نوسانات بازار ارز در سایه غول تورم
به گزارش بورس‌نیوز، نرخ برابری پول ملی هر کشور در مقابل ارزهای اصلی جهانی یکی از عوامل کلیدی در اقتصاد به شمار می‌رود. با این حال، کشورهای مختلف ممکن است بسته به سیاست‌های اقتصادی خود در برخی مواقع به طور دستوری نرخ ارز ملی خود را پایین نگه دارند تا صادرات را مقرون به صرفه کنند. اما در بسیاری از کشورها از جمله ایران، کاهش ارزش پول ملی به دلیل کاهش رشد اقتصادی، نوسانات سیاسی و اقتصادی و افزایش نرخ تورم اتفاق می‌افتد و به صورت برنامه‌ریزی شده نیست.
نرخ تورم یکی از عوامل مؤثر بر نرخ ارز در بازارهای رسمی و غیررسمی کشور به شمار می‌آید. با افزایش نرخ تورم، کاهش ارزش پول ملی و تمایل به خروج سرمایه از سیستم بانکی بیشتر می‌شود و سرمایه‌گذاران ممکن است منابع خود را به سمت بازارهایی مانند ارز منتقل کنند تا دارایی خود را در برابر این نوسانات حفظ کنند.
به اعتقاد کارشناسان اقتصادی، نرخ‌های بالای تورم با تضعیف ارزش پول ملی سبب می‌شود که پول ملی صرفاً به عنوان معیار سنجش و برای انجام مبادلات اقتصادی در داخل کشور استفاده شود و ارزهای دیگر همچون دلار و همچنین دارایی‌هایی مانند طلا و مسکن به عنوان روش‌های پس‌انداز و جبران کاهش ارزش پول ملی عمل کنند. این امر علاوه بر افزایش وابستگی اقتصاد کشور به ارزهای خارجی به ویژه دلار، به معنای خارج کردن منابع مالی از چرخه تولید است و در نتیجه، اقتصاد را در دور باطل تورم و رکود پولی قرار می‌دهد.
در این زمینه، پژوهشکده امور اقتصادی وزارت اقتصاد اخیراً گزارشی در مورد نقش تورم در حوزه ارز منتشر کرده و به بررسی فرآیند دلاریزه شدن اقتصاد ایران پرداخته است. به گفته این گزارش، این فرآیند از سال ۱۳۹۰ به ویژه در سال‌های پایانی این دهه، به دلیل رشد بالای نقدینگی و در نتیجه افزایش نرخ تورم و بی‌ارزش شدن پول ملی، شدت یافته است.
نوسانات نرخ ارز به عنوان یک متغیر کلیدی در ایجاد انتظارات اقتصادی در ایران، باعث افزایش هزینه‌های تولید و در نتیجه افزایش تورم و بی‌ثباتی در اقتصاد کشور می‌شود و رابطه‌ای دوطرفه بین نرخ ارز و تورم ایجاد می‌کند. این تورم خود ناشی از عوامل دیگر اقتصادی، از جمله رشد پایه پولی است.
رشد پایه پولی به طرق مختلفی می‌تواند به تورم منجر شود: ریالی کردن درآمدهای دلاری، پولی کردن تأمین کسری بودجه دولت و خلق پول از سوی بخش بانکی. بررسی‌ها نشان می‌دهد که ریالی کردن درآمدهای دلاری و پولی کردن تأمین کسری بودجه دولت به دلیل وابستگی دولت به درآمدهای نفتی و انحصار در هزینه‌کرد آن‌ها به تورم بالا و ناپایداری اقتصادی منجر می‌شود.
بیماری هلندی به عنوان شناخته‌شده‌ترین اثر وفور درآمدهای نفتی و رکود تورمی به عنوان اثر کاهش درآمدهای نفتی در این زمینه مطرح است. همچنین، خلق پول از سوی بانک‌ها نیز به عنوان یکی از عوامل موثر در ایجاد تورم شناخته می‌شود.
در نهایت، با توجه به نقش تورم در وابستگی بیشتر اقتصاد ایران به ارز خارجی، تقویت ارزش پول ملی و کاهش نرخ تورم می‌تواند به ثبات اقتصادی کمک کرده و از دلاریزه شدن بیشتر اقتصاد جلوگیری کند. تمرکز سیاست‌گذاران بر کنترل حجم نقدینگی و بهبود تراز تجاری از طریق ارتقاء صادرات، می‌تواند به عنوان یک هدف جدی در این راستا مد نظر قرار گیرد.
انتهای پیام/
