"اخابر" با سهامدارانش چه کرده؟/ انحصارگری و رانت خواری شرکت مخابرات ایران!
به گزارش بورس نیوز، بازده قیمت سهام، سود تقسیمی سالانه و سودآوری شرکت مخابرات ایران با توجه به ارزش بازار و جایگاه آن در صنعت، اصلا معقول نیست.
این مردم تا کی قرار است تاوان تصمیمات بی‌اساس و بی‌برنامه مدیران و نورچشمی‌ها را بدهند؟ چرا باید اقتصاد کشور را شرکت‌های انحصارگر و رانت خوار به دست بگیرند؟ شما یک شرکت بورسی و تحت حمایت دولت نام ببرید که انحصارگر باشد، اما زیان‌ده نباشد! این از مخابرات ایران که لیدر صنعت و بزرگ‌ترین شرکت ارائه دهنده خدمات در کشور است، آن هم از مخابرات AT&T آمریکا که با نرخ ۲۱ درصد تورم در این ۵ سال، میانگین دستمزد ۳۵ درصد و بهره وری کارکنان ۲۹ درصد افزایش یافته و همین ارقام به تنهایی نشان میدهد سیستم مدیریت سالم تا چه اندازه می‌تواند به افزایش کیفیت خدمات و رشد سودآوری شرکت کمک کند.
کلاهبرداری حتما باید یک شبه و با هیاهو باشد تا بگوییم فلان طرح اقتصادی یا شرکت بورسی را به مردم پروژه کردند؟ نه عزیزان؛ همین شرکت مخابرات ایران هم نابودگر سرمایه هاست که با افت قیمت سهام، افزایش بی‌رویه هزینه‌ها، نبود تخصص و ارائه خدمات بی‌کیفیت، هزاران میلیارد تومان زیان به اقتصاد کشور و رفاه این مردم وارد کرده است. عجیب است که در گزارشات هیئت مدیره از ریسک‌ها و فرصت‌ها نوشته میشود؛ کدام ریسک؟ دیگر یک شرکت انحصارگر و دولتی با تعرفه سنگین اینترنت و فروش به نرخ روز تجهیزات و خدمات چه ریسکی خواهد داشت؟
واقعا باید گریست به حال سرمایه‌گذارانی که با هزار امید و آرزو سهام اخابر را میخرند تا علاوه بر رشد قیمت سهام، از تقسیم سود سالانه هم بهره ببرند، اما قیمت سهم رشد که نمی‌کند هیچ، مدیران و تصمیم‌گیران شرکت با P/D یا همان نسبت قیمت خرید به سود تقسیمی ۳۱ پاداش وفاداری و اعتماد سهامداران خرد را می‌دهند! میدانید P/D یا همان نسبت قیمت به سود تقسیمی ۳۱ چه معنی دارد؟ یعنی سهامدار خرد در این شرایط اقتصادی و معیشت با تورم بیش از ۵۰ درصد، ریسک‌های غیرسیستماتیک بازار بورس و هزینه فرصت‌های از دست رفته (رشد قابل توجه طلا، دلار، املاک، مستغلات، کریپتو و...) فقط ۳ درصد سود سالانه دریافت کند.
درد این است که بزرگ‌ترین شرکت مخابرات ایران به عنوان لیدر صنعت با ۱۰۰ همت ارزش ویژه، فقط ۵۷ میلیارد تومان ارزش معاملات دارد! شاخص NVT سهام مخابرات ایران در بورس حدود ۱۰۰۰ است؛ این در حالی است که نقدشوندگی کل بازار بورس ۶۰۰ واحد بوده و هر چه این عدد کمتر باشد، عمیق بودن سفارشات و گردش نقدینگی بالا را نشان میدهد. نات‌کوین، توکن بازی تلگرامی فقط در سه صرافی بزرگ ایرانی با ان همه محدودیت، قانونگذاری‌ها و ریسک‌های غیرسیستماتیک بازار کریپتوکارنسی، ارزش معاملات بیش از ۳۰ میلیاردی دارد که در مقایسه با مخابرات ایران باید به وضعیت معامله اوراق بهادار این شرکت گریست!
بیکاری ۳۸ هزار نان آور خانواده!
شرکت مخابرات ایران با تعدیل نیروی ۳۸ هزار نفری از سال ۱۳۹۷ قصد دارد هزینه‌های اداری و دستمزد مستقیم را تا حد زیادی کاهش دهد، اما متاسفانه هزینه‌ها کاهشی نشد و فقط تصمیمات بی‌اساس منجر به بیکاری حدودا ۳۸ هزار نان‌آور خانواده و کاهش بهره‌وری در فروش شد. به این مدیران باید گفت که به جای تعدیل بی‌جهت نیرو بایستی از راهکار‌های درست استفاده کنند؛ سوال این است: آیا کارگر خط تولید یا نصب تجهیزات با حقوق ۲۰ میلیونی باید تاوان ریخت و پاش و حقوق‌های نجومی مدیران شرکت را بدهد؟ وقتی شرکت بعد از ۵ سال با کاهش چشمگیر بهره وری و فروش مواجه شد، مدیران جواب سهامداران و کارکنان شرکت را خواهند داد؟ قطعا خیر؛ چون ده‌ها شرکت بورسی و سهامی عام در کشور داریم که هزاران میلیارد تامین مالی کردند و آخر ورشکست شدند و اعضای هیئت مدیره هم با هزار و یک بهانه مشکلات را توجیه کردند!
