چشم سیمانی ها به بازار چین و هند در نیمه دوم

صنعت سیمان سال‌ها است که با مازاد تولید مواجه شده و صادرات برای این صنعت از اهمیت بسیار برخوردار است. به منظور بررسی بیشتر وضعیت صادرات سیمان و کلینکر، خبرنگار بورس نیوز گفتگویی با ایرج موسوی کارشناس صنعت سیمان انجام داده که ماحصل این گفتگو را می‌خوانید.

وضعیت صادرات سیمان و کلینکر را چطور ارزیابی می‌کنید؟
موسوی: واقعیت این است که سال گذشته، سال بسیار خوبی در صادرات سیمان و کلینکر کشور بود. نزدیک به ۱۸ میلیون تن صادرات اتفاق افتاد که در مقایسه با چند سال گذشته عدد بالایی محسوب میگردد. این عدد بعد از اعمال محدودیت و سپس ممنوعیت صادرات به عراق، بیشترین میزان صادرات سیمان و کلینکر محسوب میگردد. اما در ۶ ماهه نخست سال ۱۳۹۹، با توجه به شیوع ویروس کرونا و افزایش فشار تحریم ها، روند رو به رشد صادرات متوقف شده است. طبق آمار گمرک، در ۶ ماهه نخست سال ۹۹ شاهد کاهش ۳۵ درصدی در صادرات سیمان و ۲۰ درصدی در صادرات کلینکر هستیم.
یکی دیگر از معضلات صادرات در حال حاضر موضوع حمل و نقل است. هم در حوزه داخلی و هم در حوزه بین المللی، هزینه بالای تردد کشتی‌ها به بنادر ایران به دلیل تحریم‌ها سبب شده که هزینه حمل دریایی افزایش قابل ملاحظه‌ای داشته باشد و عملا شرکت‌های سیمانی شانسی برای جذب کشتی در رقابت با کالا‌های با ارزش بالاتر از جمله سنگ آهن و محصولات فولادی نداشته باشند.
از طرف دیگر افزایش بی رویه و مداوم حمل و نقل داخلی عملا توجیه صادرات را در بسیاری از مسیر‌ها از دست داده است. در حال حاضر عملا ورودی سیمان و کلینکر به بنادر به دلیل مشکل حمل و نقل به حداقل ممکن رسیده است.

به نظر می‌رسد با افزایش نرخ ارز، قیمت سیمان ما در بازار‌های صادراتی بسیار ارزان بوده و صادرات سیمان جذاب شده است. همینطور است؟ صادرات غیر رسمی و ریالی هم داریم؟ نرخ سیمان در بازار‌های صادراتی چقدر با نرخ سیمان ایران متفاوت است؟
موسوی: افزایش قیمت ارز بالطبع سبب جذاب‌تر شدن صادرات شده است. اما اینکه قیمت سیمان و کلینکر ایران بسیار ارزان هست، هم درست است و هم نه. قیمت صادراتی ما ارزان هست، اما برای تولید کننده. یعنی اگر بخواهیم قیمت‌ها را در مرز‌های کشور مقایسه کنیم، بله قیمت بسیار پایین است. در حال حاضر کلینکر ایران تحویل در بنادر جنوبی حدود ۱۸ دلار قیمت گذاری میشود؛ اما همین محصول در بنادر امارات ۳۲ دلار قیمت دارد. اما وقتی قیمت‌ها را در بازار‌های هدف دنبال کنیم، میبینیم که این اختلاف به حدود ۱ تا ۲ دلار بیشتر نمی‌رسد. علت اصلی آن هم تفاوت هزینه حمل دریایی است. هزینه حمل از بنادر ایران به دلیل تحریم‌ها و ادعای بالا بودن ریسک، تقریبا ۲ برابر هزینه حمل از بنادر امارات است. در واقع این اختلاف هزینه از جیب کارخانه‌های سیمان کشور پرداخت میشود.
البته در برخی بازار‌ها هم رقابت منفی بین صادرکنندگان، سبب افت قیمت‌ها شده است. نمونه بارز آن در بازار افغانستان است که متاسفانه با وجود تعداد کم کارخانه‌های صادر کننده، همچنان امکان اجماع جهت افزایش قیمت‌ها وجود ندارد.
در حال حاضر با توجه به بخشنامه‌های بانک مرکزی و لزوم برگشت ارز حاصل از صادرات و همچنین تغییر قوانین گمرک، خوشبختانه صادرات غیر رسمی و ریالی تقریبا به صفر رسیده است.
اما به هر حال با افزایش نرخ دلار، صادرات سیمان برای شرکت‌هایی که نزدیک مبادی صادرات هستند بسیار جذاب شده است. بطوریکه برنامه‌های فروش این شرکت‌ها بر صادرات متمرکز شده است.

صادرات به کدام کشور‌ها رونق بیشتری دارد؟
موسوی: در ۶ ماهه نخست سال ۱۳۹۹ کشور‌های افغانستان، کویت، سومالی و روسیه بازار‌های اصلی سیمان و عراق، کویت، چین و بنگلادش بازار‌های اصلی کلینکر را به خود اختصاص داده اند.

قبل از شیوع کرونا صحبت از صادرات سیمان به چین بود. این موضوع به نتیجه‌ای رسید؟
موسوی: چین یکی از بازار‌های مهم صادرات کلینکر ایران در دو سال اخیر بوده است. هرچند که شرایط حمل و نقل و همچنین کرونا تا حدود زیادی این بازار را تحت تاثیر قرار داده است.

پیش بینی شما از روند صادرات سیمان در ماه‌های آینده چیست؟
موسوی: اگر شرایط تقاضا در سال گذشته را ملاک قرار دهیم، بنظر میرسد که ۶ ماهه دوم سال شرایط بهتری را نسبت به ۶ ماهه اول داشته باشیم. بازار‌های چین و هند در ۶ ماهه دوم سال تقاضای بالاتری را دارند و احتمالا در حوزه صادرات از بنادر جنوبی، شاهد افزایش تقاضا باشیم. البته در خصوص افغانستان و کشور‌های آسیای میانه و روسیه که به سمت سرما می‌روند، با کاهش تقاضا روبرو خواهیم بود.