تحلیلی از صنعت زغال سنگ در جهان و ایران + معرفی زیرمجموعه مهم سیمان شرق

بورس نیوز: ایران درحالی دارای بزرگ‌ترین ذخایر زغال سنگ خاورمیانه بوده و چهار شرکت هم در بورس حضور دارند که تحلیلی از این صنعت در جهان و شرکت‌ها به همراه معرفی زیرمجموعه مهم سیمان شرق ارایه شد.

چند آمار جهانی از وضعیت زغال سنگ

براساس این گزارش، زغال سنگ یکی از مهمترین منابع تامین انرژی دنیا بوده و حدود ۹۵ درصد انرژی موردنیاز تولید سیمان، ۶۰ درصد برق و ۹۰ درصد فولاد دنیا به واسطه زغال سنگ تامین می‌شود که با وجود تمام ملاحظات زیست محیطی به احتمال زیاد روند مصرف تا سال ۲۰۵۰ افزایشی خواهد بود که ناشی از قیمت ارزان، فراوانی مناسب و رقابت اقتصادی قدرت‌های نوظهور است.

چین با تولید سالانه ۳.۹ میلیارد تن زغال سنگ با اختلاف زیاد بزرگترین تولیدکننده و مصرف کننده دنیا شناخته شده و هند، اندونزی و امریکا با تولید ۷۵۷، ۵۶۳ و ۴۸۵ میلیون تن در رده‌های بعدی قرار دارند. بزرگترین صادرکنندگان زغال سنگ در سال ۲۰۲۱ اندونزی، استرالیا و روسیه با ۴۷۸، ۴۰۳ و ۲۶۲ میلیون تن بودند. بزرگترین واردکنندگان هم چین، هند و ژاپن با ۳۵۷، ۲۱۱ و ۲۰۱ میلیون تن بودند.

وضعیت صنعت در ایران

ایران بزرگ‌ترین ذخایر زغال سنگ را در خاورمیانه داشته و با ۱۴ میلیارد تن ذخایر زمین شناختی و ۱.۲ میلیارد تن ذخایر قطعی، دارای رتبه ۲۶ از لحاظ ذخایر قطعی زغال سنگ دنیا است. عمده مصرف زغال سنگ در ایران هم مربوط به فولادسازی است.

تولید سالانه زغال سنگ حدود ۳ میلیون تن خام و ۱.۵ میلیون تن کنسانتره بوده و دو میلیون تن کنسانتره هم مصرف و مازاد تقاضا با واردات پوشش داده می‌شود.

چهار ناحیه دارای زغال سنگ فراوان هم شامل طبس و البرز مرکزی با ۷۵.۴ و ۱۳.۵ درصد، کرمان و البرز شرقی با ۸.۲ و ۲.۶ درصد هستند. سهم سایر مناطق هم تنها ۰.۳ درصد است.

نمودار ذخائر بزرگ زغال سنگ ایران

معرفی بزرگترین شرکت‌ها و سیاست‌های راهبردی متفاوت ایران

با توجه به این ذخائر بزرگ در حال حاضر حدود ۱۳۰ معدن زغال سنگ وجود دارد که از این تعداد ۱۰۰ معدن فعال هستند، اما از میان ۱۳۰ معدن ۲۰ معدن اقدام به تولید ۹۵ درصد زغال سنگ می‌کنند. چهار شرکت بورسی زغال سنگ نگین طبس، فرآوری زغال سنگ پروده طبس، زغال سنگ پروده طبس و صنعتی و معدنی شمال شرق شاهرود هم جزو بزرگترین تولیدکنندگان هستند.

علاوه بر تولید انرژی و صنایع از زغال سنگ در صنایع دیگر نیز مانند پالایش آلومینا، کاغذسازی، صنایع شیمیایی و دارویی، زغال قیری پالایش شده، بازیابی گاز آمونیاک برای تولید کود شیمیایی، رنگدانه ها، گرافیت برای الکترودها، تصفیه آب، مواد آرایشی و بهداشتی، سوخت مایع، محصولات پلاستیکی و فیبرها، تولید فلزات، آلیاژها، فروآلیاژ‌ها و... استفاده می‌شود.

ولی با وجود مصارف بسیار بالای زغال سنگ در دنیا، سیاست‌های راهبردی در حوزه زغال سنگ در ایران نسبت به دنیا متفاوت بوده و به دلیل منابع عظیم نفت و گاز، توجه به سرمایه گذاری و توسعه بخش زغال سنگ مغفول مانده است. وجود منابع گاز طبیعی و سیاست‌های توسعه صنعت فولاد، باعث شده تنها تولیدکنندگان فولاد به روش کوره بلند از زغال‌سنگ استفاده کنند.

پیش بینی تولید زغال سنگ ایران / هزارتن

تحلیل شرکت معادن زغال سنگ شرق

شرکت معادن زغال سنگ شرق از زیرمجموعه‌های سیمان شرق (با نماد سشرق در بورس) بوده که در صدد است با توجه به تنوع محصولات و با گسترش معادن زغال سنگ و بهره وری حداکثری از ذخائر معدنی، گسترش و توسعه واحد فرآوری و برنامه ریزی جهت ورود به بازار سرمایه در فهرست بزرگترین تولید کنندگان زغال سنگ ایران قرار گیرد.

این شرکت در حال حاضر توان تولید سه نوع زغال سنگ کک شو، کنسانتره و حرارتی را دارد و یکی از با کیفیت‌ترین محصولات تولیدی کشور را در اختیار دارد.

مقایسه میزان و تنوع محصول شرکت‌های عمده تولید کننده زغال سنگ

شرکت معادن زغال سنگ شرق در حال حاضر دارای ۲ معدن فعال زغال سنگ در استان‌های گلستان و سمنان است. معدن سوم این شرکت نیز در استان سمنان در شرف آماده سازی قرار دارد که به شرح ذیل هستند:

مجتمع معدنی زغال سنگ قشلاق

فعالیت‌های معدنی در معدن زغال سنگ قشلاق سال ۱۳۳۶ آغاز شده است. این معدن واقع در کیلومتر ۳۵ جاده آزادشهر به شاهرود در فاصله ۹۰ کیلومتری شمال شرق شاهرود واقع شده است. ذخیره قطعی معدن طبق پروانه بهره برداری ۱.۴۰۳.۳۷۹ تن برآورد شده است. در این مجموعه انواع زغال سنگ‌های ککشو و حرارتی استخراج می‌شود که در کل محصولات تولیدی آن نسبت به سایر رقبا و تامین کنندگان منطقه از کیفیت بالاتری برخودار است.

از نقاط قوت مجتمع معدنی قشلاق می‌توان به وجود واحد زغال شویی، خط سنگ شکنی و دانه بندی و کوره‌های کک پزی در آن مجموعه اشاره کرد.

معدن زغال سنگ سالدره

معدن معدن زغال سنگ سالدره در ۵۵ کیلومتری شمال دامغان و در منطقه دیباج قرار داشته و پروانه جدید سال ۱۳۹۵ دریافت شده است. ذخیره قطعی معدن طبق پروانه بهره برداری ۳۰.۹۳۵ تن برآورد شده است. محصول تولیدی معدن زغال سنگ سالدره از نوع زغال سنگ ککشو و خاکستر بالا است.

معدن زغال سنگ ثمین

این معدن دارای گواهینامه کشف به میزان ذخیره ۱۵.۰۰۰ تن است که در مرحله صدور پروانه بهره برداری است. این معدن در منطقه مهماندویه قرار داشته و زغال سنگ اکتشافی آن از نوع ککشو است.