ریزش تعمدی، بازگشت دستوری می‌خواهد!

به گزارش بورس نیوز، بازار سرمایه ما در چند ماه گذشته انواع و اقسام راهکارها را برای رسیدن به تعادل امتحان کرده و هیچ‌یک هم راهگشا نبوده و امروز هم این بازار شیب نزولی دارد و شاخص کل با افت تقریباً ۱۴ هزار پله‌ای، در کانال یک‌میلیون و ۱۱۴ هزار واحدی قرارگرفته است.

کیارش فاضل کارشناس بازار سرمایه در گفت‌وگو با بورس نیوز در این خصوص بیان کرد: بازار سرمایه هنوز به بلوغ فکری نرسیده و تا رسیدن به این بلوغ هم راه زیادی باقی است. برخی مشکلات مختص اقتصاد ایران بوده و برخی از این مشکلات هم ناشی از سیاست‌ها و تصمیماتی بوده که برای اداره این بازار اتخاذشده است.

وی اضافه کرد: معتقدم مشکلات بازار سرمایه، مشکلات ساختاری است و اینکه مدیریت این بازار دست چه اشخاصی باشد، اثر چندانی در بهبود وضعیت این بازار ندارد و اگرچه می‌توان از بروز برخی مشکلات جلوگیری کرد اما؛ بخشی از مشکلات این بازار هم با ساختار فعلی بازار سرمایه، اجتناب‌ناپذیر است؛ در چنین شرایطی، قوانین متعدد به‌صورت آزمون‌وخطا اجرایی می‌گردد که اجرای هر یک از این قوانین هم موافقان و مخالفانی دارد؛ کمااینکه اجرای دامنه‌نوسان نامتقارن، از نظر برخی فعالان و کارشناسان بازارسرمایه راهکاری بود که مانع از ریزش بیشتر بازار می‌شد و این راهکار هم عملاً اثرگذاری نداشت و مشکلات بورس با اجرای دامنه‌نوسان نامتقارن هم به قوت خود باقی ماند.

مدیرعامل کلینیک تیبیکو افزود: بهترین فرصت برای تغییر ساختار بازار سرمایه و کمک به بلوغ این بازار، نیمه اول سال ۹۹ بود که حجم ورود نقدینگی به این بازار شدت گرفته بود و در این مقطع امکان افزایش تدریجی دامنه‌نوسان معاملات و اصلاح حجم‌مبنا، افزایش شناوری، استفاده از ابزارهای جدید در بازار سرمایه و دوطرفه کردن بازار وجود داشت. اما از این فرصت بهره نبردیم!

فاضل با اشاره به تفاوت‌های عجیب بورس ایران با بورس‌های جهانی، گفت: اگرچه استفاده از تجربیات بورس‌های جهانی راهکار مناسبی است اما؛ بسیاری از اصول و راهکارهایی که در اقتصاد جهانی کاربرد دارد، در اقتصاد ایران کارساز نیست! تورم، شرایط اقتصادی، فرهنگ مردم و ... در کشور ما قابل‌مقایسه با بسیاری از کشورهای دیگر نیست. همه جای دنیا با افزایش قیمت شدید یک کالا، تقاضای خرید آن کالا کاهش‌یافته و مردم کالایی دیگر را جایگزین می‌کنند. این اصل اثبات‌شده‌ای در اقتصاد است که در کشور ما کاملاً معکوس عمل می‌کند.

این فعال بازارسرمایه تاکید کرد: در کشوری که مردم حدود نیم‌قرن امنیت درآمدی نداشته‌اند؛ رفتار مردم هم متفاوت با اصول اقتصادی خواهد بود و این شرایط فقط مختص به سال‌های بعد از انقلاب اسلامی نیست و در دوران پهلوی هم اقتصاد ما، مشکلاتی داشته است؛ چراکه اقتصادهای وابسته به نفت به‌محض آنکه شوکی در قیمت نفت ایجاد شود، دچار چالش خواهند شد. بازار سرمایه هم مسیر اشتباهی را پیموده و اگر در بازاری یک گام اشتباه برداشته شود، سایر گام‌ها هم اشتباه برداشته خواهد شد. اما در اقتصاد پدیده‌ای بنام پدیده شوک‌درمانی وجود دارد که بر اساس آن زمانی که شوک‌های عجیب به بازاری وارد شود و فعالان آن بازار درگیر آن شوک‌ها هستند، می‌توان درمان‌ها را به‌صورت سریع انجام داد.

