تابوی اعلام ورشکستگی/ حیات نباتی بانک ها

پویان مظفری، کارشناس بازار سرمایه در گفتگو با بورس نیوز، در خصوص زیان انباشته بی‌حدوحصر برخی از بانک‌ها، اظهار کرد: در ابتدا باید به علل این رخداد رجوع کرد. از اصلی‌ترین موارد می توان به اعتباردهی‌هایی از سوی شبکه بانکی اشاره کرد که وثایق مناسبی صورت نگرفته است. یعنی این وثایق از قدرت نقدشوندگی بسیار پایینی برخوردار بوده و عملاً مشکلات اساسی در اعتباردهی را شاهد بوده‌ایم. دوم این که اعتباردهی در صنایع مختلف انجام نشده است. به عنوان مثال اعتباردهی یک بانک فقط به صنعت ساختمان بوده است. همچنین بانک‌ها از طریق شرکت‌های وابسته از منابع خود استفاده کردند که حالا شرکت های تابعه توانایی بازپرداخت این وام‌ها را ندارند.

 وی در خصوص عدم اعلام ورشکستگی بانک‌ها افزود: به عنوان مثال زیان بانک آینده به‌قدری بزرگ بوده که در صورت اعلام ورشکستگی آن تمام نظام بانکداری کشور و به‌تبع آن نظام اقتصاد به ورطه ورشکستگی کشانده خواهد شد. موضوع بعدی این است که ارزش وثایق از اعتبارات بانک بیشتر است؛ اما موضوع این است که این وثایق نقدشوندگی بسیار پایینی دارند. لازم به ذکر است، در برنامه هفتم توسعه اقتصادی، درمورد اصطلاح و تغییرات نظام بانکداری، مواردی تعیین شده است.

 این کارشناس ادامه داد: بانکی مانند بانک آینده به‌قدری بزرگ شده‌ است که دیگر نمی‌توان ایده ادغام‌شدن را بر آن‌ها در نظر گرفت. در سال ۱۴۰۱ بانک آینده به تنهایی۲۲ همت درآمد تسهیلات اعطایی داشته و برای بانکی مانند بانک سرمایه، این مبلغ کمتر از ۱۰۰۰ میلیارد تومان است. با این اوصاف ادغام بانک سرمایه دور از تصور نیست. مشکلی که برخی بانک‌ها با آن مواجه‌اند این است که ارزش وثایق دریافتی توسط بانک ها بسیار بالاتر از میزان وام های اعطایی بوده است. از طرفی نیز این وثایق کمتر در مطالبات مشکوک‌الوصول نمایش داده می‌شوند و نیز امکان نقدشوندگی ندارند.

 خط‌ قرمز سیاست‌گذار ورشکسته اعلام‌کردن بانک‌ها است.

 مظفری همچنین توضیح داد: سیاست‌گذار حاضر است بانک‌ها هر سال زیانی حتی بیشتر از تورم داشته باشند؛ اما ورشکستگی آنها را اعلام نکند. حاضر است از سود حاصل از عملکرد مناسب یک بانک چشم‌پوشی کند، اما حاضر به پذیرفتن پیامد‌های اجتماعی و اقتصادی ورشکستگی بانک‌ها نیست. شرایط حال حاضر بانک ها مانند بانک سرمایه توجیه قابل قبولی نداشته و هرچقدر این مسئله ادامه یابد بر وخیم‌تر شدن وضعیت موجود دامن خواهد زد. سیاست‌گذار به این موضوع اهمیت نمی دهد که مصائب و مشکلات شبکه بانکی را حل کند تا دیگر بخش‌های این شبکه بهینه‌تر عمل کنند؛ بلکه خط قرمزی را برای خود به‌عنوان (عدم ورشکسته نامیدن بانک‌ها) تعیین کرده است.

 ورشکستگی اولین بانک برابر است با ورشکستگی دومین بانک

کارشناس بازار سرمایه خاطرنشان کرد: درستی یا نادرستی این عقیده مشخص نیست؛ اما عقیده بر حفظ بقای بانک‌هاست تا داستان ورشکستگی دومینووار برای بانک‌ها به وجود نیاید. اینگونه مسائل باید در شبکه بانکی حل‌وفصل شود. برنامه هفتم توسعه دارای نکات و دستورالعمل‌هایی است که باید بررسی شود که چه مقدار می‌تواند در این زمینه مفید عمل کنند. اما دادن وام به افرادی که صلاحیت کافی ندارند، گرفتن وثایقی که از نقدشوندگی خوبی برخوردار نیستند، اعطای وام تنها به یک صنعت و به افراد وابسته مشکلاتی را برای شبکه بانکی به وجود آورده است.