تغییرات نرخ سود؛ یک ریسک در حوزه تأمین مالی/ ریسک نرخ سود به سود یا زیان حاصل از نوسانات نرخ سود اشاره دارد/ تامین سرمایه ها؛ مهمترین نهاد مالی هستند

به گزارش بورس نیوز، نشست تخصصی پوشش ریسک نرخ سود در بازار سرمایه اسلامی در روز جاری با حضور بهروز خدارحمی مدیرعامل تامین سرمایه تمدن، محمود گودرزی مدیرعامل شرکت بورس تهران، سید مرتضی ذکاوت عضو هیات مدیره بانک توسعه صادرات، میثم حامدی مدیر پژوهش، توسعه و مطالعات اسلامی سازمان بورس، قادر معصومی خانقاه مدیر نظارت بر سازمان بورس برگزار شد.

در این نشست، بهروز خدارحمی، مدیرعامل تأمین سرمایه تمدن در خصوص ریسک نرخ سود اظهار کرد: ریسک نرخ سود، به سود یا زیان بالقوه حاصل از نوسانات نرخ سود در سرمایه گذاری‌ها اشاره دارد.

وی افزود: نوسان نرخ سود منحنی بازده اوراق بر درآمد ثابت اثر می‌گذارد و از این طریق ارزش اوراق با درآمد ثابت دچار نوسان می‌شود.

خدارحمی ادامه داد: تأمین مالی برای قر‌ض‌دهنده مانند پروژه‌ای با جریانات نقدی آتی است. ریسک پروژه تأمین مالی برای قرض‌دهنده بیش از عدم اطمینان از جریان نقدی ریسک نرخ تامین مالی آتی آن است. تأمین مالی کسب و کار‌ها عموما با نرخ ثابت و بالارفتن هزینه تأمین مالی از طریق این اوراق است.

وی درخصوص چالش ریسک نرخ سود برای تأمین سرمایه بیان کرد: عمده تأمین سرمایه‌ها از طریق اوراق تأمین مالی مشتریان انجام می‌شود.

مدیرعامل تامین سرمایه تمدن درباره ابزار آتی سبد اسناد خزانه اسلامی عنوان کرد: آتی به عنوان ابزار پوشش ریسک موجب کاهش هزینه تأمین می‌شود. کشف قیمت افزایش نقدشوندگی با ایجاد امکان پوشش موجب افزایش کارایی بازار، افزایش جذابیت سرمایه گذاری برای سرمایه‌گذاران ریسک گریز با ایجاد امکان پوشش ریسک، کسب بازده از تغییرات نرخ سود، بهبود عملیات بانکداری، تعهد پذیره نویسی، مدیریت صندوق‌های با درآمد ثابت و بازارگردانی با پوشش ریسک نرخ سود می‌شود.

پوشش ریسک نرخ سود اوراق با درآمد ثابت با ابزار آتی اخزا

خدارحمی خاطرنشان کرد: پوشش جهت پوشش ریسک نرخ سود باید حساسیت (دیرش) ارزش پرتفوی نسبت به تغییر نرخ سود به صفر نزدیک شود. دیرش تغییر خطی ارزش اوراق با درآمد ثابت نسبت به تغییر نرخ بازده سررسید اوراق را نشان می‌دهد؛ بنابراین پوشش ریسک مبتنی بر دیرش دارای میزانی از ریسک پایه است.

آتی اوراق با درآمد ثابت

وی با اشاره به آتی اوراق با درآمد ثابت بیان کرد: در اکثر کشور‌هایی که بازار بدهی فعال دارند مورد استفاده قرار می‌گیرد. هر قرارداد بر دامنه‌ سررسید‌ها تعریف می‌شود. آتی سبد اخزا تا حد زیادی مشابه آتی اوراق دولتی است و هر سبد پایه می‌تواند با اسناد خزانه که سررسید آن‌ها در دامنه از پیش معین شده است.

در ادامه این نشست تخصصی، سید مرتضی ذکاوت، عضو هیات مدیره بانک توسعه صادرات در خصوص ابزار مشتقه در حوزه تامین مالی بیان کرد: ابزار مشتقه اسلامی معمولا برای پوشش نوسانات قیمت روی قرارداد‌های تامین مالی تعریف می‌شوند.