فاضل افزود: بازار سرمایه ما از بازارهای جهانی فاصله بسیار دارد و راهکارهایی که در بازارهای جهانی کاربرد دارد، در بازار سرمایه ما اثرگذار نیست. بنابراین در ابتدا باید برخی زیرساخت‌های اقتصادی در کشور ما اصلاح گردد. اولین لازمه اصلاح زیرساخت‌های بازار سرمایه، ارائه آمارهای صحیح اقتصادی و اعلام برنامه‌های بانک مرکزی در مورد نرخ بهره و نرخ ارز؛ و نیز قیمت‌گذاری آزاد است. در شرایطی که نرخ بهره بانکی تغییرات ناگهانی دارد، نمی‌توان انتظار بازار سرمایه‌ای تحلیل‌پذیر داشت. قیمت‌گذاری‌ها هم به بهانه حمایت از مصرف‌کننده، دستوری تعیین می‌شود. نکته بعدی، یک‌طرفه بودن بازار سرمایه است که فعالیت‌های وابسته به بازار سرمایه را تحت تأثیر قرار داده است. بعد از رفع این مشکلات، می‌توان برای حذف دامنه نوسان اقدام کرد.

این کارشناس بازار سرمایه ضمن انتقاد به دولتی بودن بازار سرمایه، اظهار کرد: در بازاری که بخش عمده شرکت‌ها در مالکیت دولت و نهادهای دولتی و حاکمیتی است، اجرای بسیاری از راهکارها فقط موجب سو استفاده بیشتر از سهامداران خرد خواهد شد. برای مثال حذف دامنه نوسان معاملات در وضعیت فعلی، احتمالاً به معنای سوق دادن بازار به قیمت‌های بسیار پایین و خرید همین نهادها در کف قیمتی خواهد بود.

فاضل در خاتمه تصریح کرد: در شرایط فعلی نمی‌توان زمانی برای پایان ریزش‌های بازار سرمایه اعلام کرد. از مردادماه که بازار سرمایه وارد فاز نزولی شد، تحلیلگران مختلف منفی‌های این بازار را به انتخابات آمریکا و برخی اتفاقات سیاسی گره زدند. حالا هم گره زدن وضعیت بازار سرمایه به انتخابات ریاست جمهوری صحیح نیست.

این کارشناس بازارسرمایه در پایان خاطرنشان کرد: ما در مورد رئیس‌جمهور بعدی و سیاست‌های وی و اولویت‌های دولت بعدی اطلاعی نداریم. تنها نکته شفاف ماجرا اینجاست که تجربه نشان داده وقتی تمام فعالان بازار سرمایه از برگشت بازار به روند صعودی ناامید شوند، روند بازار تغییر خواهد کرد. این موضوع در روندهای مثبت و صعودی هم مصداق دارد. در مردادماه، اکثر فعالان بازار سرمایه به تداوم رشد بازار سرمایه خوش‌بین بودند و تصور چنین ریزشی را نداشتند. بررسی اتفاقات مرداد و شهریور نشان می‌دهد ریزش‌های بازار سرمایه تعمدی بود و این تعمد ارتباطی هم به انتخابات آمریکا نداشت. ارکان قدرتی که وابسته به سهامداران خرد نیستند، در ریزش بازار سرمایه دخیل بودند و هر زمان نیرویی که بازار سرمایه را به این روز انداخت، اراده کنند، بازار سرمایه وارد فاز صعودی خواهد شد. تا وقتی‌که بخش عمده این بازار در دست سهامداران خرد نباشد، همین شرایط تکرار خواهد شد و مقایسه این بازار با بورس‌های جهانی، اصلاً منطقی نیست.

بیشتر بخوانید: