کابینه دولت چهاردهم چه مسیری را برای بازار سرمایه خواهد ساخت؟

سعید اسلامی بیدگلی، کارشناس اقتصاد و عضو هیئت مدیره گروه خدماتی بازار سرمایه آرمان آتی، در گفتگو با بورس‌نیوز مطرح کرد: مقدار کمی از اتفاقاتی که در بازار سرمایه رخ می‌دهد، به سازمان بورس و اوراق بهادار مربوط است و سهم بزرگی از روند‌ها و نوسانات بازار سرمایه، به مسائل کلان سیاسی و اقتصادی کشور ارتباط دارد؛ بنابراین رویکرد‌های دولت و حاکمیت دارای اهمیتی بیش از ساز و کار‌های معاملاتی یا زیرساخت‌های بازار سرمایه است.

اسلامی بیدگلی اشاره کرد: طی حدود چهار سال گذشته، بی اعتمادی سرمایه گذاران به بازار سرمایه افزایش یافته است. تمرکز سیاست گذاری دولت پیشین بر بازار سرمایه نبوده و به اینکه می‌تواند بخشی از مشکلات کشور را از طریق بازار سرمایه حل کند، اعتقادی نداشته است. طی سه سال گذشته نیز کشور در مجموع در تنگنا‌های سیاسی و بین المللی بیشتری قرار گرفت و شرایط اقتصاد کشور نیز در وضعیت بحرانی به سر می‌برد؛ بسیاری از سرمایه گذاری‌ها و از جمله سرمایه گذاری در بازار سرمایه، حتی نرخ‌های تورم را نیز به سرمایه گذاران بازنگرداند. از این منظر برای برخی از سرمایه گذاران، استقرار دولت جدید می‌تواند نشانه تغییر رویکرد باشد.

اشخاص نشانه‌هایی از مجموعه رویکرد‌ها هستند

وی افزود: رویکرد کلی دولت و حاکمیت، بیش از افراد حائز اهمیت است. همه ما می‌دانیم که افراد، منشی سیاست‌های دولت و حاکمیت خواهند بود و بنابراین بیش از اینکه یک شخص اهمیت داشته باشد، رویکرد‌ها مهم هستند؛ اما به اشخاص پیشنهاد شده می‌پردازیم چراکه می‌دانیم اشخاص نشانه‌هایی از مجموعه رویکرد‌ها هستند. برای مثال حضور آقای عراقچی در وزارت امور خارجه ممکن است نشان از این رویکرد باشد که دولت بالاخره تصمیم گرفته به گفتگو‌های بین‌المللی بازگردد و بر سر میز مذاکرات بنشیند و می‌توانیم به توانایی ایجاد توافقاتی به نفع کشور نیز امیدوار شویم؛ از این منظر است که اشخاص اهمیت پیدا می‌کنند.

کارشناس اقتصاد گفت: بازار سرمایه، بازاری است که وزارتخانه و سازمان‌های بسیار زیادی بر آن اثر می‌گذارند؛ از وزارت اقتصاد و بانک مرکزی _که سیاست‌های پولی و مالی کشور را هدایت و اجرا می‌کنند_ گرفته تا سازمان برنامه و بودجه _ بخشی از مسائل بازار سرمایه به مسائل بودجه‌ای مربوط می‌شود_، همچنین وزارت نفت، وزارت صمت و وزارت امور خارجه که سیاست‌های کلی اقتصاد بین‌الملل و گشایش‌های بین‌المللی را تحت شعاع خود قرار می‌دهند.

