بورس با فرابورس قابل مقايسه نيست
در شرايطي كه برخي از كارشناسان و تحليلگران عملكرد بورس در مقايسه با فرابورس را ضعيف ارزيابي مي‌كنند، اما مديرعامل بورس تهران اين قياس را درست تلقي نمي‌كند و ماهيت اين دو بازار را متفاوت مي‌داند
گروه بورس- عليرضا باغاني: رشد شتابان فرابورس و بزرگ شدن بسيار سريع اين OTC سبب شد تا اين بازار كه عنوان خارج از بورس را يدك مي‌شود، ظرف مدت 3 سال گذشته بتواند خودي نشان داده و در ميان ديگر بورس‌هاي فعال در بازار سرمايه عرض اندام كند. اما اين رشد شتابان موجب شد تا شماري از تحليلگران و كارشناسان به مقايسه بورس و فرابورس بپردازند و حتي عملكرد فرابورس در مقايسه با بورس را ضعيف‌تر ارزيابي كنند. اين در حالي است كه ماهيت فرابورس از اساس با بورس متفاوت است و بورس اوراق بهادار نمي‌تواند در خيلي از موارد مثل پذيرش شركت‌ها و ابزار نوين مالي آزادانه عمل كند.
اين شرايط سبب شد تا در گفت‌وگو با حسن قاليباف اصل مديرعامل بورس اوراق بهادار تهران به بررسي آخرين تحولات بپردازيم.
آنچه كه در ادامه از نظرتان مي‌گذرد شرح مختصري از عملكرد قاليباف در نهاد اجرايي بازار سرمايه است. او در اين گفت‌وگو از عملكرد 4ساله خود در بورس تهران دفاع مي‌كند. اين گفت‌وگو را در ادامه بخوانيد:
با توجه به پايان يافتن مدت 4ساله مديريت شما در بورس تهران، چه ارزيابي از اين حضور نسبتا بلندمدت در نهاد اجرايي بازار سرمايه داريد؟
در حوزه وظایف نهاد اجرایی بازار سرمایه در طول این 4 سال تلاش این بوده که بورس به وظایف اساسنامهای خود عمل كند. وظایف بورس اوراق بهادار تهران در اساسنامه مشخص است که اهم آن عبارتند از: اداره بورس اوراق بهادار، پذیرش اوراق بهادار، بحث عضویت کارگزاران و نظارت بر آنها، فراهم کردن شرایط دسترسی به بازار سهام، انجام تحقیقات، آموزش و فرهنگ‌سازی، نظارت بر حسن انجام معاملات، نظارت بر ناشران و همکاری با سایر بورسها در ایران و خارج از کشور.
از پذيرش‌ها شروع كنيم، در حوزه پذيرش؛ بورس تهران چه عملكري داشت؟
در سال گذشته در حوزه پذیرش دو اتفاق افتاد، اولا بورس حضور پررنگی در اجرای اصل 44 داشت، به صورتی که بالغ بر 70 درصد واگذاریها از طریق بورس تهران انجام شد. ضمن اينكه شرکت‌های بزرگ و صنایع جدید مانند حفاری، بیمهها و بانک‌ها وارد بورس شدند. در ابتدای سال 90 بورس با هدف حضور پررنگ شرکت‌های بخش خصوصی در تابلوي بورس دو سمینار برگزار کرد که بسیار هم مورد استقبال قرار گرفت و همین باعث شد که در سال مذکور روند پذیرشها تغییر کند و شرکت‌های پذیرفته شده عمدتا از بخش خصوصی باشند. در سال مذکور از 8 شرکت پذیرفته شده 7 شرکت از آن بخش خصوصی بود.
افزون بر اين، در حوزه پذیرش بايد به این نکته توجه کرد که در سال 90 خیلی از شرکت‌ها به درخواست خود جهت پذیرش مراجعه كردند. ضمن اينكه فعالیت‌های بازاریابی بورس تهران با هدف جذب ناشران جدید که در دوره 4 ساله جزو فعالیتها و برنامههای اصلی شرکت بورس بوده، رفته‌رفته جواب مي‌دهد. حال آنكه برخي از اين شركت‌ها كه علاقه‌مند هم هستند، اغلب شرایط پذیرش را نداشتند و در بورس هم پذیرفته نمیشدند.