وی افزود: یکی از ریسک‌هایی که در حوزه تأمین مالی متصور است، تغییرات نرخ سود است. قوانین تعیین نرخ سود مبتنی بر بازار این امکان را فراهم می‌کند که نرخ سود براساس تغییرات زمان تعریف شود.

عضو هیات مدیره بانک توسعه صادرات ادامه داد: بر این اساس، امکان تعریف نرخ‌های آتی سود امکان پذیر می‌شود. بدین معنی که می‌توان چارچوبی برای تعیین نرخ سود در زمان آینده مشخص نمود. به طور مثال این امکان فراهم می‌شود که نرخ سود دوساله برای یک سال بعد را تعیین کرد. 

ذکاوت خاطرنشان کرد: تغییرات نرخ سود ناشی از تغییرات عرضه و تقاضا و شرایط بازار نیست بلکه ناشی از تغییرات ذهنیت سیاست گذار بوده که لزوما مبتنی بر قواعد اقتصادی نیست.

قادر معصومی خانقاه، مدیر نظارت بر بورس‌ها در سازمان بورس در ادامه این نشست اظهار کرد: سازمان بورس از توسعه استقبال می‌کند. همان طور که می‌دانید آتی سبد اخزا در شرکت بورس ۳ سال گذشته راه اندازی شد. سال گذشته آتی تک سهم نیز راه اندازی شد. اخزا و سایر اوراق دولتی در قالب مقررات حاکم بر بازار سرمایه مقررات شرعی و مباحث مبارزه با پولشویی باشد.

مدیر نظارت بر بورس‌ها سازمان بورس ادامه داد: ما موافق این ابزار هستیم و پیگیری‌های لازم را از بعد اجرایی انجام خواهیم داد. از بعد توسعه نیز سازمان پیگیری خواهد کرد.

در ادامه، میثم حامدی، مدیر پژوهش توسعه و مطالعات اسلامی سازما بورس بیان کرد: در فرایند‌های مهندسی مالی، موضوع را مدنظر قرار می‌دهیم. اگر فرایندی تغییر کند یا ابزار جدید به وجود آید ما آن را مهندسی مالی می‌دانیم. در حوزه ابزار‌ها یا اوراق بهادار سیاست بر این است تا یک بازبینی بر ابزار‌هایی که تاکنون استفاده شده است، داشته باشیم. 

وی در این باره توضیح داد: ما به فروش استقراضی نیز می‌اندیشیم. ما در حال گذر کردن از ابزار‌های مختلف هستیم. به نظر می‌رسد بازار سرمایه دوره گذار را طی می‌کند و نیازمند ابزار‌های جدید است.

علی عباس کریمی، معاون توسعه و راهبردی سازمان بورس گفت: در حوزه ابزارسازی، ابزار بسیاری ایجاد کردیم. اما بعضی‌ها به بهره برداری نرسید. فیوچرز و آپشن روی سهم را به بازار معرفی کردیم. اما اینکه مشکل کجاست که از برخی از ابزار‌ها دیر نتیجه می‌گیریم باید بررسی شود.

معاون توسعه و راهبردی سازمان بورس ادامه داد: بخش اول نهاد‌های مالی هستند که ارتباط مستقیم با فعالان و ناشران دارند. باید دید کارکرد نهاد‌ها در توسعه بازار چیست؟ چرا فیوچرز توسعه چندانی نداشت؟ بنابراین توجه به این موضوع که نهاد‌های مالی به کمک بورس‌ها می‌توانند به نتیجه برسند و با ارتباطی که با سرمایه گذاران دارند، می‌توانند ابزار‌ها را توسعه دهند. ما باید به این سمت حرکت کنیم.

کریمی بیان کرد: توسعه بازار را به کمک نهاد مالی انجام دهیم. مهمترین نهاد مالی تامین سرمایه‌ها هستند. وظیفه سازمان بورس هموارسازی مسیر در این گونه ابزارهاست.