چالش امضایی به قیمت اعتبار جامعه حسابداران و سهامداران؛
ردپای رانت ۹۰۰ میلیاردی، بیسوادی و عدم نظارت در پرونده ناشر پرهای و هوی
با توجه به اصرار مدیران «های وب» مبنی بر عدم تغییر صورتهای مالی و علی رغم مصوبات جامعه حسابداران و سازمان بورس، به نظر میرسد لغو پذیرش به همراه بازخرید تمام سهام عرضه شده میتواند از گزینههای محتمل سازمان بورس باشد.
به گزارش بورس نیوز، در میان رویدادها و اتفاقات عجیب بازار سرمایه در سالهای اخیر، شاید بتوان پرونده شرکت «های وب» را به عنوان یکی از چالش برانگیز ترین رخدادهای بورسی در نظر گرفت. شرکتی که با ورود خود به بازار بورس ظرف مدت کوتاهی پس از تاریخ عرضه اولیه سهام، با رشد قیمت بیش از 100 درصدی، بسیاری از سرمایه گذاران و فعالان بازار سرمایه را شگفت زده کرد.
ماجرا از آنجایی آغاز میشود که اخبار مربوط به خرید سهام شرکت پارس آنلاین در آذر ماه سال گذشته منجر به توقف نماد این شرکت شد.
اعلام قیمتی عجیب و شاید بدون پشتوانه علمی از سوی مدیران این شرکت برای خرید شرکت پارس آنلاین،باعث شکل گیری فضایی عجیب میان فعالان بازار سرمایه شد و در ادامه ، انتشار گزارشهای ارزشگذاری پر حرف و حدیث از سوی سه تن از کارشناسان رسمی دادگستری که در اتفاقی جالب حتی یک نفر از آنها ازمسئولان و مدیران سازمان تنظیم مقررات و پاسخگوی استعلامات سازمان بورس و اوراق بهادار بود، ظن بسیاری از فعالان بازار سرمایه و مدیران نظارتی سازمان بورس و اوراق بهادار در انجام اقدامات معنادار آن هم به سبک پرونده صندوق های فروشگاهی را به یقین تبدیل کرد که این رویداد منجر به توقف نماد معاملاتی شرکت شد.
پس از توقف نماد این ناشر در پاییز سال گذشته و بررسیهای دقیقتر واحدهای نظارتی سازمان بورس، زوایای جدیدتری از نحوه شناسایی درآمدها و سودهای شناسایی شده این شرکت در سالهای گذشته نمایان شد.
در این بین پای بسیاری از نهادهای تأثیرگذار بر پذیرش و چگونگی بررسی سوابق این شرکت نیز به میان آمد و نام هیات پذیرش بورس و اوراق بهادار، شرکت بورس و اوراق بهادار تهران، مشاوران حقوقی شرکت، حسابرس و غیره در صدر عوامل این رخداد قرار گرفت.
در نهایت بررسیهای چند ماهه سازمان بورس و اوراق بهادار و جامعه حسابداران رسمی کشور منجر به صدور رأی در خصوص تخلفات متعدد و تأثیرگذار این شرکت در سالهای گذشته شد.
بر اساس خبری که وب سایت اطلاع رسانی سازمان بورس در تاریخ 15 اردیبهشت 1397 منتشر کرد،« جامعه حسابداران رسمی نظر نهایی خود را در خصوص صورتهای مالی شرکتهای وب اعلام نمود که با توجه به ایرادات و مشکلات فراوان صورتهای مالی، منجر به اخراج حسابرس شرکت از لیست معتمدین سازمان بورس شد.
همچنین بر اساس نظر جامعه حسابداران رسمی، ناشر "های وب" ملزم به اصلاح صورتهای مالی خود شد که این اصلاحات شامل مواردی از قبیل نحوه شناسایی درآمدهای پروژههای USO1 و USO2، تخلفات واضح در محاسبه هزینههای استهلاک و غیره بوده است. »
حال پس از گذشت بیش از 8 ماه از توقف این نماد معاملاتی و پس از گذشت 3 ماه از زمان اعلام نظر جامعه حسابداران رسمی مبنی بر تخلفات صورت گرفته در صورتهای مالی 3 سال گذشته این شرکت، افکار عمومی در بازار سهام شاهد انتشار گزارش حسابرسی شده 12 ماهه منتهی به پایان اسفند 1396 «بدون هیچ گونه تغییری نسبت به صورتهای مالی گذشته شرکت و عدم اعمال تعدیلات سنواتی و یا اصلاح حسابها، ناشی از تخلفات اثبات شده در گزارش جامعه حسابداران رسمی» است.
شاید برای بسیاری از فعالان بازار سرمایه و سهامداران این شرکت، چرایی پافشاری سازمان بورس و جامعه حسابداران رسمی و حتی تیم حسابرسی ویژه در تخلفات مربوط به نحوه متورم سازی درآمدها و سود شرکت، همچنان محل سؤال باشد.
در این ماجرا ،با توجه به مبالغ مربوط به درآمدهای ناشی از پروژههای شرکت موسوم به USO و همچنین هزینههای ناچیز مرتبط با آن ، سؤالات و ابهامات بسیاری در خصوص اعطای رانت احتمالی از سوی یک وزارت خانه که برچسب منتقد درجه اول اقتصاد رانتی را یدک میکشد و همچنین تخلفات آشکار حسابرس فاقد صلاحیت شرکت که علی رغم ممنوعیت حسابرسی اعمال شده برای این شرکت توسط جامعه حسابداران رسمی و سازمان بورس، مجدداً اقدام به حسابرسی صورتهای مالی 12 ماهه منتهی به 29 اسفند 1396 نموده، وجود دارد.
همچنین نادیده گرفتن جایگاه سازمان بورس و جامعه حسابداران رسمی به عنوان متولیان بازار سرمایه و جامعه حسابداری کشور توسط مدیران شرکت «های وب» و حسابرس فاقد صلاحیت این شرکت، میتواند احتمال ادامه رویه متورم نمودن سود و تبدیل شدن «های وب» به سناریوی جدیدی را در بازار سرمایه در پی داشته باشد.
بر اساس محاسبات صورت گرفته در صورتهای مالی حسابرسی شده، ناشر «های وب» در سالهای گذشته از محل قراردادهای طرحهای USO1 و USO2 بیش از 1.000.000 میلیون ریال درآمد مازاد شناسایی نموده است که نحوه محاسبه و رسیدن به رقم فوق در گزارش به تفضیل ارائهشده است.