اسلامی بیدگلی عنوان کرد: ترکیب دولت چهاردهم، از لحاظ رویکردی تفاوت بسیاری با ترکیب دولت‌های پیشین به‌ویژه دولت آقای روحانی ندارد، اما در مجموع امیدواری نسبی نسبت به وضعیت بسته‌ای که در گذشته وجود داشت، ایجاد شده است. آنچه برای بازار سرمایه در وهله اول حائز اهمیت است، اهمیت دادن به بازار سرمایه و سرمایه گذاران این بازار در حوزه سیاست گذاری‌هاست؛ به این معنا که به غیر از مسئله گشایش‌های بین‌المللی که احتمالا خبری بسیار موثر در بازار سرمایه خواهد بود، مسئله مداخله‌های دولت در قیمت‌گذاری، نرخ‌ها، وضعیت انتشار اوراق توسط دولت، گزارشگری دولت در انتشار و عدم دست اندازی به منابع شرکت‌ها دارای اهمیت بسیاری است.

وی ادامه داد: موضوعات روابط بین المللی ایران در دولت‌ها قابل حل شدن هستند و دولت‌ها با همین محدودیت‌های فعلی نیز می‌توانند سیاست‌های بسیار بهتری را اجرا کنند. هرچند که رکن اصلی، بازگشت ایران به روابط بین الملل است، اما در همین محدودیت‌های فعلی نیز می‌توان سیاست‌های بهتری را در نظر گرفت، برخی از رانت‌ها را از بین برد، مداخلات و قیمت گذاری دستوری را کاهش داد و به منابع شرکت‌ها دست اندازی نکرد. امیدوار است مجموعه وزرای فعلی بتوانند این اقدامات را انجام دهند که با توجه به سابقه آنان نیز امیدواری نسبتا بیشتری نسبت به گذشته وجود دارد.

اسلامی بیدگلی با تأکید بر اینکه افراد نشانه‌های تغییر رویکرد را دارند، گفت: برای مثال با توجه به سابقه‌ای که آقای همتی در بانک مرکزی دارد و سال‌هاست اظهار نظرات و مصاحبه‌های ایشان را شنیده‌ایم، به احتمال بسیار بالا، نگاه بازارگراتری نسبت به آقای خاندوزی در وزارت اقتصاد خواهند داشت. لازم به ذکر است که فارغ از شخص، به نظر می‌رسد انتخاب ایشان می‌تواند نشانه ایجاد برخی از گشایش‌ها باشد.

لزوم پرداختن به موضوعات اصلی بازار سرمایه در رویکرد‌های ابتدایی دولت

کارشناس اقتصاد بیان کرد: امید است اهمیت موضوعات اصلی ارتباط بازار سرمایه با دولت که سال‌هاست گفته می‌شود، اما توجه جدی را به دنبال ندارد، در رویکرد‌های ابتدایی دولت نمایان شود. قیمت گذاری دستوری، نرخ خوراک، توجه به بازار سرمایه در بودجه، عدم دست اندازی به منابع شرکت‌ها و گشایش تسهیلات مالیاتی برای شرکت‌های حاضر در بازار سرمایه از جمله موضوعاتی هستند که طی سال‌های گذشته بار‌ها و بار‌ها درباره آن‌ها صحبت شده، اما دولتمردان صرفا با سر تکان دادن و موافقت‌های بیهوده از آن‌ها استقبال کرده‌اند و تمامیت مسئله همچنان محدود و حل نشده باقی مانده است.

ضرورت اصلاح جدی جایگاه بین المللی ایران/ امید واهی سرمایه گذاری خارجی

وی افزود: ممکن است موضوعاتی وجود داشته باشند که در تحلیل‌های کارشناسان دیده نشوند، اما باید گفت تا زمانی که وضعیت جایگاه بین المللی ایران اصلاح نشود، امیدواری به ورود سرمایه گذاری خارجی، یک امید واهی خواهد بود.

عضو هیئت مدیره گروه خدماتی بازار سرمایه آرمان آتی خاطرنشان کرد: ممکن است برخی از قرارداد‌هایی که دولت یا نهاد‌های پرقدرت پشت آن‌ها قرار دارند، بسته شود، اما مقدار سرمایه‌ای که کشور برای توسعه احتیاج دارد، نیازمند امنیت جدی سرمایه گذاری است که به نظر نمی‌رسد در حال حاضر وجود داشته باشد.