دود شدن ۳ همت سود ناقابل!
شرکت مخابرات ایران در ۹ ماهه امسال ۲۸۰۰ میلیارد تومان زیان ناخالص به ثبت رسانده که نسبت به دوره مشابه سال قبل ۳۴ درصد افزایش یافته و علت آن را میتوان افزایش بیش از حد بهای تمام شده در نظر گرفت. بزرگ‌ترین شرکت مخابرات کشور با ۵۴ همت ارزش بازار و آن همه تعرفه سنگین محصولات بدون در نظر گرفتن یک ریال هزینه‌های اداری، مالی و... فقط در نه ماه به مبلغ ۲.۸ همت زیان ناخالص شناسایی شده که با همان پول سوخت شده میتوان ۶ هزار نفر نیروی متخصص استخدام کرد! مخابرات در ۹ ماهه ۱۴۰۰ به مبلغ ۳ همت سود خالص داشت که با لحاظ تورم سه ساله بیش از ۵ همت میشود و همین سود هم در ۹ ماهه امسال به صفر رسید.
جالب است بدانید هزینه‌های اداری حدود ۱۵ درصد از کل درامد‌های عملیاتی را شامل میشود که این نسبت در ارتباطات سیار ایران ۶ درصد و در شرکت‌های پتروشیمی و فولادی که در دسته‌بندی تولیدی قرار می گیرند، میانگین ۱۰ درصد است. شرکت هزینه‌های اداری و مالی سنگینی دارد که اگر سایر درآمد‌ها نبود، غرق در زیان خالص می‌شد و به جای سود انباشته باید زیان انباشته را رصد می‌کردیم. سهامداران فکر می‌کنند شرکت در ۹ ماهه امسال، زیانی متحمل نشده و فقط سودآوری نداشته است؛ در حالیکه صفر شدن سود خالص به معنای کاهش ارزش سهام، عدم تقسیم سود سالانه، نابودی فرصت‌ها و سرمایه مردم، ریخت و پاش مدیران، استفاده نادرست از دارایی‌ها و جایگاه استراتژیک می‌باشد.
شرکت در سال ۱۴۰۲ به مبلغ ۶۷ همت فروش داشته که ۸ همت آن، سود خالص بوده و ۵۹ همت صرف کلیه هزینه‌ها شده است. در این ۵ سال که نرخ تورم بیش از ۲۵۰ درصد بوده، سود خالص مخابرات ایران فقط ۱۰۰ درصد افزایش یافته و از ۳۹۳۳ به ۷۹۶۴ میلیارد تومان رسیده که نشان میدهد مدیران نمی‌توانند هزینه‌ها (بهای تمام شده، دستمزد، استهلاک، مالیات و اقساط بانک) را کاهش دهند و نقدینگی جذب شده از مردم صرف حقوق‌های نجومی، بهره وری پایین و تصمیمات خسارت بار میشود! هزینه سرمایه (WACC) شرکت ۲۴ درصد است که سودآوری سالانه بیشتر از آن رشد کرده، اما بازده قیمت سهام و تقسیم سود سالانه پیام دیگری به سهامداران القا میکند.
سهام مخابرات، نابودگر سرمایه مردم!
اخابر در این ۵ سال، چیزی جز ضرر و زیان برای سهامدار خرد نداشته و از سال ننگین ۱۳۹۹ تا به الان حدودا ۷۰ درصد سقوط را تجربه کرده است؛ میدانید یعنی چه؟ یعنی در این تورم حداقل ۲۵۰ درصدی طی این مدت، نه تنها عایدی برای سهامدار خرد نداشته، بلکه ۷۰ درصد هم زیان ایجاد کرده است و با احتساب هزینه فرصت‌های از دست رفته و تورم افسارگسیخته، مبلغ سرمایه‌گذاری دیگر ارزش خاصی ندارد! آن وقت کارشناسان تحلیل بنیادی (ملقب به اکسل بازها) هنوز هم ریزش‌ها و اوضاع مالی شرکت را توجیه می‌کنند و EPS فوروارد را با قطعیت برآورد کرده و سیگنال خرید می‌دهند.
