وضعیت بورس کالا در سال های اخیر/ وضع قوانین و مقررات راهکاری برای رشد بورس کالا در آینده

به گزارش بورس نیوز، در سال 82 بود که پس از احساس نیاز در خصوص ایجاد بازاری سازمان یافته برای مبادله آزاد شفاف کالا، اقدامات لازم برای راه اندازی بورس کالا توسط دولت و مجلس انجام و در پی آن شورای عالی بورس موظف به تشکیل و گسترش بورس های کالایی در ایران شد بنابراین بورس فلزات در شهریور ماه سال82 به عنوان اولین بورس کالای کشور و سپس بورس کالای کشاورزی در شهریور ماه 83 شروع به فعالیت کردند و در نهایت با ادغام این دوبازار موجبات ایجاد تشکیل بورس کالا در ایران فراهم شد که پس از پذیره نویسی و برگزاری مجمع عمومی این شرکت از ابتدای مهر ماه سال 86 فعالیت خود را با هدف که سامان دهی بازار کالاها از طریق مکانیزم اجرایی ناظر بر تعهدات و تضمین منافع طرفین معامله،کشف شفاف قیمت کالاها ، مدیریت ریسک وانجام انواع معاملاتبا استفاده از ابزار های نوین مالی آغاز کرد.

در طول 11 سال گذشته بورس کالا فرازو نشیب های زیادی را تجربه کرده و روزهای رشد و افولی را از سر گذرانده اما اظهار نظر در خصوص وضعیت کلی این بازار نیازمند اطلاعات کارشناسی است.

در خصوص بررسی عملکرد بورس کالا در سال های اخیر میزگردی با حضور علی بخشنده و پیام آرمات از کارشناسان بازار کالا برگزار شد که مشروح آن را در ذیل می خوانید.

وضعیت کلی بورس کالا در سال های اخیر چگونه بوده است؟

آرمات: روند فعالیت بورس کالا در سال های اخیر روبه رشد بوده و قانون و مقرراتی که وضع شده روند پیشرفت و بهبود معاملات رافراهم کرده و تنوع محصولاتی که وارد چرخه بورس کالا شده اند نیز در این سال ها افزایش یافته است.

افرادی که از گذشته در بورس کالا فعال بوده اند به خوبی رشد این بازار را احساس می کنند.

ابزارها، نرم افزارها و قوانین و مقررات بورس کالا در سال های اخیر افزایش یافته و در همه زمینه ها اقدامات مثبتی انجام شده است.

در طول این سال ها بورس کالا به خوبی در جهت حفظ رسالت خود تلاش کرده است.

در سال های اخیر این بازار در زمینه بازاریابی،فناوری اطلاعات،It ، جذب مشتریان و فعالیت در بازارهای مختلف نیز پیشرفت های زیادی را تجربه کرده است.

بخشنده: این بازار در سال های گذشته رشد مطلوبی را تجربه کرد اما در حال حاضر به دلیل مشکلات بانکی و غیرشفاف بودن شرکت ها این روند متوقف شده است.

به دلیل عدم تمایل شرکت ها به ایجاد شفافیت اکثرا ترجیح می دهند که خارج از بورس کار کنند.

رینگ های بورس کالا تنها در صورت ایجاد الزام به وجود می آیند مانند الزامی که در ماه های اخیر برای محصولات پتروشیمی ایجاد شد.

در حال حاضر وضعیت رینگ محصولات کشاورزی چگونه است؟

آرمات: در حال حاضر در حوزه کشاورزی واردکنندگان محصولات خود را عرضه می کنند و شرکت های مادر تخصصی نیز خرید خود را انجام می‌دهند که این امر در خصوص دیگر شرکت های وارداتی نیز امکان پذیر است.

متاسفانه در خصوص بورس کشاورزی باید گفت آقای جهانگیری جایگاه این بازار را در حد تعیین قیمت دانستند و گفتند برای گندم فقط قیمت گذاری باید در بورس و دیگر مراحل باید در سامانه بازرگانی دولتی ایجاد شود.

بخشنده: سیاست های تعیین شده در سال های اخیر موجبات تضعیف بورس کشاورزی را فراهم کرده است.

آیا سیاست های در نظرگرفته شده موجبات رشد این بازار را در سال های اخیر فراهم کرده است؟

بخشنده: آقای جهانگیری که از حامیان و موسسین بورس کالا محسوب می شود در حال حاضر در راستای تضعیف بورس کالا اقداماتی را انجام داده است.

در حال حاضر اطلاعات دقیقی در خصوص خرید و فروش محصولات پتروشیمی وجود دارد اما در مورد دیگر صنایع اینگونه نیست.

در پتروشیمی ها نیز اگر الزام برداشته شود مطمئنا شاهد خرید و فروش این محصولات در خارج از بورس خواهیم بود.