همچنین این ناشر از بابت تجهیزات خریداریشده برای طرحهای فوق، تاکنون هزینه استهلاکی شناسایی نکرده است که از این محل و عدم شناسایی این هزینهها، سود شرکت افزایش داشته است.
در خصوص درآمدهای سالهای آتی شرکت از محل قراردادهای مورد اشاره نیز ، با توجه به عدم شناسایی هزینه استهلاک تجهیزات این طرحها در سنوات گذشته و باهدف افزایش سود شرکت در آستانه عرضه در بورس از طریق عدم انتقال ماندهحساب این تجهیزات از سرفصل پیشپرداختهای سرمایهای به سرفصل تجهیزات مشمول استهلاک و همچنین شناسایی بخش اعظم درآمدهای این طرحها در سنوات گذشته، سود شرکت با افت محسوسی مواجه خواهد شد که میتواند منجر به نوسانات چشمگیری در ارزش بازار و ارزش سهام این شرکت شود.
بر همین اساس پیشنهاد میشود که موارد اشاره شده در گزارش پیش رو بهدقت موردمطالعه و بررسی قرار گیرد.
خلاصهای از مهمترین نکات پروژههای USO1 و USO2 :
مهمترین بندهای قرارداد USO2 :
بررسی مهمترین نکات صورتهای مالی سال 1393 و 1394 ناشر «های وب» :
پیش دریافتها
بر اساس قراردادهای منعقده USO1 و USO2 و همان گونه که در جداول معرفی این قراردادها قابل مشاهده است، پیش پرداخت وزارت ارتباطات به شرکت "های وب" میبایست معادل 20 درصد از مبالغ هر یک از قراردادهای USO1 و USO2 ، به ترتیب معادل 599.000 و 342.400 میلیون ریال در سالهای 1393 و 1394 در صورتهای مالی شرکت به عنوان پیش دریافت شناسایی میشد.
با توجه به ماهیت قراردادها، ناشر "های وب" تنها در صورتی مجاز به شناسایی درآمد در سال 1394 از محل قراردادUSO1 بوده است که گواهی تأیید مقدماتی توسط کارفرما صادر و 35 درصد از مبلغ قرارداد شامل 20 درصد پیش پرداخت، به شرکت پرداخت میشد و در مورد قرارداد USO2 نیز با توجه به اینکه تاریخ انعقاد قرارداد94.11.25 میباشد و ناشر "های وب" تا پایان سال 1394 از بابت این قرارداد، خدماتی ارائه نکرده است، هیچ گونه درآمدی از محل این قرارداد قابل شناسایی نبوده است.
این در حالی است که بنا بر اطلاعات صورتهای مالی حسابرسی شده سال 1394 شرکت، مبلغ 1.390.000 میلیون ریال از محل قراردادهای USO1 و USO2 ، درآمد شناسایی نموده است.
همان گونه که در جدول فوق مشاهده میشود، هیچ مبنایی جهت شناسایی درآمد 1.390.000 میلیون ریالی از محل قراردادها وجود ندارد.
با توجه به زمان انعقاد قرارداد USO2 یعنی تنها یک ماه قبل از تاریخ صورتهای مالی شرکت، امکان شناسایی درآمد از محل این قرارداد وجود نداشته است، در صورتی که در صورتهای مالی حسابرسی شده سال 1394، درآمد شناسایی شده از محل پروژههای USO1و USO2 ، عنوان شده است.
حتی با فرض محال تحویل نهایی کار در قرارداد USO1،با توجه به اینکه الحاقیه این قرارداد در تاریخ 96.3.31تنظیم شده، بنابراین در سال 1394 کل مبلغ قرارداد معادل 2.995.000 میلیون ریال بوده است که بر اساس مفاد قرارداد، شرکت تنها مجاز به شناسایی 35 درصد مبلغ قرارداد معادل 1.048.250 میلیون ریال بوده که با این وجود همچنان شاهد 350.000 میلیون ریال مغایرت در شناسایی درآمد و 380.000 میلیون ریال در سرفصل پیش دریافتها میباشیم.
هزینهها و بهای تمام شده:
در سرفصل بهای تمام شده پروژههای USO بخش عمدهای از هزینهها را بهای استهلاک لایسنس استفاده شده مربوط به این پروژهها تشکیل میدهد. مبلغ برآوردی خرید این لایسنس با توجه به توضیحات شفاف سازی شرکت در حدود 1.200.000 میلیون ریال است که ناشر «های وب» در شش ماهه دوم سال 1394 و با فرض استفاده یک ساله از این دارایی، معادل 50 درصد از بهای آن را به عنوان هزینه استهلاک شناسایی نموده است.
در خصوص این هزینه، چند موضوع قابل بررسی است،نخست اینکه هزینه خرید این لایسنس، کاملاً غیرواقعی به نظر میرسد و به نظر میرسد که شناسایی هزینه استهلاک این لایسنس تنها به دلیل پوشش مالیاتی درآمد موهوم 1.390.000 میلیون ریالی شناسایی شده پروژههای USO است.
با توجه به اینکه بر اساس شفاف سازی شرکت در اذعان به استفاده از لایسنس جهت به روزرسانی تجهیزات مربوط به پروژههای USO، اشارهای به توقف این به روز رسانی و اثرات در تحویل نهایی خدمات پروژههای USO نکرده، این موضوع میتواند این ابهام را به وجود بیاورد که ممکن است خرید لایسنس ذکر شده یا به صورت صوری انجام گرفته باشد و یا آن که بهای 1.200.000 میلیون ریالی این لایسنس غیرواقعی بوده است. در غیر این صورت، به نظر میرسد که شرکت میبایست قرارداد خرید لایسنس را در سامانه کدال افشا نماید تا ابهامات یاد شده برطرف شود.
شرکت در شش ماهه نخست سال 1396، بهای باقیمانده لایسنس را به سرفصل پیشپرداختهای سرمایهای منتقل نموده است که ظاهراً این سرفصل که در ادامه به آن خواهیم پرداخت، به دلیل عدم شناسایی هزینههای استهلاک تجهیزات خریداریشده به وجود آمده است .