تا کی قرار است این مردم را به سمت کوره پول سوزی هدایت کنید؟ حداقل ۴ سهم بنیادی و ارزنده معرفی کنید که در کف قیمت بوده و اهداف بالایی داشته باشد. منطق به ما می‌گوید شرکتی که در بولران ۱۳۹۹ از شاخص کل کمتر رشد کرد، سودآوری ندارد و تمام فرصت‌ها را هم نابود میکند، چه توجیهی برای سرمایه‌گذاری دارد؟ باز اگر یک زمین خشک و خالی بود میتوان آن را با هزار و یک بهانه توجیه کرد، اما بزرگ‌ترین شرکت مخابرات کشور را که ۵۴ همت ارزش بازار دارد، انحصاری کار میکند و هزاران میلیارد تومان سود خالص را آتش می‌زند، چطور به مردم قالب کنیم؟
قیمت سهام مخابرات ایران در سال ۱۴۰۱ به دنبال رشد بورس، کف ۵۳۰ تومان را به حمایت پر تقاضا تبدیل نمود و با رشد ۲۰۰ درصدی توانست به ۱۵۰۰ تومان برسد، اما طولی نکشید که وارد روند فرسایشی شد و الان حدودا ۲ سال است که قیمت روند ریزشی و خسته کننده‌ای را دنبال میکند. قیمت برخلاف نظر بسیاری از سهامداران نتوانست مقاومت ۱۵۰۰ تومان را بشکند و با اولین واکنش منفی به آن ۶۰ درصد سقوط کرد. تحلیل‌های تکنیکال و فاندامنتال، هر دو به اندازه خود واجب هستند و بهتر است بدون تعصب به آنها نگاه کنیم، با دقت بررسی کنیم و هر چیزی را به مردم پیشنهاد ندهیم؛ زیرا در این شرایط سخت اقتصاد و معیشت، باعث ضرر و زیان آنها خواهیم شد!
خدمت به مردم یا رانت خواری؟
آیا از دستمزد کارکنان این شرکت خبر دارید؟ میانگین دستمزد ماهانه هر نیرو ۵۱ میلیون تومان محاسبه میشود که نسبت به ۵ سال گذشته حدودا ۱۸۰ درصد افزایش پیدا کرده است. همه میدانیم که محال است مدیران شرکت آن قدر سخاوتمند باشند که ۵۱ میلیون تومان به هر پرسنل با این شرایط اقتصادی و بازار کار دستمزد بدهند؛ پس در نتیجه حقوق و مزایای بالای ۱۰۰ میلیون تومان برای نورچشمی‌ها هم دور از ذهن نیست! هزینه‌های اداری و عمومی مخابرات ۱۵ درصد از کل درآمد عملیاتی آن را شامل میشود که نسبت به ۵ سال گذشته ۲۴۰ درصد رشد کرده و کاملا با تورم همسو بوده است. ریخت و پاش مدیران باعث هزینه‌های ۵۴۵۶ میلیارد تومانی اداری شده، وگرنه بعید به نظر می‌رسد که دستمزد کارگر ساده آن هم فقط در ۹ ماهه ۱۴۰۳ بتواند این هزینه کلان را ایجاد کند!
آیا مخابرات را به حال خود رها کرده‌اند؟
چرا باید یک شرکت با ۵۴ همت ارزش بازار، ۶ همت سرمایه و ۶۰ میلیون مشترک فعال با نسبت قیمت به سود ۸.۵ فعالیت کند؟ مطمئن باشید هر کجای دنیا (از افغانستان گرفته تا جزایر مارشال) تعریف کنید که مخابرات کشور با آن همه تعرفه سنگین خدمات و به نرخ روز، P/E حدودا ۸ واحد، حاشیه سود خالص ۱۲ درصد و تقسیم سود ۳ درصدی دارد به شیوه مدیریت شرکت می‌خندند. مخابرات ۵ عضو هیئت مدیره دارد که مالک ۴۹ میلیارد سهم به ارزش ۴۳.۶ همت از این شرکت هستند. چرا تصمیم گیران این شرکت به فکر رشد و توسعه نیستند؟ واقعا نمی‌دانند که مردم از کیفیت و تعرفه خدمات مخابرات ناراضی هستند؟ سودآوری، تقسیم سود و بازده قیمت سهام باید به این اندازه باشد؟
هزینه تبلیغات در این ۵ سال ۶۶۰ درصد افزایش یافته و از ۱۱ میلیارد تومان به ۸۴ میلیارد تومان رسیده است؛ یک شرکت مخابرات انحصارگر و با رتبه اول در صنعت که دیگر نیازی به تبلیغات و تعریف و تمجید ندارد! به جای تبلیغات و لاپوشانی‌ها، هزینه‌ها را کنترل کنید و خدمات را با کیفیت بالاتری ارائه دهید تا جای توجیه برای افزایش تعرفه‌ها باقی بماند. وارن بافت در مقابل شما کم آورد! سالهاست که ارزش ویژه شرکت را همت به همت افزایش میدهید و فقط با خبر درمانی، سهامداران را راضی نگه میدارید که چکار کنید؟ واقعا خجالت آور است شرکت بزرگ‌ترین شرکت مخابرات ایران با ۱۰۰ همت ارزش ویژه و P/S حدودا ۱ واحد نه بازده سهامی دارد و نه تقسیم سود معقول!
هادی بهرامی_ پژوهشگر بازار سرمایه
