رفتار آمبولانسی و خطرناک زیر تابلوی بورس

خواندن ۱۲دقیقه

به گزارش بورس نیوز، اصلاحات شورای عالی بورس، در بهبود وضعیت بازار سرمایه اثر چندانی نداشت و حالا با توجه به خبرهای مثبتی که از لغو تحریم ها به گوش می رسد، به نظر می رسد فعلا خبری از رشد پایدار بازار سرمایه نخواهد بود.

حمید کوشکی فعال حوزه کارگزاری در گفت‌و‌گو با بورس‌نیوز در خصوص ارزیابی وضعیت بازارسرمایه گفت: از همان ابتدا، مخالف طرح دامنه نوسان نامتقارن بوده و اعلام کردیم این طرح، بازارسرمایه را به تعادل نخواهد رساند؛ چراکه این بازار باید بر اساس فاکتورهای بنیادی به تعادل برسد و اگر این فاکتورها، مثبت باشند؛ حتی با دامنه مثبت یک، بازار با یک وقفه زمانی صعود پر قدرتی خواهد داشت و اگر هم فاکتورها، منفی باشند، دامنه نوسان منفی یک نیز مانع نزول بازار نخواهد شد.

وی ادامه داد: اعمال دامنه نوسان نامتقارن، مختص شرایط بحرانی از جمله اتفاقات ناگهانی، وقوع جنگ و ... است که شرایط احساسی، روند بازارسرمایه را تحت تاثیر قرار می‌دهد و برای عدم سرایت هیجان منفی به کلیت بازار و تحمیل ضرر و زیان ناشی از ریزش هیجانی بازار، با ابزارهای کنترلی از ریزش هیجانی بازار جلوگیری کنند اما؛ در حال حاضر مشکل "بورس" این است که ارزش‌گذاری سهام در بازار، به فراموشی سپرده شده است.

کوشکی اضافه کرد: در نظر داشته باشید که جهش‌های اندک در روند سودآوری سهم‌ها، اگرچه موجب ارزندگی سهم می‌شود اما؛ هر ارزنده‌ای، جذاب نیست! برای مثال بازدهی سالانه ۲۰ تا ۳۰ درصدی یک سهم برای سرمایه‌گذارانی که انتظار بازدهی ۵۰درصدی از سرمایه‌گذاری خود دارند، جذاب نخواهد بود.

وی افزود: این در حالی است که اخبار سیاسی این روزها بیشتر بار مثبت دارند و احتمال اتفاقاتی همچون تسهیل فروش نفت ایران و کاهش نرخ ارز در نتیجه این اتفاق، بازار سرمایه را تحت تاثیر قرار خواهد داد؛ چشم‌انداز احتمال کاهش یا حداقل عدم رشد نرخ ارز در سال ۱۴۰۰، باعث شده بسیاری از سهم‌های بازار به رغم ارزندگی، جذاب نباشند و رفتار اهالی بورس در هفته‌های قبل هم منطقی بود و به سمت تعادل می‌رفت؛ اجرای دامنه نوسان نامتقارن، نوعی دستکاری در بازار بود که این بازار را از تعادل دور می‌کند و هشدار دادیم که با اجرای دامنه‌نوسان منفی، ممکن است بازار در صف‌های فروش سنگین قفل شود، این اتفاق در بازاری که رفتارهای آمبولانسی و توده‌وار دارد و صف فروش یک نماد می‌تواند سایر نمادها را هم متاثر کند، خطرناک خواهد بود.

زمانی برای جذابیت بورس 

این کارشناس بازار سرمایه در پاسخ به این سوال که "بورس چه زمانی جذاب خواهد شد؟" گفت: نمی‌توان محدوده‌ای از شاخص کل را محدوده جذاب بازار معرفی کرد و جذابیت هر نماد با نماد دیگر، متفاوت است؛ با فرض کاهش نرخ ارز، کلیت بازارسرمایه هنوز جذاب نیست؛ ولی نمادهایی هم هستند که در قیمت های فعلی علاوه بر ارزندگی، بسیار جذاب نیز هستند.

کوشکی تصریح کرد: برای مثال بعضی سهم‌های گروه پتروشیمی با دلار ۲۳ هزار تومانی، برای سال ۱۴۰۰، نسبت P/E کمتر از از ۵ خواهند داشت و برای سرمایه‌گذاری جذاب خواهند بود و سرمایه‌گذارانی که در این مقطع اقدام به خرید کنند، با احتساب سودی که در مجمع تقسیم خواهد شد و رشد قیمت سهم، احتمالا تا فصل مجامع، بازدهی ۵۰ الی ۶۰ درصدی از سرمایه‌گذاری خود کسب خواهند کرد.

وی افزود: رفتار بعضی حقوقی‌ها هم با این نگرش منطقی است (حقوقی‌هایی که بر مبنای تحلیل اقدام به خرید و فروش می‌کنند و قصد نوسان‌گیری و دست‌کاری سهم‌ها را ندارند). عرضه‌های این گروه از حقوقی‌ها به سبب عدم جذابیت سهم‌هاست، ولی با این عرضه‌ها، قیمت سهم‌ها تعدیل شده و نسبت P/E سهم‌ها کاهش یافته و بازار کم کم برای سرمایه‌گذاری جذاب خواهد شد.