داراییهای ثابت :
در سال 1394، در حالی این ناشر معادل با 770.000 میلیون ریال پیش دریافت و 1.390.000 میلیون ریال درآمد از محل پروژه USO ثبت نموده که با مراجعه به سرفصل داراییهای ثابت در صورتهای مالی حسابرسی شده، متوجه اضافه شدن داراییهای ثابت شرکت به مبلغ 1.400.000 میلیون ریال هستیم که از این مبلغ 1.200.000 میلیون ریال متعلق به بهای خرید لایسنس ذکر شده در بخش قبل است و مبلغ 200.000 مابقی ظاهراً مربوط به خرید تجهیزات پروژههای USO است.
همان طور که ملاحظه میشود، شناسایی بیش از 2.160.000 میلیون ریال درآمد و پیش دریافت در سال 1394، صرفاً با هزینه کرد 200.000 میلیون ریال تجهیزات میسر شده است که با توجه به متورم شدن سرفصل پیشپرداختهای سرمایهای در سالهای بعد، ابهام شناسایی درآمدهای مذکور را بیش از پیش تقویت مینماید.
بررسی مهمترین نکات صورتهای مالی سال 1395:
پیش دریافتها :
با مراجعه به صورتهای مالی سال 1395 شرکت و مشاهده سرفصل پیش دریافتها، همچنان مبلغ 570.000 میلیون ریال بابت پیش دریافت پروژههای USO در صورتهای مالی شرکت موجود میباشد که بر اساس مفاد قرارداد، این نکته به منزله عدم تحویل نهایی پروژهها و عدم امکان شناسایی درآمد از این محل است.
درآمدها :
در سال 1395، بابت قراردادهای USO مجموعاً مبلغ 492.150 میلیون ریال درآمد شناسایی گردیده است که همچنان با توجه به عدم دریافت گواهی تحویل موقت از سوی کارفرما، شناسایی درآمد از سوی شرکت امکان پذیر نبوده است.
هزینهها و بهای تمام شده:
هزینه استهلاک :
در این سرفصل شاهد شناسایی مبلغ 190.000 میلیون ریالی هستیم که در این خصوص چند نکته قابلذکر است.
نخست اینکه چرا با وجود ادعای ناشر مبنی بر خریدلایسنس خریداریشده در سال 1394 برای به روز رسانی تجهیزات مربوط به پروژههای USO اما در سال 1395 از این لایسنس استفادهای نشده و هزینه استهلاک مربوط به آن شناسایی نشده است؟
از سویی دیگر بر اساس صورتهای مالی حسابرسی شده شرکت، کل بهای تجهیزات در سرفصل داراییهای ثابت مشهود به مبلغ 2.840.000 میلیون ریال است که با توجه به رویه حسابداری افشا شده در صورتهای مالی شرکت، شناسایی هزینه استهلاک تجهیزات به صورت 10 ساله میباشد که این یعنی هزینه استهلاک سال 95 حداقل در حدود 284.000 میلیون ریال میباشد. ظاهراً شرکت با عدم شناسایی استهلاک سعی در افزایش سودآوری خود داشته است.
و سوم اینکه در پایان سال 1395 ماندهحساب پیشپرداختهای سرمایهای به بیش از 1.460.000 میلیون ریال رسیده است که در مورد این سرفصل چند موضوع قابل بررسی است.
بررسی مهمترین نکات صورتهای مالی حسابرسی شده سال 1396 نشان می دهد ، در صورت استفاده از تجهیزات خریداریشده در پروژههای USO ، شرکت با عدم انتقال ماندههای مبالغ مربوط به این تجهیزات به داراییهای ثابت در حال استفاده، از شناسایی هزینه استهلاک مربوط به آنها خودداری نموده است که این موضوع خود به معنای کاهش 150.000 میلیون ریالی بهای تمام شده در سال 1395 است.
پیش پرداخت سرمایهای:
در سالهای 1395 و 1396، شاهد انباشته شدن مبالغ هنگفتی در سرفصل پیشپرداختهای سرمایهای هستیم به گونهای که داراییهای اضافه شده در این سرفصل بدون انتقال به داراییهای ثابت و شناسایی هزینههای استهلاک مربوط به آن، در پایان سال 1396 به مبلغ 4.373.743 میلیون ریال معادل 60 درصد از کل داراییهای ثابت شرکت است
ضروری است در این ارتباط ناشر "های وب" در خصوص ماهیت داراییهای منظور شده در این بخش که از سال 1394 در حال انباشته شدن است، شفاف سازی نماید، چرا که به نظر میرسد شرکت به منظور عدم شناسایی هزینه استهلاک این داراییها و متورم نمودن سود شرکت، اقدام به عدم انتقال داراییهای این سرفصل به بخش داراییهای استهلاک پذیر و همچنین، اضافه نمودن خریدهای جدید به سرفصل پیشپرداختهای سرمایهای به جای انتقال به سرفصل داراییهای استهلاک پذیر کرده است .به عنوان نمونه تنها در سال 1396مبلغ 2.910 میلیارد ریال، پیش پرداخت سرمایهای به این سرفصل اضافه شده است.
شرکت در سال 1396 نیز همانند سالهای گذشته اقدام به شناسایی درآمد از محل پروژههای USO بدون مستندات و منطق محاسباتی نموده است که با توجه به حاشیه سود بالای این بخش از درآمدها، بخش عمدهای از سودآوری شرکت، فاقد کیفیت قابل قبول بوده و میتوان به عنوان یک درآمد موهوم با آن برخورد کرد.
گفتنی است بر اساس صورتهای مالی حسابرسی شده شرکت، کل درآمدهای شناسایی شده از محل پروژههای USO در سال 1396 به بیش از 854.046میلیون ریال رسیده است.
هزینهها و بهای تمام شده
مجدداً همانند سالهای پیش ، در سال 96 نیز علیرغم تحویل قطعی البته بر اساس ادعای شرکت در گزارش تفسیری منتشر شده، خدمات پروژه USO1 و USO2، کاهش 20 درصدی شناسایی هزینههای استهلاک شرکت به چشم میخورد و این به معنای کاهش هزینه استهلاک و شناسایی سودهای غیرواقعی از این بابت است.
شرکت در رویههای مربوط به شناسایی هزینه استهلاک عنوان کرده که هزینه استهلاک تجهیزات به صورت 10 ساله و به صورت آحاد کارکرد محاسبه میشود.
