بررسی متانول سازهای بورسی

متانول یا متیل الکل یا الکل متیلیک که ساده‌ترین نوعالکلهاستبا فرمول شیمیایی CH3OH شناخته می‌شود. متانول از فعالیتبی‌هوازیگونه‌های زیادی ازباکتریهاتولید می‌شود و در نتیجه مقدار اندکی از بخار متانول وارد جو شده و پس از چندین روز به‌وسیله اکسیژن و با کمک نور خورشید اکسید شده بهآبودی اکسید کربنتبدیل می‌گردد.

متانول به‌عنوانضد یخ،حلالوسوختبکار برده می‌شود.از متانول برای تقلیباتانولنیز استفاده می‌شود، این عمل به منظور غیر قابل شرب نمودن اتانولی که برای مصارف صنعتی تولید می‌شود، انجام می‌پذیرد. متانول برای تهیه فرمالدئید نیز استفاده می‌شود که آن هم در تهیه پلاستیک،تخته سه لایی، رنگ و مواد منفجره استفاده می‌شود. همچنین متانول برای تولید اسید استیک به منظور ساخت VAM و استات سلولز که در صنایع نساجی کاربرد دارند نیز استفاده می شود.تولید اتیلن و پروپیلن به عنوان ماده اولیه صنایع پتروشیمی نیز از دیگر کاربردهای جدید متانول است.

طبق آمار موجود منتشره توسط موسسه ي IHS در سال 2015 ،ظرفیت اسمی تولید متانول جهان بالغ بر 120میلیون تن بوده است. در شرایط فعلی کشور، توان تولید متانول حدود 5میلیون تن است که 4 درصد کل ظرفیت اسمی متانول جهان را پوشش می دهد. حدود 65 درصد از متانول تولیدی در ایران توسط پتروشیمی زاگرس تولید شده و پس از آن پتروشیمی فناوران با ظرفیت اسمی یک میلیون تن و خارک با ظرفیت اسمی 650 هزار تن قرار دارند. کشورهای چین ، تایوان، حوزه جنوب شرق آسیا، هندوستان، شمال افریقا و کشورهای حوزه شرق، غرب و شمال غرب اروپا عمده مشتریان خارجی متانول ایران هستند.

پتروشیمی زاگرس:

معرفی:

شركت پتروشيمي زاگرس (سهامي عام) در تاريخ 03/12/1377 با نام شركت كالاآوران پتروشيمي تاسيس و در اداره ثبت شركت هاي تهران به ثبت رسيده و به موجب صورتجلسه مورخ 07/03/1379 مجمع عمومي فوق العاده ، نام شركت از پتروشيمي كالاآوران به پتروشيمي زاگرس تغيير كرده است.

ترکیب سهامداران:

چرخه عملیات:

گاز طبیعی پس از سولفورزدایی با بخار آب ترکیب می شود و پس از ریفرمینگ با اکسیژن ترکیب شده و به واحد فشرده سازی و سپس سنتز فرستاده می شود که محصول نهایی آن متانول است. ظرفيت اسمي متانول شركت 3.3 ميليون تن و ظرفيت اسمي بخار هم 7.4 ميليون تن است. هرچند به لحاظ مقدار توليد ، بخار سهمي بيش از دو برابر متانول دارد اما به علت استفاده حجم زيادي از بخار توليدي در فرآيند توليد متانول ، سهم فروش بخار از كل مبلغ فروش شركت ناچيز است. بنابراين محصول اصلي شركت همان متانول است كه به صورت داخلي و خارجي به فروش مي‌رسد.

در شش ماهه ابتدایی زاگرس توانسته است حدود 53 درصد از پیش بینی تولید متانول خود را پوشش دهد.

مقدار فروش:

مبلغ فروش:

حدود 98درصد از مبلغ فروش زاگرس مربوط به متانول است. کل متانول زاگرس صادراتی است، لذا نرخ دلار آزاد و نرخ جهانی متانول عوامل تاثیر گذار بر فروش این شرکت هستند.

مقدار مصرف:

پیش بینی صورت سود و زیان:

مفروضات:

مقادیر تولید و فروش مطابق بودجه شرکت فرض شده است . میانگین نرخ فروش متانول برای 6 ماهه دوم 290 دلار و برای سال آینده هم 290 دلار فرض شده است.

نرخ دلار آزاد و دلار مبادله ای برای سال جاری3،800 تومان و 3.130 تومان در نظر گرفته شده است و برای سال آینده 4،200 تومان و 3،450 تومان فرض شده است. نرخ گاز مصرفی برای سال آینده حدود 10 درصد رشد داده شده است و به محدوده 1/12 سنت به ازای هر مترمکعب رسیده است.

تاثیر افزایش نرخ متانول یا دلار آزاد:

به ازای هر ده درصد افزایش نرخ در دلار آزاد یا متانول جهانی حدود 10 درصد به مبلغ فروش زاگرس اضافه می شود که چیزی در حدود 120 تومان به ازای هر سهم است.

نرخ گاز

نرخ گاز برطبق فرمول ارائه شده توسط وزارت نفت محاسبه می شود. بر اساس این فرمول نرخ خوراک به دو بخش تقسیم شده است. بخش نخست از مقدار مصرف داخلی، صادرات و واردات گاز تاثیر می گیرد و میانگین وزنی آنها است. نیمی دیگر از نرخ خوراک در سایر نقاط جهان تاثیر می گیرد که شامل میانگین نرخ 4 بازار به شرح هنری هاب آمریکا، هاب آلبرتا کانادا و هابهای NBP انگلیس و FFT هلند است. که نرخ بازار اروپا در آن بالاترین و نرخ بازار قاره آمریکا پایین ترین است.

قيمت گازطبيعي در بازار تعيين شده × 5/0 + معدل وزني قيمت داخلي، صادراتي و وارداتي × 5/0= قيمت گازطبيعي

معدل وزنی قیمت داخلی،صادراتی و وارداتی بر طبق فرمول زیر محاسبه می شود.

در حال حاضر مصرف سالانه گاز در کشور حدود 180 میلیارد مترمکعب است. در فصول سرد مصرف روزانه بخش خانگی و تجاری و صنایع غیر عمده حدود 400 تا 450 میلیون متر مکعب و با احتساب نیروگاه ها و صنایع عمده تا حدود 550 میلیون متر مکعب نیز می رسد اما در فصول گرم مصرف بخش خانگی، تجاری و صنایع غیر عمده حدود 120 تا 150 میلیون متر مکعب و با احتساب نیروگاه ها و صنایع عمده حدود 350 میلیون متر مکعب می شود. میزان واردات از ترکمنستان سالانه حدود 7 میلیارد متر مکعب و حجم صادرات حدود 16میلیارد متر مکعب است که عمدتا به مقصد ترکیه است. میانگین نرخ مصرف بخش خانگی حدود 5/3 سنت (نرخ در فصول سرد(4ماه) و فصول گرم(8ماه) متفاوت است) است و نرخ واردات و صادرات حدود 35 سنت است.طبق فرمول بالا میانگین وزنی قیمت داخلی،صادراتی و وارداتی حدود 2/7 سنت است.

هم اکنون نرخ گاز در هاب هلند حدود 21 سنت و در هاب انگلیس حدود 17 و در هنری هاب آمریکا حدود 8 و در هاب آلبرتا کانادا حدود 7 سنت است. میانگین این نرخ حدود 25/13 سنت به ازای هر متر مکعب است. در نتیجه میانگین محاسبه نرخ خوراک حدود 2/10 سنت است که البته متغیر است. لذا می توان با احتساب نرخ 11 سنت تا حدودی جنبه احتیاط را رعایت کرد.

تاثیر افزایش یا کاهش نرخ خوراک:

نرخ خوراک در پتروشیمی زاگرس متاثر از افزایش نرخ گاز مصرفی و دلار مبادله ای است. با توجه به سهم 80 درصدی مواد اولیه(اکسیژن و گاز خوراک) در بهای تمام شده و سهم 25 درصدی گاز سوخت در سربار و سهم 20درصدی سربار از بهای تمام شده می توان گفت به ازای هر ده درصد افزایش در نرخ گاز خوراک و سوخت به تنهایی، حدود 6درصد به بهای تمام شده اضافه می شود، که حدودا 25 تا 30 تومان از سود هر سهم زاگرس می کاهد. اگر این افزایش به واسطه نرخ مبادلاتی باشد موجب رشد همزمان مبلغ مصرفی بابت گاز اکسیژن، گاز خوراک و گاز سوخت می شود ، که طبق محاسبات به ازای افزایش 10 درصدی نرخ دلار مبادلاتی حدود 5/8 درصد به بهای تمام شده اضافه می شود که حدود 40 تا 50 تومان از سود هر سهم می کاهد.

پتروشیمی خارک:

مجتمع پتروشیمی خارک در ابتدا تحت عنوان شرکت سهامی شیمیایی خارک جهت بازیافت پروپان، بوتان، نفتا و گوگرد از گازهای استحصالی چاه های حوزه نفتی فلات قاره ایران با مشارکت مساوی بین شرکت ملی صنایع پتروشیمی و شرکت آمریکایی آموکو AMOCO با سرمایه ای معادل 900 میلیون ریال تاسیس شد.

طراحی واحدهای عملیاتی توسط شرکت آمریکایی J.E.PRITCHARD و عملیات ساختمان و نصب آن توسط شرکت ژاپنی CHIYODA در اوایل 1344 هجری شمسی شروع و در اواسط سال 1348 هجری شمسی به پایان رسید. شرکت در تاریخ 21/6/1375 به سهامی عام تبدیل و در تاریخ 26/10/1377 در بورس اوراق بهادار پذیرفته شد.

سهامداران:

چرخه عملیات:

خوراک این شرکت گاز ترش می باشد که نسبت به گاز شیرین دارای گوگرد است. گاز ترش پس از شیرین سازی به واحد گوگرد رفته و به گوگرد تبدیل می شود. سالانه حدود 120 تا 140 هزار تن گوگرد در این مجموعه تولید می شود. همچنین گاز شیرین علاوه بر ارسال به واحد گوگردسازی به واحد جذب و تفکیک نیز ارسال می شود که متان و اتان استحصال شده از این واحد نیز به واحد تولید متانول ارسال می شود. به غیر از متان و اتان محصولاتی همچون پروپان،بوتان و پنتان پلاس نیز در واحد جذب و تفکیک تولید می شوند که بصورت محصول نهایی به فروش می رسند.

مقدار تولید:

مقدار فروش:

مبلغ فروش:

حدود 55 تا 60 درصد از مبلغ فروش شرکت از محل تولید متانول است. پس از آن بوتان حدود 16 و پروپان حدود 12درصد از کل مبلغ فروش را تشکیل داده اند.

مقدار مصرف سالانه گاز ترش پتروشیمی خارک حدود 31 میلیارد فوت مکعب یا 900 میلیون متر مکعب در سال است. مقدار گاز سوخت این مجتمع نیز در سال حدود 600 میلیون متر مکعب است.

پیش بینی صورت سود و زیان:

مفروضات:

مقادیر تولید و فروش مطابق بودجه شرکت فرض شده است. برای سه ماهه پایانی سال جاری نرخ دلار 3،800و نرخ متانول 290 دلار به ازای هر تن و نرخ های پروپان ، بوتان و پنتان مطابق پیش بینی شرکت به ترتیب 395، 450 و 450 دلار به ازای هر تن درنظر گرفته شده است.همچنین دلار مبادله ای 3،130 تومان فرض شده است.

نرخ فروش متانول برای سال آینده 290 دلار و نرخ دلار آزاد 4،200 تومان و نرخ گاز خوراک 1/12 سنت در نظر گرفته شده است. همچنین پروپان ، بوتان و پنتان به ترتیب 360، 405 و 405 دلار به ازای دلار درنظر گرفته شده است که حدود 10 درصد از قیمت پیک فروش امسال پتروشیمی خارک پایین تر هستند.

تاثیر افزایش نرخ متانول یا دلار آزاد:

با توجه به صادراتی بودن محصولات پتروشیمی خارک افزایش ده درصدی نرخ دلار، موجب رشد ده درصدی در مبلغ فروش شده و تقریبا به ازای هر سهم حدود 50 تومان به سود خارک افزوده می شود. اما افزایش 10 درصدی نرخ جهانی متانول تنها حدود 6 درصد مبلغ فروش را افزایش می دهد که حدود 30 تومان به ازای هر سهم می شود.

تاثیر افزایش یا کاهش نرخ خوراک:

نرخ خوراک (گاز ترش) در پتروشیمی خارک نیز متاثر از افزایش نرخ گاز مصرفی و دلار مبادله ای است. با توجه به سهم 55درصدی مواد اولیه از کل بهای تمام شده و سهم 40 درصدی گاز سوخت از سربار و نسبت ریالی گاز سوخت به گاز خوراک می توان گفت به ازای هر ده درصد افزایش در نرخ گاز حدود 5/7 درصد به بهای تمام شده اضافه می شود که به ازای هرسهم بین 15 تا 20 تومان از سود شخارک کم خواهد شد.

پتروشیمی فن آوران:

شرکت پتروشیمی فن آوران(سهامی عام) در تاریخ 08/02/1377 تأسیس و در اداره کل ثبت شرکت ها و مالکیت صنعتی به ثبت رسیده است. فعالیت این شرکت در زمینه احداث، راه اندازی و بهره برداری واحدهای متانول، اسید استیک و منواکسید کربن به منظور صادرات، استفاده در صنعت پتروشیمی و صنایع پایین دستی بوده و منطبق با اهداف و سیاستهای کلان بخش صنعت در رابطه با صادرات، ایجاد اشتغال، انتقال دانش فنی، تربیت نیروی متخصص و تولید محصولات پتروشیمی با ارزش افزوده بالا از گاز طبیعی می باشد. شرکت پتروشیمی فن آوران در جنوب غربی ایران واقع در ماهشهر، در زمینی به مساحت 25 هکتار واقع شده است. این شرکت با ظرفیت اسمی تولید 1 میلیون تن متانول در سال، دومین شرکت بزرگ تولید کننده متانول ایران می باشد.

