موج تورمی در پیش است/ پول ملی تضعیف‌شده و می‌شود/ بانک مرکزی توان ورود ندارد/ بانک‌ها عامل افزایش قیمت

کارشناس ارشد مسائل اقتصاد با بیان اینکه بازار از سیاست‌های دستوری پیروی نمی‌کند، گفت: افزایش قیمت ارز با توجه به تعیین دستوری، قابل پیش‌بینی بود و بانک مرکزی اگر سکوت کرده، یعنی امکانات در حد کفایت نیست تا بتواند ورود کند.

وی افزود: در همه دنیا و در کشور ما این موضوع اثبات‌شده است که بازار از دستورالعمل و بخشنامه تبعیت نمی‌کند و فقط عرضه و تقاضا را می‌فهمد؛ البته شاید بتوان تعادلی بین عرضه و تقاضا ایجاد کرد، اما قیمت را بازار تعیین خواهد کرد.

کارشناس مسائل اقتصادی با اشاره دونرخی بودن قیمت ارز در کشور، گفت: در این شرایط مدیریت بازار خیلی سخت است. هم‌اکنون تفاوت نرخ دلار مبادله‌ای و بازار آزاد به 850 تومان رسیده و این باعث هجوم افرادی برای خرید دلار مبادله‌ای خواهد شد؛ دولت هم نمی‌تواند پاسخگوی این میزان تقاضا باشد و تقاضا به سمت به بازار واقعی سوق پیدا می‌کند.

هاشمی ادامه داد: وقتی مصرف‌کنندگان واقعی نمی‌توانند ارز موردنیاز خود را از نظام بانکی تأمین کنند، به سمت بازار آزاد می‌روند و در بازار هم قدرت برابری ارزها واقعی نیست. امروز هیچ فردی نمی‌تواند بگوید دلار باید چه قیمتی باشد، زیرا روابط زیادی در تجارت بین‌المللی نداریم و نمی‌توان گفت که قدرت برابری خرید یک دلار معادل چند تومان است.

وی با اشاره به افزایش قیمت دلار، تصریح کرد: در ماه‌های پایانی سال قرار داریم و در این زمان تقاضا برای خرید دلار افزایش می‌یابد، همچنین مصرف ریالی دولت بالا است. بانک‌ها هم دچار مشکل هستند و منابع ارزی ندارند و عرضه ارز فقط از محل صادرات غیرنفتی و فروش نفت که در اختیار دولت است، امکان دارد.

مدیرعامل اسبق بانک‌های صادرات و سرمایه ادامه داد: اگر در اقتصاد ایران، دلار یک نرخ داشته باشد، دولت خیلی تحت‌فشار نخواهد بود. دولت اگر بخواهد دلار را باقیمت مبادله‌ای بفروشد، یک رانت بزرگ ایجاد خواهد شد و شاید مجبور است آن را به نرخ آزاد بفروش برساند.

حسینی هاشمی بیان کرد: ارز آزاد در دست پتروشیمی‌ها و... است، افرادی که ارز در اختیار دارند، منافع خود را در نظر می‌گیرند که آن را با چه قیمتی به فروش برسانند، لذا دولت اکنون باید بازار آزاد را مدیریت کند.

وی یکسان‌سازی نرخ ارز را اقدامی در جهت مدیریت ارز عنوان کرد و گفت: زمانی که نرخ ارز تک‌نرخی شود، تقاضای رانتی و فرصت‌طلبان از بین خواهد رفت و بازار تقاضای واقعی را پوشش می‌دهد و قیمت آرامش و تعادل پیدا می‌کند.

به گفته هاشمی، دولت با کسری بودجه مواجه است و نمی‌توان آن را انکار کرد؛ همچنین در اواخر سال قرار داریم و تقاضا برای ارز مسافری و غیر بازرگانی افزایش می‌یابد. البته قانونی وجود دارد که وقتی قیمت ارزها منطقی نباشد، پول بد، پول خوب را خارج می‌کند، یعنی ریال باعث خروج دلار از کشور می‌شود که همان خروج سرمایه است و این موارد بر افزایش بیشتر نرخ ارز تاثیر گذار است.

کارشناس مسائل پولی و بانکی با بیان اینکه برخی برای حفظ ارزش دارایی خود و داشتن پس‌انداز قابل‌اتکا ریال خود را به دلار تبدیل می‌کنند، اظهار کرد: برخی هم دلار خود را از کشور خارج می‌کنند که این باعث کاهش میزان عرضه ارز و ایجاد بحران خواهد شد که تک‌نرخی بودن نرخ ارز، منفعت تبدیل نرخ‌های غیرضروری از بین می‌برد.

وی با اشاره به اطلاعیه بانک مرکزی مبنی بر اینکه فعالان اقتصادی از نظام بانکی ارز خود را تأمین کنند، تصریح کرد: بانک‌ها اگر ارزی داشته باشند با توجه به شرایط بد مالی آن‌ها، به بالاترین قیمت خواهند فروخت و حتی ممکن است به گرانی بیشتر ارز دامن بزنند.

