بی‌مهری اعتبارات دولتی به لبنی‌ها/ تقاضا مبنای سبد محصولات لبنی

به گزارش بورس نیوز، "شیر"، از دیرباز در سبد غذایی جوامع مختلف سهم بزرگی داشته و ازاین‌رو، صنعت دام‌پروری و لبنی نیز از مهم‌ترین و کهن‌ترین صنایع تولیدی هر کشور محسوب می‌گردد. کشور ایران نیز در حوزه تولید شیر و لبنیات، قدمتی دیرینه دارد. باوجود در اختیار داشتن ظرفیت‌های کشاورزی و دام‌پروری، چند سالی است که لبنیات در کشور مورد بی‌مهری قرارگرفته و عرضه بیش از تقاضای شیر در کشور و سرانه مصرف بسیار پایین‌تر از استانداردهای جهانی، نشان از مشکل جدی این صنعت دارد. با اجرای هدفمندی یارانه‌ها و حذف یارانه شیر، مصرف سرانه شیر در کشور کاهش داشته است.

با مقایسه ظرفیت احداث‌شده فرآوری لبنیات در ایران با ورودی شیر خام توسط کل صنعت می‌توان خالی بودن تقریباً نیمی از ظرفیت تولید صنعت لبنی را درک کرد. هرچند صنعت لبنی به سبب حاشیه سود پایین برای برخی سهامداران جذاب نیست، اما گروه لبنی پتانسیل‌هایی دارد که نباید از آن‌ها غافل بود. ارزش بازار سهم لبنی‌ها تقریباً پایین بوده و سهم این گروه، حباب قیمتی ندارد. ضمن اینکه سوای حاشیه سود صنعت، برخی از شرکت‌های لبنی دارایی‌های باارزشی در اختیار داشته که می‌تواند جذابیت ایجاد کند.

با در نظر گرفتن کلیه شرایط، در هنگام سرمایه‌گذاری در سهم لبنی‌ها، توجه به چند نکته ضروری است:

1- بررسی دارایی‌های شرکت‌های لبنی
۲- وضعیت توزیع و فروش؛ هر شرکتی که در توزیع و فروش گسترده‌تری داشته باشد، با ریسک کمتری مواجه است. شبکه فروش محلی و استانی، از محدودیت‌های هر شرکت محسوب می‌شود.
۳- بررسی سبد تولیدات شرکت‌ها؛ امکان دپوی برخی محصولات لبنی تقریباً وجود ندارد. ازاین‌رو، وجود محصولات با ماندگاری بالاتر و متنوع‌تر، از نقاط مثبت شرکت‌هاست. ضمن اینکه تولید محصولات جدید مطابق با ذائقه همه اقشار جامعه، لازمه بقای هر شرکت خواهد بود.
۴- این صنعت پتانسیل جوینت با برندهای خارجی را داشته و هر شرکتی که زودتر در این زمینه اقدام نماید، شانس صعود بیشتری هم خواهد داشت.

مجتبی ابراهیمی مدیرعامل شرکت شیر پاستوریزه پگاه کرمان در گفت‌وگو با بورس نیوز، در خصوص مهم‌ترین چالش‌های صنعت لبنی گفت: مهم‌ترین چالش‌های صنعت لبنی را می‌توان در نوسانات نرخ ارز، افزایش روزانه نرخ شیر خام، رشد چشمگیر نرخ مواد اولیه و بسته‌بندی محصولات لبنی، و همچنین کاهش سرانه مصرف محصولات لبنی در کشور خلاصه کرد.

وی افزود: تقریباً تمامی مواد اولیه و بسته‌بندی مورداستفاده در صنعت لبنیات افزایش قیمت چشمگیری در ماه‌های اخیر داشته است، همچنین بطری‌های پت که جهت بسته‌بندی دوغ و... کاربرد دارد در ماه‌های اخیر بیش از 300 درصد گران شده‌اند.

ابراهیمی ادامه داد: از سوی دیگر واردات مواد اولیه و بسته‌بندی‌ای که مشابه آن در داخل کشور تولید نمی‌شود نیز به‌کندی انجام می‌گیرد، همچنین نرخ مصوب خرید شیر خام از دامداران هم به 1570 تومان رسیده است لیکن قیمت واقعی خرید شیر خام بالاتر از این عدد است.

وی درباره هزینه‌های حمل شیر نیز گفت: هزینه‌های حمل، هزینه‌های توزیع محصولات، هزینه‌های حقوق و دستمزد، سربار، و... هم افزایش داشته و موجب افزایش بهای تمام‌شده صنعت لبنی شده است.

ابراهیمی در رابطه با اثر افزایش نرخ محصولات لبنی که به‌تازگی اعمال‌شده اظهار کرد: گرچه نرخ محصولات لبنی اخیراً افزایش داشته؛ اما این افزایش نرخ رشد بهای تمام‌شده را پوشش نمی‌دهد، ضمن اینکه افزایش نرخ محصولات لبنی منجر به کاهش تقاضا در بازار خواهد شد.

این فعال صنعت لبنی ضمن مقایسه سرانه مصرف لبنیات در کشور نسبت به میانگین مصرف کشورهای توسعه‌یافته گفت: متأسفانه شاهد کاهش حدود 37 درصدی سرانه مصرف لبنیات در کشور طی 7 سال گذشته مخصوصاً پس از هدفمندی یارانه‌ها و حذف یارانه شیر هستیم ، و بدون شک با افزایش نرخ اخیر، میزان مصرف کمتر نیز خواهد شد.

