انتفاع پالایشی‌ها از عرضه نفت خام در بورس انرژی / بورس نفت منطقه‌ای، راه گذر از بُن‌بست

اطلاعیه عرضه نخستین محموله نفت خام سبک شرکت ملی نفت ایران در رینگ بین‌الملل بورس انرژی به قیمت پایه هر بشکه ۷۹.۱۵دلار برای عرضه در ششم آبان‌ امسال منتشر شد. گفته می شود با توجه به مشکلات فعلی در روند فروش نفت خام، احتمالا نفت خام در بورس با قیمتی کمتر از قیمت های منطقه انجام خواهد شد و این قضیه می تواند نرخ خوراک پالایشگاه ها را هم کاهش دهد.

محمدعلی صادقی کارشناس حوزه انرژی در گفت‌وگو با بورس‌نیوز در خصوص تاثیر عرضه نفت در بورس انرژی بر نرخ خوراک پالایشگاه ها بیان کرد: بدون شک اگر عرضه نفت خام در بورس انرژی با موفقیت صورت گیرد و فروش انجام شود، نرخ خوراک پالایشگاه ها نیز متاثر خواهد شد.

وی افزود: به هر حال با عرضه نفت خام در بورس انرژی، احتمالا معاملات در قیمتی کمتر از قیمت های فعلی نفت خام صادراتی ایران انجام خواهد شد تا برای خریداران جذاب باشد. این موضوع می تواند سبب کاهش نرخ خوراک پالایشگاه های کشور شود.

کارشناس حوزه انرژی افزود: در حال حاضر پالایشگاه ها نفت خام را بر مبنای فرمول ۹۵ درصد میانگین محموله های صادراتی خریداری کرده و فرآورده های اصلی را هم با نرخ که شرکت پالایش و پخش فرآورده های نفتی اعلام کرده، به این شرکت عرضه می کنند و در نهایت، ۵ فرآورده اصلی با تخصیص یارانه دولت در سطح کشور عرضه می شود. 

وی اضافه کرد: اگر این امکان فراهم شود که پالایشگاه ها بتوانند ظرفیت تولید فرآورده های اصلی را افزایش دهند و مازاد تولید خود را روانه بازارهای صادراتی کنند، می توانند جزو مشتریان نفت خام در بورس انرژی باشند و پس از تامین نیاز داخلی کمافی السابق، با خرید نفت از بورس انرژی و تبدیل آن به فرآورده های نفتی و صادرات مازاد محصول درآمدزایی کنند. 

صادقی در خصوص پیش بینی سرانجام عرضه نفت خام در بورس انرژی اظهار داشت: هر چند عرضه نفت خام در بورس انرژی را اتفاق مثبت قلمداد می کنم و امیدوارم موفقیت آمیز باشد؛ ولی این اقدام در رفع مشکلات کنونی چندان اثرگذار نخواهد بود. باید پذیرفت که اقتصاد ما به درآمد ارزی نفت وابسته است و در این سال ها نتوانسته ایم به گونه ای عمل کنیم که در صورت کارشکنی برخی دشمنان، دغدغه ای بابت فروش نفت و وصول درآمدهای ارزی آن نداشته باشیم. 

وی تاکید کرد: تاسیس یا خرید پالایشگاه در سایر کشورها، و راه اندازی بورس منطقه ای برای عرضه انواع نفت خام از اقداماتی بود که می بایست انجام می گرفت. بهتر بود در منطقه، بورسی برای عرضه انواع نفت خام وجود داشت و تمام کشورهای منطقه امکان عرضه نفت خام خود را داشتند.

کارشناس حوزه انرژی خاطرنشان کرد: بورس نفت منطقه ای هم همبستگی کشورهای منطقه را افزایش می داد، و هم تولیدکنندگان نفت خام در قیمت گذاری ها، قدرت بیشتری داشتند. راه اندازی بورس نفت در منطقه از بار مشکلات می کاست و این امر در گرو برقراری ارتباط دوستانه با کشورهای نفت خیز منطقه خواهد بود. 

این کارشناس حوزه انرژی در ادامه عنوان کرد: اقتصاد ایران، اقتصادی به شدت دولتی است و در این چند دهه به خصوصی سازی آن چنان که باید توجه نشده است. دولت از محل درآمدهای نفتی، هم به شکل نقدی یارانه پرداخت می کند و هم غیر نقدی برخی کالاها با یارانه دولتی در کشور عرضه می شود. فرآورده های نفتی از جمله محصولاتی است که با سوبسید دولتی در کشور عرضه می شود. به طور کلی، تخصیص یارانه به شکل نقدی را سیاست مناسبی ارزیابی نمی کنم. هر ساله مبلغ هنگفتی صرف اختصاص یارانه های نقدی و غیر نقدی می شود. 

وی اضافه کرد: با توجه به افزایش نرخ ارز و افت ارزش پول ملی، بهترین زمان برای حذف یارانه های نقدی بود. سالانه حدود ۳۰ هزار میلیارد تومان در قالب یارانه های نقدی پرداخت می شود که اگر این رقم صرف تولید گردد، می توان از تنگنای اقتصادی خارج شد. ۷۰ هزار پروژه نیمه تمام در کشور، نشان دهنده ضعف مدیریت مالی کشور است.

وی در پایان گفت: اگرچه به لحاظ اقتصادی در شرایط بحرانی قرار داریم؛ اما با یک مدیریت منسجم و صحیح می توان از این بحران گذر کرد. البته هر اقدامی، زمان بر بوده و به تغییر شرایط در کوتاه مدت خوشبین نیستم.