در حیاط خلوت سازمان بورس چه می‌گذرد

به گزارش بورس‌نیوز، شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه (به اختصار سمات) یکی از شرکت‌های تابعه سازمان بورس و اوراق بهادار بوده که طبق اساسنامه آن وظیفه تسویه وجوه معاملات اوراق بهادار و کالا‌های مورد معامله در بورس‌های کشور و همچنین پایاپای اوراق بهادار و نگهداری سوابق معاملات و مالکیت آن‌ها را بر عهده دارد.

یکی از دیگر وظایف این شرکت پرداخت سود سهام سهامداران شرکت‌های مختلف به وکالت از طرف این شرکت‌ها است.

تمامی کارمزد‌های شرکت سمات توسط هیات مدیره سازمان بورس تصویب می‌شود و این شرکت بدون تصویب سازمان بورس نمی‌تواند درآمدی برای خود تعریف نماید.

مساله چیست؟
شرکت سمات به دلیل ماهیت فعالیت خود و لزوم دارا بودن نقدینگی جهت فعالیت در راستای ماموریت‌های خود باید سرمایه کافی داشته باشد که بر اساس آخرین صورت‌های مالی حسابرسی شده برای دوره مالی شش ماهه منتهی به ۳۱ شهریور ۱۳۹۸ سرمایه شرکت بالغ بر ۱۵۰ میلیارد تومان می‌شود که بخشی برای خرید دارایی‌های ثابت و ... استفاده می‌شود و بخشی نیز به صورت سپرده بانکی در حساب‌های بانکی نگهداری می‌شود.

بر اساس صورت‌های مالی مذکور کل وجه سرمایه گذاری کوتاه مدت این شرکت در پایان سال ۱۳۹۷ که در سپرده‌های بانکی سرمایه گذاری شده است حداکثر مبلغ ۱۲۱ میلیارد تومان بوده که با توجه به یادداشت شماره ۱۷ صفحه ۳۵ صورت‌های مالی ۶ماهه، با نرخ‌های ۱۸ تا ۲۲ درصد در بانک‌های مختلف سپرده شده است.

اگر بخواهیم نرخ سود حداکثری را برای کل سال ۱۳۹۷ در نظر بگیریم و فرض را بر این بگذاریم که شرکت در کل سال ۱۳۹۷ به این میزان سپرده در بانک‌ها داشته است، این شرکت باید حداکثر ۲۶.۶ میلیارد تومان سود حاصل از سپرده‌های بانکی خواهد داشت. در صورتی که می‌بینیم در صورت سود و زیان این شرکت برای سال ۱۳۹۷ رقمی بیش از ۶۹ میلیارد تومان سود حاصل از سپرده بانکی شناسایی شده است.

سوال اصلی اینجاست که این رقم ۴۲ میلیارد تومان مازاد از کجا آمده است؟ بررسی اعداد و ارقام صورت‌های مالی شرکت سمات نشانه‌هایی از محل شناسایی این سود به دست می‌دهد که صحت یا سقم آن را سازمان بورس باید روشن نماید.

به نظر می‌رسد شرکت سمات با توجه به در اختیار داشتن وجوه سرمایه گذاران و خریداران و فروشندگان اوراق بهادار و کالا‌های مورد معامله در بازار سرمایه، اقدام به مذاکره با بانک‌ها و اخذ سود از این منابع کرده است که در طول سال ۱۳۹۷ به عددی بیش از ۴۲ میلیارد تومان و در ششماهه اول سال ۱۳۹۸ عددی حدود ۲۵ میلیارد تومان از این محل برای خود کرده است.

سوال اساسی این است که آیا شرکت سمات برای دریافت سود‌های بانکی فوق از وجوه سرمایه گذاران و معامله گران، مجوز‌های لازم را از سازمان بورس دریافت کرده است؟ و آیا سازمان بورس می‌توان چنین مجوزی برای دریافت سود به سمات بدهد؟

این سود‌های کجا هزینه شده است؟

یکی از نکات جالب در تحلیل صورت‌های مالی شرکت سمات افزایش افسار گسیخته هزینه‌های این شرکت در سال ۱۳۹۷ نسبت به دوره قبل و همچنین ششماهه اول سال ۱۳۹۸ نسبت به مدت مشابه سال قبل آن است؛ به نحوی که کل هزینه‌های این شرکت در سال ۱۳۹۷ نسبت به سال ۱۳۹۶ بالغ بر ۵۲ درصد و در ششماهه اول سال ۱۳۹۸ نسبت به ششماهه اول سال ۱۳۹۷ بالغ بر ۹۴ درصد رشد داشته است.

مقایسه صورت‌های مالی شرکت سمات با چهار بورس بازار سرمایه (شرکت‌های بورس و فرابورس و بورس کالا و بورس انرژی) نشان می‌دهد شرکت سپرده گذاری در ششماهه اول سال تقریبا به اندازه دو بورس تهران و بورس کالا هزینه داشته است. این در حالیست که از ۵ عضو هیات مدیره این شرکت، سه عضو آن از طرف سازمان بورس و اوراق بهادار تعیین می‌شود و طبیعتا انتظار بر این است که سازمان بورس نظارت بیشتری بر این شرکت داشته باشد.

از سجام چه خبر؟

یکی از نکات جالب در صورت‌های مالی شرکت سمات، درآمد حاصل از اجرای طرح موسوم به سجام و هزینه‌های آن است.

طبق یادداشت شماره ۵ بالغ بر ۱۵ میلیارد تومان درآمد حاصل از ارایه خدمات در سامانه سجام کسب شده است که مشخص نیست هزینه توسعه و بهره برداری از این سامانه به چه میزان بوده است. در حالیکه بخش عمده عملیات این سامانه توسط شرکت‌های کارگزاری و دفاتر پیشخوان انجام می‌شود.

در نهایت:
به گزارش فارس، نکات فوق بخشی از ابهامات و سوالات متعددی است که در خصوص عملکرد شرکت سپرده گذاری مطرح است که لازم است سازمان بورس جهت شفاف سازی و جلب اطمینان فعالان بازار سرمایه پاسخ‌های قانع کننده‌ای ارایه نماید.