به نظر من باید الزام ها افزایش یابد تا به تبع آن بازارهای منسجم و مختلف نیز ایجاد شوند.

امیدواریم که مسئولین توجه بیشتری به بورس کالا داشته باشند که به تبع آن میزان شفافیت در فعالیت شرکت ها نیز افزایش یابد.

انتظار شما از مسئولین بورس کالا چیست؟

بخشنده: مسئولین بورس کالا نباید به دنبال ایجاد بازارهای جدید باشند بلکه باید در راستای راه‌اندازی واقعی بازارها اقداماتی را انجام دهند.

وقتی بازار جدیدی ایجاد می شود موازی کاری به طور سنتی نیز ادامه می یابد اما زمانی بورس می تواند موفق عمل می کند که بازار موازی در کنار آن برای تعیین قیمت در کنار آن ایجاد نشود.

متاسفانه مسئولین به فکر افتتاح تالارها و یا ورود محصولات جدید به این بازارها هستند.

در قراردادهای آتی شدت نوسانات دلار موجبات بسته شدن تالار آتی سکه وکاهش اعتبار بورس کالا را فراهم کرد زیرا این بازار باید در ایجاد نوسانات نقش خودرا ایفا کند اما مشکلات ایجاد شده در قراردادهای آتی سکه موجبات از دست رفتن اعتماد سرمایه گذاران به بورس کالا رافراهم کرد.

آیا در طول این سال ها بورس کالا اقدامات و شرایط لازم برای فعالیت در این بازار را فراهم کرده است؟

آرمات: هدف بورس کالا جلب رضایت دو طرف معاملات بوده اما باید قوانین این بازار طوری تعیین شود که ضریب اطمینان خریداران و فروشندگان از انجام معامله در این بازار افزایش یابد که این امر به آسانی امکان پذیر نخواهد بود اما در این راستا بورس کالا با ایجاد ابزارهای جدید زمینه را برای انجام خریدهای اعتباری و نسیه، قراردادهای سلف موازی، قرارداددهای فیوچر و سپرده کالایی فراهم کرده که ارائه این خدمات از دستاوردهای مهم بورس کالا در چند سال اخیر محسوب می‌شود.

باتوجه به بی اطلاعی برخی از مدیران عامل شرکت ها از امکانات و شرایط فعالیت در بورس پیشنهاد شما برای افزایش آگاهی فعالان اقتصادی در این زمینه چیست؟

آرمات: باتوجه به تخصصی بودن فعالیت های بورس کالا عامه مردم از خدمات این بازار بی اطلاع هستند و فعالان این بازار به خوبی رشد بورس کالا را در سال های اخیر احساس کرده اند اما درجهت افزایش آگاهی نسبت به خدمات این بازار و همچنین بهبود وضعیت آن در سال های آینده باید اطلاع رسانی های لازم انجام شود.

آرمات: در بورس کالا فقط صنعتگران و شرکت های خاص می توانند فعالیت خودرا انجام دهند بنابراین دایره فعالین بورس کالا نسبت به بازار سرمایه کوچکتر بوده اما عیار کار بورس کالا به مراتب بالاتر از بورس است.

بورس کالا نسبت به بورس اوراق بهادار جوان تر بوده و دایره فعالین در آن نیز کمتر بوده و حوزه تخصصی تری محسوب می شود بنابراین آگاهی عامه مردم نسبت به خدمات آن نیز کمتر بوده هرچند که قرارداهای آتی زمینه برای فعالیت همه افراد را در بورس کالا فراهم کرده اما در این زمینه نیز با مشکلاتی وجود دارد.

وضعیت آینده این بازار را چطور پیش بینی می کنید؟

آرمات: آینده این بازار به حمایت دولت بستگی دارد اما از آنجایی که بورس کالا با دریافت کارمزد مخارج خود را تامین می کند بنابراین این حمایت ها باید در راستای وضع قوانین و مقررات انجام شود که به موجب آن تمامی قراردادهای تجاری در بستر بورس کالا انجام شوند و محصولات و مواد اولیه از طریق بورس کالا تامین شوند.

فعال شدن بخش صادراتی بورس کالا در آینده یکی از گام های مهم در مسیر پیشرفت این بازار محسوب می شود.

امیدواریم روزی فرابرسد که کل صادرات مواد پتروشیمی از طریق بورس کالا انجام شود که از این طریق قیمت های کشف شده برای این مواد نیز به طور شفاف تعیین شوند.

در زمینه پتروشیمی در حال حاضر ثبت سفارش های زیادی انجام شده و از دیگر کشورها بار وارد می شود اما اگر شرکت های واردکننده محصولات خود را در بورس کالا عرضه کنند بسیاری از مشکلات موجود در این زمینه نیز برطرف می شوند.