تصور اشتباه سهامداران

کوشکی ضمن انتقاد از برخی رفتارهای غیر منطقی سهامداران، اظهار کرد: یکی از اشتباه‌های سهامداران آن بوده که هر افت قیمتی را به حقوقی‌ها گره می‌زنند و انتقاد می‌کنند؛ حال آنکه با نگاه تحلیلی برخی نمادها برای سرمایه‌گذاری گران هستند! برای مثال، فعالان بورسی بدون توجه به NAV صندوق "پالایش"، اقدام به خرید می‌کنند و اگر سهامداری یونیت‌های این صندوق را بالاتر از NAV خریداری می‌کند، با عرضه این نماد در روزهای بعد و کاهش قیمت "پالایش" نباید پیکان انتقادات خود را متوجه حقوقی‌ها کند! حداقل کاری که سهامداران کم‌تجربه می‌توانند انجام دهند این است که قبل از خرید و فروش، به NAV این صندوق ها روی تابلوی معاملات دقت کنند و بالاتر از NAV نخرند.

این فعال بازارسرمایه اضافه کرد: در بورس برای رفع مسوولیت، به سادگی از واژه دست‌کاری استفاده می‌کنند؛ ولی واقعیت این است که برخی فشار فروش‌ها بر مبنای تحلیل است و نمی‌توان هر فروشی را دست‌کاری در نماد نامید. سازمان بورس و اوراق بهادار هم به‌عنوان یک نهاد مستقل، نباید صرفا با توجه به ضرر و زیانی که بعضی سهامداران به سبب ضعف دانش مالی متحمل شده‌اند، تصمیمات غیرمنطقی و عجیب اتخاذ کند و به مشکلات این بازار بیفزاید.

وی گفت: بورس، پناهگاه سرمایه‌گذاران بوده و باید با تصمیمات صحیح و قاطعانه، آینده این بازار را تضمین کند؛ نه آنکه با تصمیم‌گیری‌های غیراصولی این سیگنال را بدهیم که بازارسرمایه، نوعی قمارخانه است! سهامداران هم وقتی در سهمی دچار ضرر و زیان شده اند، بهتر است قبل از هر اقدامی به دلیل خرید آن سهم فکر کنند. اگر تحلیل سهامداران از شرکت‌ها و میزان ارزندگی سهم‌ها مشخص می‌شد، امکان تشخیص صف‌های خرید و فروش واقعی مشخص می‌شد و تخلفات معاملاتی هم راحت‌تر کشف می‌شد. تجربه نشان می‌دهد در بسیاری از موارد، سهامداران توجیه منطقی برای سرمایه گذاری خود ندارند.

بساط بازار پایه را برچینید 

وی در ادامه با اشاره به برخی مشکلات سهامداران در نمادهای بازار پایه و انتقاد از عدم شفافیت این بازار، گفت: اما اینکه سهامداران گاهی بدون تحلیل اقدام به خرید سهام می کنند، به معنای تبرئه کردن مدیران و متولیان این بازار نیست. معتقدم به جای محدود کردن بازار از طریق تغییر دامنه نوسان و اتخاذ تصمیمات مقطعی و غیر منطقی، بهتر است برای افزایش شفافیت بازار تلاش شود و صلاحیت حرفه ای مدیران شرکت ها توسط سازمان بورس مورد بررسی قرار بگیرد. هنوز تخلفات برخی مدیران شرکت ها و گمراه کردن سهامداران با ارائه گزارش های پیش بینی سود غیر واقعی و... در سنوات قبل از خاطر فعالان بازار سرمایه نرفته است. تجربه فعالیت در بازار سرمایه، لزوما صلاحیت اشخاص را برای مدیریت یک شرکت تایید نکرده و مانع سواستفاده های احتمالی نخواهد شد.

کوشکی با اشاره به اینکه باید با مدیران متخلف، با قاطعیت برخورد کرد، گفت: باید پرونده‌های تخلفاتی مدیران شرکت‌ها طوری بسته شود که کمترین آسیب متوجه سهامدار خرد شود؛ ولو اینکه سهامدار بدون توجه به ریسک‌های سهم اقدام به خرید کرده باشد. توقف و تعلیق نمادها و نهایتا انتقال نمادهای غیرشفاف به بازار پایه، راهکار مناسبی برای برخورد با مدیران خاطی نیست.

این فعال بازارسرمایه افزود: سازمان بورس و اوراق بهادار باید سازوکاری را طراحی کند که مدیران متخلف در کوتاه ترین زمان ممکن، به اشد مجازاتی که در قانون تعریف شده، برسند. نکته مهم دیگر آنکه نباید در بحث شفافیت، بین بازارهای مختلف تفاوت قائل شد، راه‌اندازی بازاری تحت عنوان بازار پایه، بدون شفافیت لازم و فقط با این توجیه که به سهامدار اعلام شده این سهم در بازار پایه قرار دارد، قابل قبول نیست. ورود شرکت‌ها به بازارسرمایه، مزیتی برای شرکت‌هاست و سازمان بورس باید تمام شرکت‌ها را ملزم به ارائه گزارش‌های شفاف کند و بحث بازار پایه برای همیشه برچیده شود.

وی در پایان خاطرنشان کرد: فساد بسیار بزرگ معاملاتی در بازار پایه فرابورس در حال وقوع بوده و سازمان بورس و اوراق بهادار نباید با تعریف یک بازار جداگانه، رفع مسئولیت کند؛ وقتی صورت‌های مالی یک شرکت افشا نشده، اجازه سوءاستفاده در فضای تیره و مبهم را داده‌ایم یا باید بازار پایه برای همیشه منحل گردد یا شرکت‌های این بازار ملزم به انتشار صورت‌های مالی باشند و اگر شرکتی صورت مالی منتشر نکند، سازمان بورس به‌عنوان نهاد نظارتی در ضرر و زیان سهامداران مقصر خواهد بود.

بیشتر بخوانید:

سهامداران دست به معاملات انتقامی نزنند