حسینی هاشمی مورد این سؤال که نوبخت رئیس سازمان برنامه‌ و بودجه گفته بود، نرخ ارز مبادله‌ای، نرخ موردنظر دولت برای تک‌نرخی شدن است، پاسخ داد: این موضوع مستلزم داشتن ارز است تا بتوانند اختلاف قیمت 850 تومانی نرخ دلار مبادله‌ای با بازار آزاد را پوشش دهد؛ آیا دولت چنین امکاناتی دارد؟، آیا منطقی است که ذخایر ملی را حراج کند، زیرا دلارهای که حاصل فروش نفت است را در بازار می‌فروشیم.

کارشناس مسائل اقتصادی در پاسخ به این سؤال که با توجه به اختلاف قیمت ارز مبادله‌ای و بازار آزاد، می‌توان نرخ دلار را تک‌نرخی کرد، گفت: بله، زیرا یکسان‌سازی نرخ ارز در شرایطی می‌تواند رخ دهد که تفاوت قیمت بازار آزاد و دولتی زیاد شود و امروز باید نرخ ارز تک‌نرخی شود. دولت در بازار ارز می‌فروشد و نمی‌تواند منابع و ذخایر ملی را 850 تومان ارزان‌تر به فروش برساند.

وی درباره این موضوع که برخی می‌گویند دولت باعث افزایش قیمت ارز است، بیان کرد: مطمئناً چنین نیست و افزایش قیمت ارز، بحران ایجاد خواهد کرد و هیچ دولتی نمی‌خواهد برای خود بحران ایجاد کند. دولت اگر بخواهد ارز را با قیمت بالاتری بفروشد، بهانه راحتی با عنوان یکسان‌سازی نرخ ارز دارد. چرا باید عرضه ارز را کم کند و قیمت را بالا برود.

هاشمی با اشاره به اینکه باید بپذیرفت که ریال در برابر دلار تضعیف‌شده و می‌شود، گفت: نمی‌توان نرخ یکسانی داشت. نرخ رشد تورم ریال 10درصد و حوزه دلار یک درصد است؛ اگر این آمار درست باشد، چه فردی می‌تواند بگوید این دو نرخ باهم ثابت است، درحالی‌که اصلاً نیست.

کارشناسان مسائل اقتصاد با تأکید بر اینکه اکنون قدرت دلار در مقابل سایر ارز‌های دیگر افزایش‌یافته است، ادامه داد: آیا مسئولین حوزه یورو و یا پوند دامپینگ (بازارشکنی) را انجام می‌دهند و می‌گویند نرخ برابر و ثابت است، که پاسخ نه است و زمانی یک یورو برابر با 1.2دلار بوده و اکنون یک یورو برابر 1.04 دلار است و آن‌ها در یورو این موضوع را قبول دارند و ما در ایران قبول نداریم.

وی اضافه کرد: اجازه برابری نرخ ارز را نمی‌دهیم و به‌نوعی قیمت را دستوری تعیین می‌شود، به همین دلیل مانند فنری جمع و ناگهان با اتفاق و یا ناتوانی در عرضه ارز به قیمت مورد و عدم مدیریت، آزاد خواهد شد و خود را نشان می‌دهد؛ مثلاً رمانی مانند اربعین، عید نوروز، کریسمس و مسافرت‌های خارجی و... با افزایش قیمت می‌توان آن را مشاهده کرد.

حسینی هاشمی با تأکید بر اینکه اگر بخواهیم اقتصاد رشد یابد با افزایش تقاضای دلار مواجه خواهد شد، گفت: رشد تقاضای دلار باعث افزایش قیمت می‌شود و تا زمانی ادامه خواهد یافت که تقاضا پوشش داده و قیمت واقعی شود.

مدیرعامل اسبق بانک های صادرات و سرمایه بیان کرد: یکسان‌سازی نرخ ارز مدیریت بازار را راحت‌تر خواهد کرد، البته مشکل را حل نمی‌کند، زیرا اقتصاد ایران کسری بودجه دارد؛ هزینه عمرانی نسبت به بودجه جاری بسیار کمتر است، سرمایه‌گذاری جدید ایجاد نمی‌شود، رشد اقتصادی نداریم؛ به همین دلیل اقتصاد وابسته به واردات خواهد شد و تولیدکنندگان داخلی دچار بحران و از بین می‌روند. از طرفی نیاز به واردات، تقاضا را افزایش داده و فشار وارد می‌کند که نتیجه این موارد باعث افزایش قیمت ارز خواهد شد.

کارشناس مسائل اقتصادی در مورد تأثیر افزایش قیمت ارز بر نرخ رشد تورم، گفت: قطعاً باعث افزایش تورم خواهد شد. البته با توجه به کنترل نرخ تورم از طریق سیاست‌های انقباضی به نام نظم مالی و نرخ رشد نقدینگی، اگر بخواهیم رونق ایجاد شود، در آینده یک موج تورمی جدید خواهیم داشت.

حسینی هاشمی در مورد سکوت بانک مرکزی، اظهار داشت: بانک مرکزی مسئول کنترل قیمت ارز نیست و حسابدار دولت است که باسیاست‌ گذاری پولی برای تقویت ارزش پول ملی اقدام کرده و باید ارز موردنیاز بازرگانی را تأمین کند نه ارز مسافرتی. بانک مرکزی اگر سکوت کرده است، یعنی امکانات در حد کفایت نیست تا بتواند ورود کند.