضا متضادی را برای کاهش قیمت نفت مطرح می کنند،اما شواهد موجود همگی بر این نکته تاکید دارند که کاهش قیمت نفت تا این حد، سیاسی است و عوامل اقتصادی قیمت نفت را تا این حد کاهش نداده اند.

در بین عوامل سیاسی نقش رسانه از همه بیشتر است تا جایی که می توان گفت این رسانه ها هستند که قیمت نفت را تعیین می کنند، اما چگونه؟ در حال حاضر قیمت نفت در دنیا بر اساس عرضه و تقاضا و در بورس های بزرگ دنیا تعیین می شود و لذا به نظر می رسد این فرضیه که عوامل غیراقتصادی بر قیمت نفت تاثیر دارند قابل پذیرش نیست، اما باید به این نکته توجه کرد که قیمت در بازارهای بورس دنیا بر اساس عرضه و تقاضای مورد انتظار بازار شکل می گیرد. در بازار نفت، قیمت جاری نفت تابعی از قیمت مورد انتظار آن در آینده است، لذا اگر انتظار این باشد که ماه آینده عرضه نفت کم می شود، هرچند میزان عرضه جاری آن تغییر نکرده باشد قیمت جاری نفت افزایش می یابد و لذا در این جاست که نقش رسانه ها در شکل دادن و تاثیرگذاری بر عرضه و تقاضای مورد انتظار مشخص می شود.

به این صورت که رسانه ها با ارائه گزارش های موسسه‌های مختلفی که عرضه و تقاضای نفت را پیش بینی می کنند و یا با انتشار اخباری که نشانگر کاهش و یا افزایش امنیت عرضه و تقاضا هستند، در عرضه و تقاضای مورد انتظار بازار تاثیر می گذارند. یک نمونه از این تاثیرگذاری رسانه‌ای را در فوت پادشاه عربستان در روزهای اخیر مشاهده شد به طوری که پس از مرگ پادشاه عربستان به دلیل احتمال ایجاد مشکل در عرضه نفت خام عربستان قیمت نفت ۲ دلار افزایش یافت، اما بلافاصله رسانه های غربی خبری مبنی بر عدم تغییر سیاست‌های پادشاه جدید مخابره کردند که باعث کاهش دوباره قیمت نفت شد.

کاهش قیمت نفت در ماه های اخیر با توضیحاتی که داده شد بیشتر سیاسی به نظر می رسد، کشورهای مختلف واکنش های متفاوتی از خود نشان دادند. در بین کشورهای عمده تولید کننده نفت، برخی کشورها مانند کویت و عربستان با کاهش تولید نفت به منظور افزایش قیمت ها مخالفت کردند و برخی کشورها مانند ایران و ونزوئلا خواستار کاهش تولید نفت برای افزایش مجدد قیمت ها شدند. در بین مخالفان کاهش قیمت نفت، تنها رئیس جمهور ونزوئلا با سفر به کشورهای مختلف تولید کننده عمده نفت خام تلاش کرد تا این کشورها را برای کاهش تولید خود راضی کند تا بتواند جلوی روند کاهش قیمت نفت را بگیرد هرچند تلاش های وی نتیجه ای نداشت.

در بین مسئولان کشور ما از ابتدای کاهش قیمت نفت تنها رئیس جمهور محترم چند بار بر این نکته تاکید کرده اند که کاهش قیمت نفت یک توطئه سیاسی است که هدف آن ضربه زدن به کشور ماست، اما تقریبا هیچ تلاش قابل توجهی توسط بقیه مسئولان کشور به خصوص مسئولان ارشد وزارت نفت کشورمان (به غیر از سفرهای محدود وزیر نفت به چندین کشور قبل از برگزاری اجلاس اوپک) برای مقابله با روند موجود دیده نشد.

هفته های ابتدایی افت قیمت جهانی نفت، انتظار این بود که مسئولان وزارت نفت با درخواست برای تشکیل جلسه فوری اوپک و کاهش تولید اوپک مانع روند کاهش قیمت نفت شوند اما آقای زنگنه اعلام کردند که نیازی به تشکیل جلسه فوری اوپک نیست و ایران درخواستی برای تشکیل فوری این جلسه نخواهد داشت. با تشکیل جلسه اوپک باز هم مسئولان کشورمان موضع محکم و تلاش زیادی برای راضی کردن اوپک برای کاهش قیمت نفت انجام ندادند و نتیجه آن جلسه هم ادامه و حتی تشدید روند کاهش قیمت نفت شد. بعد از آن هم مسئولان وزارت نفت تلاش خاصی در راستای متوقف کردن روند کاهش قیمت نفت انجام ندادند و تنها رئیس جمهور بود که بر توطئه بودن کاهش قیمت تاکید کرد. تا این که در اقدامی عجیب چهارشنبه هفته گذشته آقای زنگنه در جمع خبرنگاران اعلام کرد که با نفت ۲۵ دلاری مشکلی ندارند.

این سخنان آقای زنگنه از سوی اغلب رسانه‌های داخلی بازتاب یافت و به سرعت توسط خبرگزاری های بین المللی نظیر رویترز مخابره شد تا جایی که با استناد به مصاحبه آقای زنگنه، قیمت نفت ۲ دلار کاهش یافت، البته شنبه این هفته، وزارت نفت با انتشار اطلاعیه‌ای اعلام کرد که وزیر نفت هیچ رقمی را برای قیمت‌های آتی نفت پیش بینی نکرده است، اما نکته آن جاست که انتشار این اطلاعیه با چند روز تاخیر، دیگر فایده ای ندارد و به نظر می رسد تنها برای رفع مسئولیت از وزیر نفت این اطلاعیه صادر شده است و کاهش قیمت نفت جبران نخواهد شد.

در مجموع، ضروری است که مسئولان کشور و به خصوص وزیر نفت در موضع‌گیری ها و انجام مصاحبه های خود دقت بیشتری داشته باشند، زیرا همانطور که در این یادداشت نشان داده شد، رسانه ها نقش زیادی در تعیین قیمت جهانی نفت دارند و تلاش می کنند از سخنان افراد مختلف به نفع خود سوء استفاده کنند. همچنین باید به این نکته نیز توجه داشت همان طور که انجام یک مصاحبه می تواند کاهش قیمت جهانی نفت را به همراه داشته باشد، عکس همین کار نیز امکان پذیر است، البته به شرطی که از این پتانسیل به درستی استفاده شود.