این در حالی است که بر اساس صورتهای مالی حسابرسی شده سال 1396، ماندهحساب قبل از استهلاک ماشین آلات و تجهیزات شرکت، مبلغ 2.516 میلیارد ریال میباشد که کل هزینه استهلاک شناسایی شده این سرفصل در سال گذشته، صرفاً مبلغ 148 میلیارد ریال است که در صورت محاسبه صحیح هزینه استهلاک بر اساس رویههای ذکر شده شرکت، هزینه استهلاک این سرفصل به تنهایی بیش از 100 میلیارد ریال به هزینههای شرکت میافزود.
پیش دریافتها:
در سال 1396، همچنان شاهد شناسایی مبلغ 1.239.608میلیون ریال به عنوان پیش دریافت پروژههای USO هستیم که این مبلغ شامل پیش دریافت 854.063 میلیون ریالی بابت پروژه USO3 است و همچنان مبلغ 385.545 میلیون ریال بابت پیش دریافت پروژههای USO1 و USO2 درج شده است.
نتیجه گیری :
با توجه به توضیحات فوق و تصدیق جامعه حسابداران رسمی و شورای عالی بورس بر ایرادات جدی عنوان شده از سوی سازمان بورس، به نظر میرسد تخلفات صورت گرفته ناشی از یکی از موارد و یا تجمیع موارد ذیل باشد:
الف- احتمال رانت دولتی و انحصار ارائه شده از سوی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات به ناشر "های وب"
با فرض صحت ارقام مندرج در صورتهای مالی ناشر «های وب» بر اساس گزارش حسابرس ، این احتمال وجود دارد که وزارتخانه مذکور، رانتی چند صد میلیارد تومانی را در اختیار شرکت «های وب» قرار داده است.
در جداول ذیل، تفکیک درامدها و هزینههای طرحهای USO1 تا USO3 بر اساس صورتهای مالی حسابرسی شده سه سال گذشته شرکت «های وب» و همچنین، بودجه پیش بینی شده شرکت بر اساس گزارش تفسیری ارائهشده، قابل مشاهده است.
هزینههای پروژه USO1 بدون لحاظ نمودن هزینههای مربوط به لایسنس است.
هزینههای برآوردی بر اساس اطلاعات صورتهای مالی حسابرسی شده شرکت در سالهای 1394 تا 1396 و همچنین با توجه به اطلاعات ارائهشده در گزارش تفسیری مدیریت، پیش بینی و منظور شده است.
جمع درآمدها، هزینهها و سودناخالص طرحهای USO تا پایان سال 1397
همان گونه که مشاهده میشود، بخش عمدهای از درآمدهای فوق ناشی از اجرا و تحویل خدمات طرحهای USO1 تا USO3 بوده و در سالهای پس از بهره برداری، درآمدهای شرکت "های وب" صرفاً از محل عملیات پشتیبانی است.
از این رو، با توجه به جمع قراردادها که مبلغی بیش از 10 هزار میلیارد ریال است، به نظر نمیرسد که کل هزینههای این قراردادها تا زمان اتمام و بهره برداری از آنها، به بیش از 1.200 میلیارد ریال برسد.
این بدین معناست که اجرای سه طرح با ارزش بیش از 10 هزار میلیارد ریال، تنها هزینهای معادل 1.200 میلیارد ریال داشته و مبلغ 8.800 میلیارد ریال سود ناخالص نصیب شرکت «های وب» مینماید.
این اتفاق در وزارت خانهای روی میدهد که وزیر ارتباطات در هفتههای اخیر بارها صحبت از لزوم مقابله بارانت خواران و از بین بردن رانتهای دولتی و شفافیت کرده است.
در صورت تأیید صورتهای مالی منتشر شده شرکت "های وب" و مهر تأیید حسابرس بر نحوه محاسبه درآمدها و هزینههای مربوط به طرحهای USO که بخش عمدهای از سود شرکت "های وب" را به خود اختصاص میدهد، میبایست برای جلویگری از رانت و حذف انحصار از سازمان بازرسی کل کشور و شورای رقابت به عنوان نهادهای نظارتی کشور، کمک خواست.
ب- عدم تسلط حسابرسان شرکت به علوم حسابداری و حسابرسی
با فرض صحت ایرادات و ابهامات مطرح شده در صورتهای مالی سه سال گذشته شرکت «های وب» که به تأیید سازمان بورس و جامعه حسابداران رسمی کشور نیز رسیده است، میتوان گزینه عدم دانش و تسلط کافی حسابرس این شرکت را بر فرآیندهای مالی، حسابداری و فنی را که منجر به اخراج این موسسه از لیست حسابرسان معتمد بورس شد را از تأثیرگذارترین عوامل منجر به تخلفات مدیران شرکت «های وب» در تهیه صورتهای مالی مخدوش دانست.
متأسفانه در سالهای گذشته بارها شاهد عدم آگاهی کافی بسیاری از حسابرسان بر صنایع مختلف و حتی مبانی علمی ابتدایی علوم حسابداری و حسابرسی بودهایم که از این جمله میتوان به تأیید صورتهای مالی شرکتهای کنتورسازی، حذف زیان تلفیقی بیش از 60 هزار میلیارد ریالی گروه سایپا، تأیید صورتهای مالی شرکت در آستانه عرضه اولیه آسیاتک ، قراردادهای عجیب و غریب در ماشین سازی اراک و گزارشهایی از این دست اشاره نمود.
ج- نظارت ضعیف بر عملکرد حسابرسان و احتمال تبانی با کارفرمایان
اصرار و پافشاری مدیران و حسابرس اخراج شده شرکت بر نحوه محاسبه سود و عدم اعمال تغییرات مدنظر سازمان بورس و جامعه حسابداران رسمی، شاید خبر از برخی ملاحظات عامدانه در جهت تأمین منافع برخی ذی نفعان داشته باشد.
در این بین، بد نیست اشارهای نیز به برخی از شرکتهای مشاور سرمایه گذاری داشت که با موج سواریهای تلگرامی سعی در اعمال فشار بر سازمان بورس در ماههای اخیر به منظور بازگشایی نماد «های وب» علی رغم مخدوش بودن اطلاعات آن داشتهاند.
شاید بتوان تصور کرد، اتفاقاتی که در جریان رسوایی بزرگ صندوق های فروشگاهی و کنتورسازی با هدایت و همراهی یکی از شرکتهای مشاور سرمایه گذاری و کارگزاری به ظاهر خوشنام روی داد، در این پرونده نیز با شیوهای متفاوت در حال پیگیری است.
و پیشنهاد آخر :
بر اساس گزارش فارس، با توجه به اصرار شرکت و مدیران «های وب» مبنی بر عدم تغییر صورتهای مالی و علی رغم مصوبات جامعه حسابداران رسمی و سازمان بورس و به منظور جلوگیری از تبدیل به رویه شدن این قبیل تخلفات، به نظر میرسد لغو پذیرش شرکت به همراه تعهد سهامدار عمده آن مبنی بر بازخرید تمام سهام عرضه شده در بورس و بر اساس قیمتهای توافقی ، میتواند از گزینههای محتمل سازمان بورس در برخورد با این شرکت باشد.
ماجرا از آنجایی آغاز میشود که اخبار مربوط به خرید سهام شرکت پارس آنلاین در آذر ماه سال گذشته منجر به توقف نماد این شرکت شد.
اعلام قیمتی عجیب و شاید بدون پشتوانه علمی از سوی مدیران این شرکت برای خرید شرکت پارس آنلاین،باعث شکل گیری فضایی عجیب میان فعالان بازار سرمایه شد و در ادامه ، انتشار گزارشهای ارزشگذاری پر حرف و حدیث از سوی سه تن از کارشناسان رسمی دادگستری که در اتفاقی جالب حتی یک نفر از آنها ازمسئولان و مدیران سازمان تنظیم مقررات و پاسخگوی استعلامات سازمان بورس و اوراق بهادار بود، ظن بسیاری از فعالان بازار سرمایه و مدیران نظارتی سازمان بورس و اوراق بهادار در انجام اقدامات معنادار آن هم به سبک پرونده صندوق های فروشگاهی را به یقین تبدیل کرد که این رویداد منجر به توقف نماد معاملاتی شرکت شد.
پس از توقف نماد این ناشر در پاییز سال گذشته و بررسیهای دقیقتر واحدهای نظارتی سازمان بورس، زوایای جدیدتری از نحوه شناسایی درآمدها و سودهای شناسایی شده این شرکت در سالهای گذشته نمایان شد.
در این بین پای بسیاری از نهادهای تأثیرگذار بر پذیرش و چگونگی بررسی سوابق این شرکت نیز به میان آمد و نام هیات پذیرش بورس و اوراق بهادار، شرکت بورس و اوراق بهادار تهران، مشاوران حقوقی شرکت، حسابرس و غیره در صدر عوامل این رخداد قرار گرفت.
در نهایت بررسیهای چند ماهه سازمان بورس و اوراق بهادار و جامعه حسابداران رسمی کشور منجر به صدور رأی در خصوص تخلفات متعدد و تأثیرگذار این شرکت در سالهای گذشته شد.
بر اساس خبری که وب سایت اطلاع رسانی سازمان بورس در تاریخ 15 اردیبهشت 1397 منتشر کرد،« جامعه حسابداران رسمی نظر نهایی خود را در خصوص صورتهای مالی شرکتهای وب اعلام نمود که با توجه به ایرادات و مشکلات فراوان صورتهای مالی، منجر به اخراج حسابرس شرکت از لیست معتمدین سازمان بورس شد.
همچنین بر اساس نظر جامعه حسابداران رسمی، ناشر "های وب" ملزم به اصلاح صورتهای مالی خود شد که این اصلاحات شامل مواردی از قبیل نحوه شناسایی درآمدهای پروژههای USO1 و USO2، تخلفات واضح در محاسبه هزینههای استهلاک و غیره بوده است. »
حال پس از گذشت بیش از 8 ماه از توقف این نماد معاملاتی و پس از گذشت 3 ماه از زمان اعلام نظر جامعه حسابداران رسمی مبنی بر تخلفات صورت گرفته در صورتهای مالی 3 سال گذشته این شرکت، افکار عمومی در بازار سهام شاهد انتشار گزارش حسابرسی شده 12 ماهه منتهی به پایان اسفند 1396 «بدون هیچ گونه تغییری نسبت به صورتهای مالی گذشته شرکت و عدم اعمال تعدیلات سنواتی و یا اصلاح حسابها، ناشی از تخلفات اثبات شده در گزارش جامعه حسابداران رسمی» است.
شاید برای بسیاری از فعالان بازار سرمایه و سهامداران این شرکت، چرایی پافشاری سازمان بورس و جامعه حسابداران رسمی و حتی تیم حسابرسی ویژه در تخلفات مربوط به نحوه متورم سازی درآمدها و سود شرکت، همچنان محل سؤال باشد.
در این ماجرا ،با توجه به مبالغ مربوط به درآمدهای ناشی از پروژههای شرکت موسوم به USO و همچنین هزینههای ناچیز مرتبط با آن ، سؤالات و ابهامات بسیاری در خصوص اعطای رانت احتمالی از سوی یک وزارت خانه که برچسب منتقد درجه اول اقتصاد رانتی را یدک میکشد و همچنین تخلفات آشکار حسابرس فاقد صلاحیت شرکت که علی رغم ممنوعیت حسابرسی اعمال شده برای این شرکت توسط جامعه حسابداران رسمی و سازمان بورس، مجدداً اقدام به حسابرسی صورتهای مالی 12 ماهه منتهی به 29 اسفند 1396 نموده، وجود دارد.
همچنین نادیده گرفتن جایگاه سازمان بورس و جامعه حسابداران رسمی به عنوان متولیان بازار سرمایه و جامعه حسابداری کشور توسط مدیران شرکت «های وب» و حسابرس فاقد صلاحیت این شرکت، میتواند احتمال ادامه رویه متورم نمودن سود و تبدیل شدن «های وب» به سناریوی جدیدی را در بازار سرمایه در پی داشته باشد.
بر اساس محاسبات صورت گرفته در صورتهای مالی حسابرسی شده، ناشر «های وب» در سالهای گذشته از محل قراردادهای طرحهای USO1 و USO2 بیش از 1.000.000 میلیون ریال درآمد مازاد شناسایی نموده است که نحوه محاسبه و رسیدن به رقم فوق در گزارش به تفضیل ارائهشده است.
همچنین این ناشر از بابت تجهیزات خریداریشده برای طرحهای فوق، تاکنون هزینه استهلاکی شناسایی نکرده است که از این محل و عدم شناسایی این هزینهها، سود شرکت افزایش داشته است.
