دستکاری نرخ ارز، اتفاق تکراری چند دهه

نرخ ارز که چند ماهی بدون وقفه رشد می کرد، مدتی است متعادل تر شده و با وجود اعمال فاز دوم تحریم های اقتصادی علیه ایران و رد لایحه CFT توسط شورای نگهبان و اعاده به مجلس شورای اسلامی، امروز بازار ارز نوسان چندانی نداشت. با این حال برخی معتقدند تداوم این شرایط و کاهش فروش نفت و افت درآمدهای ارزی به سبب کاهش صادرات محصولات نفتی و غیر نفتی، می تواند افزایش نرخ ارز را به دنبال داشته باشد و با نزدیکی به پایان سال باید منتظر جهش دیگری در بازار ارز باشیم.

علی اصغر سمیعی زفرقندی کارشناس و تحلیلگر بازار ارز در گفت‌وگو با بورس‌نیوز در خصوص پیش بینی نرخ ارز بیان کرد: پیش بینی نرخ واقعی ارز در شرایط عادی، کار ساده ای است و کافی است تفاضل نرخ تورم کشور ما و کشورهای حوزه دلار را با قیمت ارز جمع جبری کنیم تا نرخ واقعی بدست آید. اما نکته حائز اهمیت این است که نرخ واقعی معمولا مورد پذیرش دولت ها نیست و دولت ها به دلایل مختلف از جمله دلایل سیاسی، علاقه دارند که نرخ ارز را دستکاری کرده و حتی المقدور قیمت آن را پایین تر از قیمت واقعی نشان دهند و برای این کار معمولا از ابزار تزریق درآمدهای نفتی بیش از تقاضای بازار استفاده می کنند و این کار را تا جایی ادامه می دهند که باز به دلایلی از جمله تحریم ها یا ارزان شدن نرخ نفت در بازارهای بین المللی، درآمد نفتی کشور کم شود.

وی افزود: آنگاه است که فنر فشرده شده قیمت ها به ناگهان باز شده و باعث صدمات فراوان به مردم و مخصوصا فعالان اقتصادی می شود.

در طی ۴۰ سال اخیر، یازده نوبت ارزش پول ملی به نصف کاهش یافته است؛ یعنی قیمت ارز دو برابر شده و هر بار هم در اثر اتفاقات در بازارهای جهانی و فشارهای استکباری و البته همراه با تلاطمات ونوسانات ویرانگر بوده است.

 رییس هیئت موسس کانون صرافان در ادامه اظهار داشت: متاسفانه تکرر این اتفاق، درس عبرت نشده و دولت ها در زمان توانایی تصمیم نگرفته اند که عاقلانه قیمت ها را با یک شیب ملایم، متعادل کنند و باز آنقدر بر ثبات مصنوعی قیمت ارز پافشاری کرده اند که در موقع بحران توان پایداری نداشته اند. حتی اخیرا هم که قیمت دلار تا ۱۹ هزار تومان رسید باز به ضرب تزریق و تبلیغ، سعی شد قیمت را به کانال ۱۴ هزار تومان بازگردانند؛ در حالی که قیمت ۱۹ هزار تومانی اثرات تورمی و روانی خود را بر بازار و جامعه گذاشته بود.

سمیعی در رابطه با کاهش نرخ ارز که اخیرا رخ داد گفت: بازگرداندن قیمت ها از ۱۹ هزار تومان به کانال ۱۴ هزار تومان، جای سوال دارد. یعنی اگر قیمت واقعی می توانست در حدود ۱۴ هزار تومان تثبیت شود، چرا اجازه داده شد که جامعه قیمت های بالاتر و نوزده هزار تومان را ببیند، که باعث شود اثر روانی و تورمی آن در روحیه بازار تاثیر بگذارد؟ و اگر قیمت واقعی باید ۱۹ هزار تومان می بود و چنانچه بعضی از کارشناسان میگویند این قیمت باعث کاهش حجم واردات و قاچاق و رونق صادرات و افزایش تولید و... کاهش نرخ بیکاری میشود؛ پس چرا به ضرب تزریق مجددا قیمت را پایین آورده و با این کار باعث ایجاد تلاطم و نوسان جدیدی در بازار شدند؟

این کارشناس بازار ارز در خاتمه ضمن تاکید بر اهمیت قیمت گذاری واقعی نرخ ارز تصریح کرد: بارها گفته شده قیمت یعنی "علامت"، و علامت صحیح باعث تصحیح رفتار جامعه می شود. اگر فرضا نرخ بنزین ۱۰ هزار تومانی را به هر بهانه ای، هزار تومان اعلام کنیم، علاوه بر احتمال قاچاق،  باعث مصرف نامتعارف هم می شود، و این درباره سایر قیمت ها هم مصداق دارد.