رویکرد‌های شرکت فولاد سنگان برای استقرار نظام مدیریت آموزش
در محیط کسب‌وکار امروز، آموزش سرمایه‌های انسانی به منزله ورود به پارادایم یادگیری مستمر بر مبنای سیستم‌های مدیریتی نوین است و بر توسعه شایستگی‌های فردی، گروهی و سازمانی تاکید بسیاری دارد. مدیریت آموزش و توسعه شایستگی‌های فردی و گروهی در حوزه صنایع معدنی و فلزی از اکتشاف تا محصول نهایی، به صورت به هم پیوسته و سلسله‌وار بر سایر بخش‌ها اثر می‌گذارد که این مسئله منجر به ارتقای سطح بهره‌وری سازمان و رشد دانش بومی می‌شود. با توجه به اهمیت این مسئله، شرکت صنایع معدنی فولاد سنگان خراسان نقشه راه مدیریت آموزش منابع انسانی را بر اساس مدل هی گروپ (Hay Group) تدوین کرده است. ارزشیابی برنامه‌های آموزشی این شرکت به صورت مستمر از طریق الگوی ارزیابی (CIPPTOO) انجام می‌شود تا آموزش و توسعه مهارت سرمایه‌های انسانی این شرکت در مسیر اهداف کلان شرکت صنایع معدنی فولاد سنگان خراسان قرار بگیرد.
آموزش سازمانی یکی از عناصر اساسی توسعه و پیشرفت بنگاه‌های اقتصادی به شمار می‌آید و مجموعه‌ای از رویه‌ها و فعالیت‌ها را برای بهبود عملکرد سازمان و ارتقای بهره‌وری، توانمندی‌ها و مهارت‌های کارکنان در سطوح فردی و گروهی در بر می‌گیرد. هر سازمانی که در نظر داشته باشد به برندی محبوب و معتبر در بازار تبدیل شود و جایگاه خود را در عرصه رقابت بهبود ببخشد، باید برنامه‌های آموزشی را در قالب مدیریت آموزش تدوین و در سطح سازمان اجرا کند. این مسئله در بخش معدن و صنایع معدنی که فعالیت‌ها حساسیت و ریسک بالایی دارد و تا حد زیادی به مهارت و تخصص منابع انسانی وابسته است، اهمیت بیشتری دارد. در شرکت صنایع معدنی فولاد سنگان خراسان موضوع آموزش به عنوان رویکردی توسعه‌محور، سنگ‌بنای مدیریت موثر منابع انسانی قرار گرفته است و برنامه‌ها و راهکارهای عملی سازنده‌ای در راستای بهبود عملکرد سرمایه‌های انسانی به صورت مستمر تدوین می‌شوند. فعالیت‌ها و برنامه‌ریزی‌های این شرکت در حوزه مدیریت آموزش را می‌توان در دو دسته کلی برنامه‌های «آموزش و توسعه» و «ارزیابی عملکرد و تحقیقات» در حوزه منابع انسانی دسته‌بندی کرد که سطوح فردی، گروهی (تیمی) و سازمانی را پوشش می‌دهد. این مسئله موجب شده است تا بازدهی عملکرد منابع انسانی در شرکت صنایع معدنی فولاد سنگان به طور قابل توجهی افزایش یابد و این شرکت به‌رغم وجود فضایی پرچالش و توام با عدم قطعیت‌ها در صنایع معدنی و فلزی، به سطح بالایی از بهره‌وری سازمانی دست یابد.
آموزش، گام اول
شرکت صنایع معدنی فولاد سنگان از ابتدای فعالیت خود تاکنون در مسیر رشد و تعالی همه‌جانبه گام برداشته است و در زمره نخستین شرکت‌هایی به شمار می‌آید که صلاحیت‌های شغلی را بر اساس نظام مدیریت فرایندی در همه سطوح فعالیت از فردی تا سازمانی اجرا کرده است. تغییر در رویکرد‌های مدیریتی، استقرار نظام‌های جدید در حوزه منابع انسانی و اجرای برنامه‌های متحول‌کننده این شرکت از سال ۱۴۰۰ و بر اساس استاندارد‌ها و الزامات مدیریت تحت نظر واحد آموزش و توسعه منابع انسانی آغاز شد. استاندارد «ISO۱۰۰۱۵:۲۰۱۹» مدیریت توسعه شایستگی و توسعه کارکنان مبنا و اساس نظام جامع آموزش در شرکت فولاد سنگان قرار گرفته است و سپس سیاست‌گذاری‌ها و برنامه‌ریزی‌ها در خصوص عملکرد و ارزیابی منابع انسانی طبق این استاندارد در واحد آموزش و توسعه سرمایه‌های انسانی این شرکت انجام می‌شود.