آيا به فرهنگ‌سازي و آموزش هم توجه كرده‌ايد؟
در حوزه آموزش و فرهنگ‌سازی فعالیت‌های زیادی از قبیل آموزش ناشران، آموزش اعضا و آموزش سرمایهگذاران در تهران و تالارهای مناطق انجام شده که اثر اين كارها در میان مدت و بلندمدت (که ماندگار هم است) خود را نشان میدهد و این که ما الان میبینیم عمق بازار سرمایه افزایش یافته و فعالیت بازار سرمایه مخصوصا در تصمیمات خود پختهتر از گذشته عمل می‌کند. یک دلیلش همین فعالیت‌های فرهنگ‌سازی و آموزش است که بخشي از آن را بورس تهران انجام داده است.
دسترسی به بازار سرمایه در طول این مدت بسیار تسهیل شده و در حوزه کارگزاران، همکاران ما بسیار فعال هستند که اخیرا هم فعالیت حوزه اعضا از طرف سازمان مورد بررسی قرار گرفت و نتیجه گزارش هم بسیار خوب بود. از سال گذشته تاكنون بعضی از فعالیت‌های اساسنامهای به‌صورت جدیتر دنبال شد؛ مانند نظارت بر حسن انجام معاملات که از سال 90 بورس در این حوزه فعالتر عمل كرد که خود این موضوع به معاملات بازار بسیار کمک نمود.
در حوزه ابزارهاي نوين مالي چه...؟
در حوزه نوآوریها فعالیت‌های زیادی انجام شده، از جمله ابزار جدیدي مثل اوراق آتی كه به بازار معرفی شده است. همچنين اوراق اختیار فروش سهام كه همه اين کارها از طريق مطالعات و تهیه دستورالعملها انجام شده است. همچنین در حوزههایي مانند، فروش استقراضی، معاملات اعتباری سهام و صندوق‌های قابل معامله در بورس پیشنهادات بورس به سازمان ارسال شده و بعضی از ابزار مانند فروش استقراضی با رویکرد اسلامی حتی در کمیته فقهی تایید شده و مراحل تکمیلی خود را میگذراند. هر کدام از این ابزارها که نهایی شود میتواند کمک زیادی به بازار سرمایه كند. البته به این نکته هم توجه کنیم که اغلب این کارها زمانبر است. ضمن اينكه صندوق‌های پوشش ریسک اوراق مشارکت دارای اختیار مراحل نهایی خود را در بورس طی می‌کند. بازار بدهی هم راهاندای شده و هماکنون اوراق مشارکت در بورس معامله می‌شود. هرچند در بعضی از حوزهها همانند صکوک هم فعالیتهایی از طرف بورس انجام شد، اما به‌دلیل مقررات، بورس تهران نتوانست در این حوزهها وارد شود.
در حوزه مقررات نيز فعالیت‌های خوبي در بورس انجام شده از جمله اصلاح دستورالعمل اجرایی معاملات، اصلاح دستورالعمل پذیرش، تهیه آییننامه راهبری شرکت، نظام روابط سرمایهگذاران، کنترلهای داخلی و بسیاري از دستورالعملهای دیگر که در طی مراحل تصویب بازار سرمایه است.
در حوزه فعالیت‌های بینالمللی هم به‌رغم شرایط سخت بینالمللی، بورس تهران بسیار فعال بوده به صورتی که دو سال پیش به عنوان عضو هیات مدیره و ريیس کمیته کاری فدراسیون بورس‌های آسیایی- اروپایی انتخاب شده و با هفت بورس هم تفاهم‌نامه امضا كرد. افزون بر اين، جلسه road show هم در کشورهای خارجی برگزار شد و سرمایهگذاران خارجی به ایران دعوت شدند و خیلی فعالیت‌های دیگر که در جهت افزایش روابط و اعتبار بینالمللی بورس تهران انجام شده است.
در حوزه شاخص، شاخصهای جدید مانند 30 شرکت بزرگ و شاخص سهام شناور آزاد تدوین و تهیه شد. این شاخصها نوعا شاخص‌هایی هستند که بر روی آنها ابزار میتوان تعریف کرد. شركت بورس چندین پیشنهاد را در این خصوص تهیه کرد، مانند اوراق آتی روی سبد 30 شرکت بزرگ که پیشنهاد آن به سازمان نیز ارسال شده است.
ضمن اينكه در سال گذشته با پیگیریهای بورس از ناشران و همچنین جلساتی که با ناشران داشتیم آنها را ترغیب کردیم که از پتانسیلهای مالی در بورس استفاده کنند و برای اولین بار پذیرش سهام جدید در بورس انجام شد و خود همین موضوع باعث شد که یکسری از شرکت‌ها به دلیل پتانسیل تامین مالی بورس علاقه‌مند به حضور در بورس تهران شوند.