در خصوص درآمدهای سالهای آتی شرکت از محل قراردادهای مورد اشاره نیز ، با توجه به عدم شناسایی هزینه استهلاک تجهیزات این طرحها در سنوات گذشته و باهدف افزایش سود شرکت در آستانه عرضه در بورس از طریق عدم انتقال ماندهحساب این تجهیزات از سرفصل پیشپرداختهای سرمایهای به سرفصل تجهیزات مشمول استهلاک و همچنین شناسایی بخش اعظم درآمدهای این طرحها در سنوات گذشته، سود شرکت با افت محسوسی مواجه خواهد شد که میتواند منجر به نوسانات چشمگیری در ارزش بازار و ارزش سهام این شرکت شود.
بر همین اساس پیشنهاد میشود که موارد اشاره شده در گزارش پیش رو بهدقت موردمطالعه و بررسی قرار گیرد.
خلاصهای از مهمترین نکات پروژههای USO1 و USO2 :
مهمترین بندهای قرارداد USO1 :
مهمترین بندهای قرارداد USO2 :
بررسی مهمترین نکات صورتهای مالی سال 1393 و 1394 ناشر «های وب» :
پیش دریافتها
بر اساس قراردادهای منعقده USO1 و USO2 و همان گونه که در جداول معرفی این قراردادها قابل مشاهده است، پیش پرداخت وزارت ارتباطات به شرکت "های وب" میبایست معادل 20 درصد از مبالغ هر یک از قراردادهای USO1 و USO2 ، به ترتیب معادل 599.000 و 342.400 میلیون ریال در سالهای 1393 و 1394 در صورتهای مالی شرکت به عنوان پیش دریافت شناسایی میشد.
همان گونه که در جدول ذیل نیز مشاهده میشود، ارقام فوق الذکر در صورتهای مالی شرکت در سالهای 1393 و 1394 به ثبت رسیده است.
درآمدها :
با توجه به ماهیت قراردادها، ناشر "های وب" تنها در صورتی مجاز به شناسایی درآمد در سال 1394 از محل قراردادUSO1 بوده است که گواهی تأیید مقدماتی توسط کارفرما صادر و 35 درصد از مبلغ قرارداد شامل 20 درصد پیش پرداخت، به شرکت پرداخت میشد و در مورد قرارداد USO2 نیز با توجه به اینکه تاریخ انعقاد قرارداد94.11.25 میباشد و ناشر "های وب" تا پایان سال 1394 از بابت این قرارداد، خدماتی ارائه نکرده است، هیچ گونه درآمدی از محل این قرارداد قابل شناسایی نبوده است.
این در حالی است که بنا بر اطلاعات صورتهای مالی حسابرسی شده سال 1394 شرکت، مبلغ 1.390.000 میلیون ریال از محل قراردادهای USO1 و USO2 ، درآمد شناسایی نموده است.
با توجه به درآمد شناسایی شده و همچنین ماندهحساب پیش دریافتهای شرکت از محل این دو قرارداد در صورتهای مالی حسابرسی شده سال 1394، شاهد مغایرتی 1.180.350 میلیون ریالی در گزارشهای مذکور هستیم.
با توجه به زمان انعقاد قرارداد USO2 یعنی تنها یک ماه قبل از تاریخ صورتهای مالی شرکت، امکان شناسایی درآمد از محل این قرارداد وجود نداشته است، در صورتی که در صورتهای مالی حسابرسی شده سال 1394، درآمد شناسایی شده از محل پروژههای USO1و USO2 ، عنوان شده است.
هزینهها و بهای تمام شده:
در سرفصل بهای تمام شده پروژههای USO بخش عمدهای از هزینهها را بهای استهلاک لایسنس استفاده شده مربوط به این پروژهها تشکیل میدهد. مبلغ برآوردی خرید این لایسنس با توجه به توضیحات شفاف سازی شرکت در حدود 1.200.000 میلیون ریال است که ناشر «های وب» در شش ماهه دوم سال 1394 و با فرض استفاده یک ساله از این دارایی، معادل 50 درصد از بهای آن را به عنوان هزینه استهلاک شناسایی نموده است.
گفتنی است در سال 1395، شناسایی این هزینه در حالی متوقف شده که در سال 1395 نیز شرکت میبایست 50 درصد باقیمانده معادل 550.000 میلیون ریال از بهای لایسنس را به عنوان هزینه استهلاک دوره شناسایی مینمود، با استناد به مفاد قرارداد خرید این لایسنس و به بهانه مشکلات نرم افزاری استفاده از امکانات آن، شناسایی باقیمانده هزینه استهلاک را به سالهای آتی موکول نموده است.
با توجه به اینکه بر اساس شفاف سازی شرکت در اذعان به استفاده از لایسنس جهت به روزرسانی تجهیزات مربوط به پروژههای USO، اشارهای به توقف این به روز رسانی و اثرات در تحویل نهایی خدمات پروژههای USO نکرده، این موضوع میتواند این ابهام را به وجود بیاورد که ممکن است خرید لایسنس ذکر شده یا به صورت صوری انجام گرفته باشد و یا آن که بهای 1.200.000 میلیون ریالی این لایسنس غیرواقعی بوده است. در غیر این صورت، به نظر میرسد که شرکت میبایست قرارداد خرید لایسنس را در سامانه کدال افشا نماید تا ابهامات یاد شده برطرف شود.
شرکت در شش ماهه نخست سال 1396، بهای باقیمانده لایسنس را به سرفصل پیشپرداختهای سرمایهای منتقل نموده است که ظاهراً این سرفصل که در ادامه به آن خواهیم پرداخت، به دلیل عدم شناسایی هزینههای استهلاک تجهیزات خریداریشده به وجود آمده است .
داراییهای ثابت :
در سال 1394، در حالی این ناشر معادل با 770.000 میلیون ریال پیش دریافت و 1.390.000 میلیون ریال درآمد از محل پروژه USO ثبت نموده که با مراجعه به سرفصل داراییهای ثابت در صورتهای مالی حسابرسی شده، متوجه اضافه شدن داراییهای ثابت شرکت به مبلغ 1.400.000 میلیون ریال هستیم که از این مبلغ 1.200.000 میلیون ریال متعلق به بهای خرید لایسنس ذکر شده در بخش قبل است و مبلغ 200.000 مابقی ظاهراً مربوط به خرید تجهیزات پروژههای USO است.