حرکت به سوی استقرار نظام صلاحیت حرفه‌ای، برندسازی، توسعه فردی و سازمانی و ایجاد فرصت یادگیری، متخصص شدن در به کارگیری تکنولوژی‌های جدید در فرایند تولید و توسعه شایستگی برخی از مهمترین اهداف فراگیری است که نظام آموزش و توسعه سرمایه‌های انسانی شرکت صنایع معدنی فولاد سنگان در مسیر تحقق آن‌ها حرکت می‌کند. تدوین برنامه‌ها و ارائه خدمات آموزشی این امکان را برای این شرکت فراهم می‌سازد تا کارکنان و مدیران مسیر خود را در جهت اهداف سازمانی بیابند و همگام با سایر اعضا دانش خود را تقویت کنند و مهارت‌های خود را گسترش دهند. آموزش منابع انسانی با افزایش دانش، توانایی و مهارت افراد منجر به توسعه شایستگی در نقش‌ها و عملکرد‌ها می‌شود و این مسئله به شدت به کیفیت و کمیّت آموزش در مجموعه بستگی دارد. در این خصوص دوره‌های کارآموزی برای نیرو‌های استخدامی جدید، دوره‌های کاربردی و حرفه‌ای در قالب آموزش عملی، تمرین صنعتی و آموزش حین کار به صورت مستمر در شرکت صنایع معدنی فولاد سنگان انجام می‌شود. این دوره‌ها با درگیر کردن افراد با مفاهیم تئوری و عملی به صورت کلی و جزئی، به طور قابل توجهی مهارت و دانش افراد را برای به دست آوردن شغل و جایگاه مناسب در مجموعه افزایش می‌دهد.
تدوین پروفایل پرسنلی متشکل از آموزش‌ها و مهارت‌های افراد و اعضای مجموعه یکی از مهمترین اقدامات واحد آموزش و توسعه سرمایه‌های انسانی شرکت فولاد سنگان است که به سیستم مدیریت فرایندی و شرح وظایف سازمان متصل می‌شود. در این سیستم مدیریتی کلیه اطلاعات مرتبط با یک سِمت شغلی مانند دانش، توانمندی‌ها، مهارت‌ها و نگرش‌ها با در نظر داشتن نردبان یادگیری و مهارتی مشخص شده است و امکان مقایسه و سنجش موقعیت فعلی افراد با جایگاه شغلی بالاتر را فراهم می‌سازد. در واقع شرکت صنایع معدنی فولاد سنگان در نظر دارد به واسطه این اقدام، رویکرد جانشین‌پروری در مجموعه را تقویت کند و سیاست‌گذاری مناسبی را در این خصوص داشته باشد. در این شرکت هسته دانشی فولاد سنگان تحت عنوان باشگاه مدرسان داخلی و توامان با پروژه‌های آکادمیک کوچینگ تشکیل شده است تا از این طریق استعداد‌های بالقوه در سازمان شناسایی شوند و سپس برنامه‌های آموزشی مناسب برای افراد تدوین گردد.
ارزیابی، اصلی مهم‌تر
سازمان‌ها برای پیشرفت و قرار گرفتن در مسیر رشد و تعالی مستمر به الگویی منسجم و شاخص‌هایی برای سنجش بهره‌وری، رشد، شکاف‌ها، بهبود‌ها و … در حوزه آموزش نیاز دارند. لازمه این امر پایش و ارزیابی مستمر برنامه‌های آموزشی مجموعه بر اساس الگو‌های مدیریتی است. شرکت صنایع معدنی فولاد سنگان با الگوبرداری از مدل «۳۴۰۰۰» مدیریت منابع انسانی، نظام ارزیابی عملکردی متناسب با مجموعه خود را در سال ۱۳۹۹ طراحی کرد. این شرکت از مدل هی گروپ (Hay Group) برای ارزیابی کارکنان استفاد می‌کند تا هر سه جنبه فرایند جذب، توسعه و نگهداشت منابع انسانی را تحت پوشش قرار دهد. در این مدل شایستگی و ارزیابی سرمایه‌های انسانی به صورت کلی و جزئی مورد بررسی قرار می‌گیرد و آنالیز شایستگی‌ها و شرح یک شغل جدا از سایر مشاغل و بافت سازمانی تحلیل نمی‌شود. بر همین اساس، مدل نوین هی گروپ نه‌تن‌ها شرکت صنایع معدنی فولاد سنگان را در چالش‌های ارزیابی و توسعه شرح مشاغل یاری می‌رساند، بلکه به داشتن دیدگاهی استراتژیک برای خلق آینده شرکت کمک شایانی می‌کند. بر اساس مدل مذکور، در شرکت صنایع معدنی فولاد سنگان نقشه راه پنج‌ساله‌ای ترسیم شده است که سیستم مدیریت ارزیابی عملکرد در چهار حوزه اصلی یعنی مربی‌گری، ارزشیابی، تحلیل برنامه‌ها و ارائه آن‌ها به بلوغ کاملی برسد. در ابتدا به دلیل کمبود زیرساخت‌های مناسب، دوره‌ها و فرایند‌های ارزشیابی به صورت دستی و سنتی انجام می‌شد، اما پس از ایجاد سیستم‌های لازم و بهره‌گیری از نرم‌افزار‌های مدیریتی، فرایند‌های ارزیابی به صورت الکترونیکی و دقیق‌تر از گذشته انجام می‌شود.