آیا عملکرد بورس و فرابورس با هم قابل مقایسه هستند؟
این دو بازار با هم قابل مقایسه نیستند. مقررات حاکم بر این دو شرکت کاملا با هم متفاوت است، شرایط پذیرش دربورس اوراق بهادار تهران بسیار سختتر است، بسیاری از شرکت‌ها علاقه‌مندند که در بورس تهران وارد شوند و به علت شرایط پذیرش و همچنین عرضه اولیه نمیتوانند وارد بورس شوند. پرونده پذیرش خیلی از شرکت‌ها در بورس دنبال می‌شود تا به مرحله طرح پرونده در هیات پذیرش برسد، ولی به دلیل نداشتن شرایط نمیتوانند در بورس عرضه شوند.
ضمن اینکه فعالیت‌های بورس بسیار متنوعتر است و به دلیل اهمیت، حساسیت و توجهی که به بورس اوراق بهادار تهران وجود دارد، خیلی از کارها به صورت روزمره انجام می‌شود که نوعا شاید در فرابورس انجام نمیشود.
در حوزه ابزارهاي نوین مالی عملکرد بورس را با فرابورس چگونه مقایسه می‌کنید؟
در حوزه ابزارهاي نوین انصافا همکاران ما در بورس بسیار زحمت کشیدهاند و ابزارهای متنوعی هم که اشاره کردم، کار جدیدی است و به صورت خلق یک ابزار جدید انجام شده است. در اين حوزه هم مطالعه تطبیقی و هم دستورالعمل و مقررات باید تهیه می‌شد و بعدا به سازمان ارسال می‌شد و هم نرمافزار معاملاتی تهیه می‌شد مانند اوراق آتی.
بر اين اساس در حوزههایی که بورس میتوانست وارد شود، تلاش خود را به عمل آورده، اما در بعضی از حوزهها بورس نمیتوانست وارد شود مانند صکوک حتی در یکی دو مورد هم با ناشران به نتیجه رسیدیم، ولی به علت اینکه نظر سازمان این بود که اين ابزار فقط در فرابورس معامله شود، بورس نتوانست این اوراق را عرضه کند و در نهايت اين ابزار در فرابورس عرضه شد.
لذا در حوزه نوآوری و ابزار جدید، بورس بسیار فعال بوده و کارهای زیادی انجام داده که با توجه به زمانبر بودن نتیجه آنها به تدریج در آینده نتايج آن بروز خواهد کرد.
آيا مديرعاملي شما در نهاد اجرايي بازار سهام تمديد مي‌شود؟
انتخاب مدیرعامل جزو اختیارات هیات مدیره است که بعد از استقرار هیات مدیره جدید بورس یکی از موضوعات مورد بحث خواهد بود.
برخي ركود بورس تهران را طولاني‌مدت قلمداد مي‌كنند، آيا موافق اين تحليل هستيد؟
رکورد و رونق بورس بستگی به عوامل مختلف دارد و اتفاقاتی که در آینده میافتد از عملکرد و وضعیت شرکت‌ها تا الان مناسب بوده است. حتی سودهای اعلامی امسال نسبت به سال گذشته رشد خوبی داشته است.
اگر منظور از رکود کاهش قیمتها یا در مقابل رونق، افزایش قیمتها است، همه اين متغيرها تابعی از اتفاقات آینده و عرضه و تقاضا در بازار است. امااگر بحث فعالیت و معاملات در بورس است که نسبت به سال‌های گذشته مناسب است، ضمن اینکه شرکت‌های بزرگ در حال طی فرآیند پذیرش در بورس هستند که تحقق این موضوع هم به بزرگ شدن و رشد بازار و رونق بورس کمک شايان توجهي خواهد کرد.
آيا به اين موضوع اعتقاد داريد كه قيمت سهام در بورس تهران به كف رسيده است؟
نسبت قیمت به سود در بورس اوراق بهادار تهران نسبت به سایر بورس ها بسیار پایین است. بنابراين بازار سهام پتانسیل رشد مناسبی میتواند داشته باشد.
و در آخر مهم‌ترين تحول روز بازار سهام...؟
به نظر من مهم‌ترین تحول بورس اوراق بهادار تهران در روزهای اخیر بحث راهاندازی معاملات اختیار فروش است كه در پي آن قيمت سهام براي نخستين بار در بازار سرمايه بيمه شد.
اخبار مرتبط
میثم مقدم، مدیر اسبق ابزار مشتقه کانون کارگزاران:
مشکل صندوق‌ها نیستند، سازمان صورت مسئله را پاک می‌کند میثم مقدم، مدیر اسبق ابزار مشتقه کانون کارگزاران:
مشکل صندوق‌ها نیستند، سازمان صورت مسئله را پاک می‌کند ارسال نظر
اخبار روز
خبرنامه