چرخه عملیات:

در این شرکت گاز طبیعی پس از سولفور زدایی با بخار و دی اکسید کربن ترکیب شده و پس از ریفرمینگ اولیه به بخش سنتز فرستاده می شود و پس از تقطیر محصول متانول به دست می آید. بخشی از متانول تولیدی به همراه مونوکسید کربن به واحد سنتز اسید استیک ، برای تولید اسید استیک فرستاده می شود و بخش دیگر آن در داخل و خارج به فروش می رسد. کاربرد اسید استیک برای ساخت حلال ها، ونیل استات و اتیل استات (که در ساخت چسب کاربرد دارند)، رنگ و غیره است.

ترکیب سهامداران:

مقدار تولید:

مقدار فروش:

مبلغ فروش:

حدود 17درصد از کل مبلغ فروش مربوط به اسید استیک و 80 درصد مربوط به فروش متانول است. متانول صادراتی حدود 70 درصد از کل مبلغ فروش را تشکیل می دهد.همچنین 5/12 درصد از مبلغ فروش صادراتی نیز مربوط به اسید استیک است.

مقدار مصرف:

پیش بینی صورت سود و زیان:

مفروضات:

مقادیر تولید و فروش مطابق بودجه شرکت فرض شده است .

برای 6ماهه دوم سال 95 نرخ متانول 290 دلار ،نرخ دلار آزاد 3.800 تومان، نرخ دلار مبادله ای 3،130 تومان و نرخ خوراک 11 سنت است و برای سال آینده، نرخ متانول 290 دلار، نرخ دلار 4،200 تومان، نرخ دلار مبادله ای 3،450 تومان و نرخ گاز 12.1 سنت به ازای هر متر مکعب درنظر گرفته شده است.

نرخ فروش متانول در داخل در شش ماهه دوم 95 و سال 96 به ترتیب 880 و 970 هزار تومان به ازای هر تن فرض شده است.

همچنین نرخ اسید استیک فروش داخلی برای سال 95 حدود 1.235 تومان به ازای هرکیلو و نرخ فروش اسید استیک صادراتی 1.540 فرض شده است. برای سال آینده نیز نرخ اسید استیک به ترتیب 1.360 و 1.700 تومان به ازای هر کیلو فرض شده است.

تاثیر افزایش نرخ متانول یا دلار آزاد:

با توجه به اینکه نرخ فروش در داخل به موجب قراردادهای منعقده با شرکت فن آوران پایین تر از نرخ های فروش صادراتی است، لذا با فرض اینکه افزایش نرخ برای داخل و خارج همزمان اتفاق بیفتد، به ازای هر ده درصد افزایش در نرخ متانول حدود70 تا 80 تومان به سود هر سهم اضافه می شود که با توجه به اینکه افزایش نرخ ها در داخل با یک فاصله زمانی اتفاق می افتد لذا عدد 70 تومان منطقی تر بنظر می رسد.

افزایش ده درصدی نرخ اسید استیک هم با فرض حفظ رابطه بین نرخ فروش خارجی و داخلی نیز می تواند حدود 17 تومان ، سود هر سهم را افزایش دهد. در مجموع می توان گفت به ازای هر ده درصد افزایش در نرخ دلار حدود 90 تومان به سود هر سهم اضافه می شود.

تاثیر افزایش یا کاهش نرخ خوراک:

حدود 22 درصد از گاز مصرفی پتروشیمی فن آوران بصورت سوخت مصرف می شود. با توجه به سهم 95 درصدی گاز طبیعی در مجموع مصرف مواد و سهم 50 درصدی مواد در بهای تمام شده، می توان گفت به ازای هر ده درصد افزایش در نرخ گاز مصرفی حدود 5 درصد به بهای تمام شده اضافه می شود که به ازای هر سهم مبلغ 25 تا 30 تومان از سود هر سهم کاسته خواهد شد.

نتیجه گیری:

جدول بالا درصد تغییر در سود را به ازای افزایش ده درصدی در متغیرهای ذکر شده نشان می دهد.در پایان می توان گفت با توجه به تحلیل بالا، در صورت افزایش نرخ دلار آزاد یا نرخ متانول جهانی، اولویت با زاگرس، فن آوران و پس از آن خارک خواهد بود و درصورت کاهش نرخ گاز یا نرخ دلار مبادلاتی(تاثیر مثبت در مواد اولیه) اولویت خرید با خارک، فن آوران و زاگرس خواهد بود.