همان طور که ملاحظه میشود، شناسایی بیش از 2.160.000 میلیون ریال درآمد و پیش دریافت در سال 1394، صرفاً با هزینه کرد 200.000 میلیون ریال تجهیزات میسر شده است که با توجه به متورم شدن سرفصل پیشپرداختهای سرمایهای در سالهای بعد، ابهام شناسایی درآمدهای مذکور را بیش از پیش تقویت مینماید.
بررسی مهمترین نکات صورتهای مالی سال 1395:
پیش دریافتها :
با مراجعه به صورتهای مالی سال 1395 شرکت و مشاهده سرفصل پیش دریافتها، همچنان مبلغ 570.000 میلیون ریال بابت پیش دریافت پروژههای USO در صورتهای مالی شرکت موجود میباشد که بر اساس مفاد قرارداد، این نکته به منزله عدم تحویل نهایی پروژهها و عدم امکان شناسایی درآمد از این محل است.
درآمدها :
در سال 1395، بابت قراردادهای USO مجموعاً مبلغ 492.150 میلیون ریال درآمد شناسایی گردیده است که همچنان با توجه به عدم دریافت گواهی تحویل موقت از سوی کارفرما، شناسایی درآمد از سوی شرکت امکان پذیر نبوده است.
هزینهها و بهای تمام شده:
هزینه استهلاک :
در این سرفصل شاهد شناسایی مبلغ 190.000 میلیون ریالی هستیم که در این خصوص چند نکته قابلذکر است.
نخست اینکه چرا با وجود ادعای ناشر مبنی بر خریدلایسنس خریداریشده در سال 1394 برای به روز رسانی تجهیزات مربوط به پروژههای USO اما در سال 1395 از این لایسنس استفادهای نشده و هزینه استهلاک مربوط به آن شناسایی نشده است؟
از سویی دیگر بر اساس صورتهای مالی حسابرسی شده شرکت، کل بهای تجهیزات در سرفصل داراییهای ثابت مشهود به مبلغ 2.840.000 میلیون ریال است که با توجه به رویه حسابداری افشا شده در صورتهای مالی شرکت، شناسایی هزینه استهلاک تجهیزات به صورت 10 ساله میباشد که این یعنی هزینه استهلاک سال 95 حداقل در حدود 284.000 میلیون ریال میباشد. ظاهراً شرکت با عدم شناسایی استهلاک سعی در افزایش سودآوری خود داشته است.
این سرفصل به این معناست که شرکت مخارجی را جهت تأمین تجهیزات پروژههای ذکر شده صرف نموده است، اما یا شرکت، تجهیزاتی را دریافت نکرده و یا آن که از تجهیزات استفادهای نکرده است.با توجه به آن که در صورتهای مالی 12 ماهه منتهی به پایان اسفند 1396، همچنان مبلغ 1.460.000 میلیون ریال سال 1395 در سرفصل پیشپرداختهای سرمایهای موجود میباشد، شرکت چگونه موفق به ارائه خدمات پروژههای USO شده است؟
پیش پرداخت سرمایهای:
در سالهای 1395 و 1396، شاهد انباشته شدن مبالغ هنگفتی در سرفصل پیشپرداختهای سرمایهای هستیم به گونهای که داراییهای اضافه شده در این سرفصل بدون انتقال به داراییهای ثابت و شناسایی هزینههای استهلاک مربوط به آن، در پایان سال 1396 به مبلغ 4.373.743 میلیون ریال معادل 60 درصد از کل داراییهای ثابت شرکت است
ضروری است در این ارتباط ناشر "های وب" در خصوص ماهیت داراییهای منظور شده در این بخش که از سال 1394 در حال انباشته شدن است، شفاف سازی نماید، چرا که به نظر میرسد شرکت به منظور عدم شناسایی هزینه استهلاک این داراییها و متورم نمودن سود شرکت، اقدام به عدم انتقال داراییهای این سرفصل به بخش داراییهای استهلاک پذیر و همچنین، اضافه نمودن خریدهای جدید به سرفصل پیشپرداختهای سرمایهای به جای انتقال به سرفصل داراییهای استهلاک پذیر کرده است .به عنوان نمونه تنها در سال 1396مبلغ 2.910 میلیارد ریال، پیش پرداخت سرمایهای به این سرفصل اضافه شده است.
درآمد:
شرکت در سال 1396 نیز همانند سالهای گذشته اقدام به شناسایی درآمد از محل پروژههای USO بدون مستندات و منطق محاسباتی نموده است که با توجه به حاشیه سود بالای این بخش از درآمدها، بخش عمدهای از سودآوری شرکت، فاقد کیفیت قابل قبول بوده و میتوان به عنوان یک درآمد موهوم با آن برخورد کرد.
گفتنی است بر اساس صورتهای مالی حسابرسی شده شرکت، کل درآمدهای شناسایی شده از محل پروژههای USO در سال 1396 به بیش از 854.046میلیون ریال رسیده است.
هزینهها و بهای تمام شده
مجدداً همانند سالهای پیش ، در سال 96 نیز علیرغم تحویل قطعی البته بر اساس ادعای شرکت در گزارش تفسیری منتشر شده، خدمات پروژه USO1 و USO2، کاهش 20 درصدی شناسایی هزینههای استهلاک شرکت به چشم میخورد و این به معنای کاهش هزینه استهلاک و شناسایی سودهای غیرواقعی از این بابت است.
شرکت در رویههای مربوط به شناسایی هزینه استهلاک عنوان کرده که هزینه استهلاک تجهیزات به صورت 10 ساله و به صورت آحاد کارکرد محاسبه میشود.
این در حالی است که بر اساس صورتهای مالی حسابرسی شده سال 1396، ماندهحساب قبل از استهلاک ماشین آلات و تجهیزات شرکت، مبلغ 2.516 میلیارد ریال میباشد که کل هزینه استهلاک شناسایی شده این سرفصل در سال گذشته، صرفاً مبلغ 148 میلیارد ریال است که در صورت محاسبه صحیح هزینه استهلاک بر اساس رویههای ذکر شده شرکت، هزینه استهلاک این سرفصل به تنهایی بیش از 100 میلیارد ریال به هزینههای شرکت میافزود.
پیش دریافتها:
در سال 1396، همچنان شاهد شناسایی مبلغ 1.239.608میلیون ریال به عنوان پیش دریافت پروژههای USO هستیم که این مبلغ شامل پیش دریافت 854.063 میلیون ریالی بابت پروژه USO3 است و همچنان مبلغ 385.545 میلیون ریال بابت پیش دریافت پروژههای USO1 و USO2 درج شده است.
نتیجه گیری :
با توجه به توضیحات فوق و تصدیق جامعه حسابداران رسمی و شورای عالی بورس بر ایرادات جدی عنوان شده از سوی سازمان بورس، به نظر میرسد تخلفات صورت گرفته ناشی از یکی از موارد و یا تجمیع موارد ذیل باشد:
الف- احتمال رانت دولتی و انحصار ارائه شده از سوی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات به ناشر "های وب"
با فرض صحت ارقام مندرج در صورتهای مالی ناشر «های وب» بر اساس گزارش حسابرس ، این احتمال وجود دارد که وزارتخانه مذکور، رانتی چند صد میلیارد تومانی را در اختیار شرکت «های وب» قرار داده است.
در جداول ذیل، تفکیک درامدها و هزینههای طرحهای USO1 تا USO3 بر اساس صورتهای مالی حسابرسی شده سه سال گذشته شرکت «های وب» و همچنین، بودجه پیش بینی شده شرکت بر اساس گزارش تفسیری ارائهشده، قابل مشاهده است.
هزینههای پروژه USO1 بدون لحاظ نمودن هزینههای مربوط به لایسنس است.
جمع درآمدها، هزینهها و سودناخالص طرحهای USO تا پایان سال 1397
همان گونه که مشاهده میشود، بخش عمدهای از درآمدهای فوق ناشی از اجرا و تحویل خدمات طرحهای USO1 تا USO3 بوده و در سالهای پس از بهره برداری، درآمدهای شرکت "های وب" صرفاً از محل عملیات پشتیبانی است.
از این رو، با توجه به جمع قراردادها که مبلغی بیش از 10 هزار میلیارد ریال است، به نظر نمیرسد که کل هزینههای این قراردادها تا زمان اتمام و بهره برداری از آنها، به بیش از 1.200 میلیارد ریال برسد.
این بدین معناست که اجرای سه طرح با ارزش بیش از 10 هزار میلیارد ریال، تنها هزینهای معادل 1.200 میلیارد ریال داشته و مبلغ 8.800 میلیارد ریال سود ناخالص نصیب شرکت «های وب» مینماید.
این اتفاق در وزارت خانهای روی میدهد که وزیر ارتباطات در هفتههای اخیر بارها صحبت از لزوم مقابله بارانت خواران و از بین بردن رانتهای دولتی و شفافیت کرده است.
در صورت تأیید صورتهای مالی منتشر شده شرکت "های وب" و مهر تأیید حسابرس بر نحوه محاسبه درآمدها و هزینههای مربوط به طرحهای USO که بخش عمدهای از سود شرکت "های وب" را به خود اختصاص میدهد، میبایست برای جلویگری از رانت و حذف انحصار از سازمان بازرسی کل کشور و شورای رقابت به عنوان نهادهای نظارتی کشور، کمک خواست.
ب- عدم تسلط حسابرسان شرکت به علوم حسابداری و حسابرسی
با فرض صحت ایرادات و ابهامات مطرح شده در صورتهای مالی سه سال گذشته شرکت «های وب» که به تأیید سازمان بورس و جامعه حسابداران رسمی کشور نیز رسیده است، میتوان گزینه عدم دانش و تسلط کافی حسابرس این شرکت را بر فرآیندهای مالی، حسابداری و فنی را که منجر به اخراج این موسسه از لیست حسابرسان معتمد بورس شد را از تأثیرگذارترین عوامل منجر به تخلفات مدیران شرکت «های وب» در تهیه صورتهای مالی مخدوش دانست.
متأسفانه در سالهای گذشته بارها شاهد عدم آگاهی کافی بسیاری از حسابرسان بر صنایع مختلف و حتی مبانی علمی ابتدایی علوم حسابداری و حسابرسی بودهایم که از این جمله میتوان به تأیید صورتهای مالی شرکتهای کنتورسازی، حذف زیان تلفیقی بیش از 60 هزار میلیارد ریالی گروه سایپا، تأیید صورتهای مالی شرکت در آستانه عرضه اولیه آسیاتک ، قراردادهای عجیب و غریب در ماشین سازی اراک و گزارشهایی از این دست اشاره نمود.
ج- نظارت ضعیف بر عملکرد حسابرسان و احتمال تبانی با کارفرمایان
اصرار و پافشاری مدیران و حسابرس اخراج شده شرکت بر نحوه محاسبه سود و عدم اعمال تغییرات مدنظر سازمان بورس و جامعه حسابداران رسمی، شاید خبر از برخی ملاحظات عامدانه در جهت تأمین منافع برخی ذی نفعان داشته باشد.
در این بین، بد نیست اشارهای نیز به برخی از شرکتهای مشاور سرمایه گذاری داشت که با موج سواریهای تلگرامی سعی در اعمال فشار بر سازمان بورس در ماههای اخیر به منظور بازگشایی نماد «های وب» علی رغم مخدوش بودن اطلاعات آن داشتهاند.
شاید بتوان تصور کرد، اتفاقاتی که در جریان رسوایی بزرگ صندوق های فروشگاهی و کنتورسازی با هدایت و همراهی یکی از شرکتهای مشاور سرمایه گذاری و کارگزاری به ظاهر خوشنام روی داد، در این پرونده نیز با شیوهای متفاوت در حال پیگیری است.
و پیشنهاد آخر :
بر اساس گزارش فارس، با توجه به اصرار شرکت و مدیران «های وب» مبنی بر عدم تغییر صورتهای مالی و علی رغم مصوبات جامعه حسابداران رسمی و سازمان بورس و به منظور جلوگیری از تبدیل به رویه شدن این قبیل تخلفات، به نظر میرسد لغو پذیرش شرکت به همراه تعهد سهامدار عمده آن مبنی بر بازخرید تمام سهام عرضه شده در بورس و بر اساس قیمتهای توافقی ، میتواند از گزینههای محتمل سازمان بورس در برخورد با این شرکت باشد.
اخبار مرتبط
ارسال نظر
اخبار روز
خبرنامه
نظرسنجی
به نظر شما دولت چهاردهم باید کدام یک از موارد زیر را در اولویت کاری خود قرار دهد.