وی افزود: در برنامه پنجم توسعه پیش‌بینی‌شده بود که سرانه مصرف لبنیات به 156 کیلوگرم در سال برسد ولی این هدف نه‌تنها محقق نشد بلکه سرانه مصرف لبنیات کشور به عددی حدود 76 کیلوگرم در سال رسیده است این در حالی است که میانگین سرانه جهانی حدود 190 کیلوگرم و اروپا بیش از 300 کیلوگرم در سال است.

ابراهیمی بابیان اینکه این موضوع قطعاً تبعاتی به همراه خواهد داشت گفت: دولت برای درمان مشکلات ناشی از مصرف کم لبنیات نظیر پوکی استخوان و افزایش خرابی دندان‌ها و ... هزینه گزافی در سال‌های آتی متحمل خواهد شد. در این شرایط پرداخت یارانه از سوی دولت برای بالا بردن سرانه مصرف لبنیات ضروری به نظر می‌رسد. متأسفانه نه‌تنها یارانه لبنیات حذف‌شده، بلکه حتی سهمیه شیر مدارس نیز در سال گذشته لغو شد!

مدیرعامل شرکت شیر پاستوریزه پگاه کرمان افزود: هرچند یکی از مهم‌ترین علل پایین بودن سرانه مصرف لبنیات در کشور، مشکلات اقتصادی و پایین بودن قدرت خرید مردم است؛ اما این تمام ماجرا نیست.

ابراهیمی در ادامه گفت: در حالی مصرف محصولات لبنی در جامعه مورد بی‌مهری قرارگرفته که خوراکی‌های مضری همچون نوشابه‌های گازدار ، چیپس و پفک و... در سبد بسیاری از خانوارها جای دارد و به نظر می‌رسد این مشکل ریشه در ضعف فرهنگ‌سازی در مصرف مواد غذایی سالم داشته و تمرکز بیشتر وزارت بهداشت و درمان و نیز صداوسیما بر این موضوع الزامی است.

این فعال صنعت لبنی در پاسخ به این سؤال که "حاشیه سود کدام فرآورده لبنی بیشتر است و چرا تولیدکنندگان بر تولید محصولات باارزش افزوده بالاتر تمرکز نمی‌کنند؟" گفت: هر چه در تولید فرآورده‌های لبنی، فرآوری بیشتری روی شیر خام صورت گیرد ،محصول تولیدی حاشیه سود بالاتری خواهد داشت. به‌عنوان‌مثال حاشیه سود شیرکاکائوی استریل بالاتر از حاشیه سود شیر ساده پاستوریزه است. اما نمی‌توان برای افزایش سودآوری شرکت‌های تولیدی، سهم بیشتری از سبد محصولات را به فرآورده‌های باارزش افزوده بالاتر اختصاص داد؛ چراکه محصولات لبنی زمان ماندگاری پایینی داشته و می‌بایست بر اساس تقاضای بازار، تولید شوند.

وی در ادامه افزود: تقاضای بازار نیز در هر منطقه از کشور با توجه به ذائقه و شرایط آب و هوایی منطقه متفاوت است. مثلاً در استان خوزستان تقاضای دوغ و ماست و در استان کرمان تقاضای شیر استریلیزه بیش از سایر محصولات است.

مدیرعامل پگاه کرمان در مورد وضعیت صادرات محصولات لبنی عنوان کرد: در حال حاضر صادرات محصولات لبنی به کشورهای متعددی ازجمله عراق، قطر، افغانستان، پاکستان، و... انجام می‌شود و بحث یکسان‌سازی ارزبر مبنای دلار 4200 تومانی مشکلاتی در صادرات ایجاد کرد؛ اما با توجه به اصلاح سیاست‌های ارزی دولت روند صادرات به‌زودی به روال قبل بازخواهد گشت.

وی در ادامه تصریح کرد: با در نظر گرفتن اهمیت ارزآوری در کشور، صادرات محصولات غیرنفتی نیازمند حمایت بیشتری از سوی دولت است. پرداخت مشوق‌های صادراتی قطعاً انگیزه صادرات را تقویت خواهد کرد.

ابراهیمی در خاتمه افزایش سرانه مصرف لبنیات را امری ضروری خواند و گفت: گرچه گاه شایعات و خبرهایی از بروز تخلف در برخی واحدهای لبنی مطرح می‌شود؛ اما تعداد بسیار زیادی برند لبنی در کشور وجود دارد و بدون شک واحدهای صنعتی بزرگ و برندهای معتبر، تحت نظارت‌های دقیق بوده و به دلیل برخورداری از تجهیزات مدرن، محصولی سالم‌تر تولید و روانه بازار می‌کنند.

وی اظهار امیدواری کرد که با حمایت و برنامه‌ریزی دولت، فرهنگ مصرف لبنیات در کشور تقویت شود و با خلاقیت بیشتر شرکت‌های لبنی و تولید محصولات درخور طبع و ذائقه و انتظار مردم، شاهد حضور پررنگ‌تر لبنیات در سفره خانوارها باشیم.