در شرکت فولاد سنگان نتایج شایستگی توسعه و ارزشیابی کارکنان، فرایند‌های یادگیری و بازخورد‌ها بر اساس الگوی ارزشیابی سیپ «CIPPTOO» (Context Evaluation, Input Evaluation, Process Evaluation, Product Evaluation, Transfer of Learning Evaluation, Output Evaluation, Outcome Evaluation) انجام می‌شود. هدف از به کارگیری این الگو سنجش میزان پیشرفت و کارآمدی برنامه‌ها و تهیه اطلاعات مفید برای داوری ارزش‌های چندگانه آموزش است. در مدل سیپ ارزیابی به صورت مرحله به مرحله انجام می‌شود. در مرحله اول موقعیت و پیش‌زمینه فعلی سازمان به منظور تعیین پیش‌نیاز‌ها و تصمیم‌گیری برای تدوین برنامه مناسب شناسایی و ارزیابی می‌شود. در مرحله دوم طراحی و تدوین برنامه‌ها برای ایجاد تغییرات آموزشی و دست یافتن به اهداف تعیین‌شده قبل از اجرا صورت می‌پذیرد. در مرحله سوم چگونگی پیشبرد برنامه‌ها و فرایند‌های اجرا مورد بررسی قرار می‌گیرد و در مرحله چهارم نتایج نهایی حاصل از اجرای برنامه‌ها ارزیابی می‌شوند. در واقع مدل جامع سیپ به صورت بسیار جزئی میزان تاثیرگذاری برنامه‌ها و فرصت‌های ارائه‌شده به کارکنان را به صورت سیستماتیک و فراگیر مورد بررسی قرار می‌دهد که این امر موجب بهبود و تسهیل فرایند تصمیم‌گیری مدیریت و تدوین برنامه‌های آموزشی در آینده می‌شود. از جمله اقداماتی که شرکت صنایع معدنی فولاد سنگان بر اساس مدلهای ارزیابی آموزش و عملکرد منابع انسانی می‌توان به برگزاری جلسات خودارزیابی مدیران اشاره کرد. در این جلسه بر اساس مدل تعالی سازمانی برای سنجش میزان پیشرفت اعضای عالی‌رتبه و کارشناسان مجموعه برگزار می‌شود. این جلسات می‌توانند میزان پیشرفت اعضا را همگام با استاندارد‌های تعریف‌شده مورد ارزیابی قرار دهد و میزان اثربخشی آموزش‌ها و شکوفایی استعداد‌ها را نمایان سازد.
بدون تردید منابع انسانی از اصلی‌ترین عناصر کلیدی پیشرفت یک سازمان هستند و بررسی و ارزیابی آن‌ها نه فقط در سطح مدیران، بلکه برای کوچکترین عضو و گروه نیز ضرورت دارد. شرکت صنایع معدنی فولاد سنگان خراسان به منظور همراستایی کلیه سرمایه‌های انسانی با اهداف سازمان، ترویج فرهنگ و افزایش مشارکت در کار گروهی و کنترل هزینه‌ها نسبت به برگزاری دوره‌های نظام تحول نیز اقدام می‌کند. اگرچه برگزاری این دوره‌ها زیربنای مدیریت کیفیت جامع هستند، اما باید در نظر داشت که منابع انسانی مقوله‌ای جدا از سایر حوزه‌های مدیریتی نیست و برنامه‌ریزی استراتژیک با تکنیک‌ها و استراتژی‌های بلندمدت در این حوزه منجر به افزایش بهره‌وری، کارآمدی و کیفیت می‌شود؛ بنابراین شرکت صنایع معدنی فولاد سنگان نیز همگام با سایر اقدامات در حوزه مدیریت آموزش منابع انسانی در مسیر بهبود رویکرد‌ها و انسجام بیشتر نظام‌های مدیریت گام برداشته است. این شرکت در صدد به‌روزرسانی سیستم‌های فعلی و ایجاد نظامی هوشمند در بستر آموزش‌های اینترنتی است تا فرایند‌ها را بر اساس سیستم‌های نرم‌افزاری کنترل و مدیریت کند. علاوه بر این، شرکت صنایع معدنی فولاد سنگان در نظر دارد نرم‌افزار‌های مدیریتی را نیز به شرکت‌های پیمانکار ارائه کند تا به واسطه این امر حلقه‌های متصل به این شرکت نیز تحولی اساسی را در مدیریت آموزش تجربه کنند.
